Παρασκευή και 13 σήμερα: Η ιστορία της πιο «γρουσούζικης» ημέρας

Η Παρασκευή και 13 συνδέεται με μια φοβία/δεισιδαιμονία που απαντάται στις αγγλόφωνες χώρες.

Η σχετική φοβία ονομάζεται στα αγγλικά Paraskavedekatriaphobia, από τις ελληνικές λέξεις «Παρασκευή», «δεκατρία» και «φοβία». Αντίστοιχα για του Έλληνες και τους Ισπανόφωνους η πιο γρουσούζικη ημέρα είναι η Τρίτη και 13.

Γιατί θεωρείται ημέρα κακοτυχίας

Η πρόληψη αυτή διαδόθηκε στις αγγλόφωνες χώρες τον 19ο αιώνα και πέρασε και στις υπόλοιπες χώρες του κόσμου, ενώ σημαντικό ρόλο σε αυτό έπαιξε αργότερα και η ταινία τρόμου του 1980, «Παρασκευή και 13».

Για την προέλευσή της δεισιδαιμονία αυτής έχουν εκφρασθεί ποικίλες θεωρίες,

• Παρασκευή και 13 (13 Οκτωβρίου 1307) συντελέστηκε η εξολόθρευση του Τάγματος των Ναϊτών από τον στρατό του βασιλιά Φιλίππου της Γαλλίας.
• Ήταν Παρασκευή όταν η Εύα έδωσε στον Αδάμ τον απαγορευμένο καρπό, με αποτέλεσμα να εκδιωχθούν και οι δύο από τον Παράδεισο.
• Παρασκευή έγινε η μεγάλη πλημμύρα της Βίβλου.
• Παρασκευή σταυρώθηκε ο Χριστός.
• Το 13 είναι ο κατεξοχήν κακότυχος αριθμός, που σπάει την αρμονία του 12 (12 Θεοί του Ολύμπου, 12 άθλοι του Ηρακλή, 12 φυλές του Ισραήλ, 12 μαθητές του Χριστού, 12 Ιμάμηδες κλπ). Με την προσθήκη του αριθμού «ένα» σχηματίζεται η αρχή ενός νέου κύκλου. Το άγνωστο, που αντιπροσωπεύει ο αριθμός 13, προκαλεί ανησυχία στους ανθρώπους κι έτσι άρχισαν να το συνδέουν με ατυχή γεγονότα.
• Στην Πληροφορική, δε, υπάρχει ένας ιός με το όνομα «Παρασκευή και 13» (Friday 13th), που δημιουργήθηκε στο Ισραήλ το 1988. Ενεργοποιείται όταν το ημερολόγιο του υπολογιστή δείξει Παρασκευή και 13, με αποτέλεσμα την επιβράδυνση της λειτουργίας του.

Η σφαγή των Ναϊτών Ιπποτών

Παρασκευή 13 Οκτωβρίου του 1307, ο βασιλιάς της Γαλλίας Φίλιππος ο Ωραίος δίνει διαταγή να συλληφθούν, ο Μέγας Μάγιστρος Ζακ ντε Μολέ και χιλιάδες μέλη του Τάγματος των Ναϊτών.

Οι Ναΐτες υποβάλλονται σε βασανιστήρια που τους υποχρεώνουν να ομολογήσουν ότι είναι αιρετικοί· λίγους μήνες μετά θα καούν δεμένοι πισθάγκωνα σε πλατείες και δρόμους. Ήταν Παρασκευή και 13 και πώς να μην θεωρείται από τότε αποφράδα ημέρα, για κάποιους.

Οι Ναΐτες Ιππότες, γνωστοί και ως Φτωχοί Συστρατιώτες του Χριστού και του Ναού του Σολομώντα, ήταν μοναστική στρατιωτική οργάνωση που σχηματίσθηκε στο τέλος της Πρώτης Σταυροφορίας με αρχική αποστολή την προστασία των Χριστιανών από τους Μουσουλμάνους στους Αγίους Τόπους.
Οι Ναΐτες πολέμησαν στο πλευρό του βασιλιά της Αγγλίας Ριχάρδου του Λεοντόκαρδου στους Αγίους Τόπους. Το Τάγμα των Ναΐτών με τον καιρό απέκτησε δύναμη και μετεξελίχθηκε στο να απολαμβάνει την υποστήριξη του Πάπα και ισχυρών ευρωπαίων ηγεμόνων.

Στους κανόνες του Τάγματος συμπεριλαμβανόταν και η αγνότητα: οι Ναΐτες ήταν μοναχοί που διαβιούσαν ανάμεσα στον κόσμο και πολεμούσαν· η επαφή ή συναναστροφή με γυναίκες θεωρείτο επικίνδυνη και οι Ιππότες δεν επιτρεπόταν να ασπάζονται παρά μόνο τη μητέρα τους, την αδερφή τους και τη θεία τους…

Την εποχή που το Τάγμα ήταν ισχυρό και είχε εξαπλωθεί σε πολλές χώρες της κεντρικής και δυτικής Ευρώπης, αριθμούσε χιλιάδες μέλη. Οι Ναΐτες ήταν, κατά την περίοδο της ακμής τους, η πιο πειθαρχημένη πολεμική δύναμη στον κόσμο· ακόμα και ο ίδιος ο βασιλιάς της Γαλλίας παραδέχτηκε ότι «… η παρουσία των Ναϊτών ήταν αυτή που απέτρεψε να εξελιχθεί η Δεύτερη Σταυροφορία σε πανωλεθρία». Κάποια εποχή, οι Ναΐτες – από δωρεές, καταλήψεις πόλεων και οικονομικές δραστηριότητες – μετατράπηκαν σε ένα είδος πολυεθνικής εταιρείας, μια οιονεί προσοδοφόρα επιχείρηση! Άμεσα η συμπάθεια των ηγεμόνων μετατράπηκε σε φθόνο· ο πλούτος τους τους εξόντωσε!

Την Παρασκευή 13 Οκτωβρίου του 1307 πολλοί Ναΐτες στη Γαλλία συνελήφθησαν έπειτα από διαταγή του βασιλιά Φιλίππου Δ’ του Ωραίου, ο οποίος εποφθαλμιούσε τα πλούτη τους· ο τελευταίος, με την υποστήριξη του Πάπα Κλήμη Ε’ ο οποίος κατάργησε το Τάγμα, δήμευσε όλη τους την περιουσία.

Πολλά υψηλόβαθμα στελέχη του Τάγματος, συμπεριλαμβανομένου και του τελευταίου Μεγάλου Μάγιστρου Ζακ ντε Μολέ, υποβλήθηκαν σε βασανιστήρια και κάηκαν στην πυρά στην όχθη του Σηκουάνα λίγα χρόνια μετά τη σύλληψή τους. Η Επίσημη Κατάργηση του Τάγματος των Ναϊτών αποφασίστηκε από την Παπική Σύνοδο της Βιέν το 1312.

Λέγεται ότι ο Ζακ ντε Μολέ κατάγγειλε ως προδότες και καταράστηκε τους διώκτες του πριν σβήσει η φωνή του από την φωτιά· ο Πάπας Κλήμης πέθανε ένα μήνα αργότερα, στις 20 Απριλίου του 1314 και ο Φίλιππος Δ’ επτά μήνες μετά, στις 29 Νοεμβρίου 1314.