Παγκόσμιος συναγερμός για τη λειψυδρία - Δραματική η κατάσταση σε 25 χώρες

Η ξηρασία και η έλλειψη καθαρού νερού δεν είναι ελληνικό πρόβλημα. Το αντίθετο, μάλιστα. Είναι παγκόσμιο και έχει χτυπήσει δεκάδες χώρες σε ολόκληρο τον πλανήτη, από τη λεκάνη της Μεσογείου έως τη Βόρεια Ευρώπη και από την Ασία και την Αφρική έως τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Για να κατανοήσουμε το μέγεθος του προβλήματος, αρκεί να σκεφτούμε ότι μόνο το 3% των παγκόσμιων αποθεμάτων νερού είναι πόσιμο και εξ αυτών τα δύο τρίτα βρίσκονται σε παγετώνες ή γενικά σε σημεία όπου δεν υπάρχει πρόσβαση.

Τέσσερα δισεκατομμύρια άνθρωποι – σχεδόν τα δύο τρίτα του παγκόσμιου πληθυσμού – αντιμετωπίζουν ελλείψεις νερού τουλάχιστον για ένα μήνα κάθε χρόνο. Πάνω από 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε χώρες με ανεπαρκή υδροδότηση, ενώ σύμφωνα με προηγούμενες εκτιμήσεις του ΟΗΕ, ο μισός παγκόσμιος πληθυσμός είναι πιθανό να ζει σε περιοχές με προβλήματα έλλειψης νερού ακόμα και το 2025.

Στην τελευταία έκθεση που έδωσε στη δημοσιότητα η UNESCO, εκτιμάται ότι το 26% του παγκόσμιου πληθυσμού, δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι, δε διαθέτουν καθαρό πόσιμο νερό, ενώ 3,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι (το 46% του πληθυσμού) δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλή διαχείριση της υγιεινής.

Σχεδόν 4 δισεκατομμύρια άνθρωποι, αντιμετωπίζουν ελλείψεις νερού για τουλάχιστον ένα μήνα το χρόνο, γεγονός που απειλεί τη ζωή τους, την ασφάλεια των τροφίμων που καταναλώνουν και την πρόσβασή τους σε ηλεκτρικό ρεύμα.

Στο επίκεντρο του προβλήματος η λεκάνη της Μεσογείου

Μεταξύ των χωρών που αντιμετωπίζουν τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι οι χώρες της λεκάνης της Μεσογείου, οι χώρες της Μέσης Ανατολής και η Βόρεια Αφρική.

Στη Μεσόγειο, οι μεγάλες περίοδοι με θερμοκρασίες άνω του μέσου όρου, οι παρατεταμένοι καύσωνες και οι ανεπαρκείς βροχοπτώσεις προκαλούν συνθήκες ξηρασίας σε Ιταλία, Ισπανία, Μάλτα, Ελλάδα, Μαρόκο, Αλγερία και Τυνησία, με σημαντικές επιπτώσεις στην παραγωγή, στον τουρισμό, αλλά και στην υγεία και στην ποιότητα ζωής των κατοίκων.

Η Ισπανία είναι η χώρα που έχει αντιμετωπίσει τα σημαντικότερα προβλήματα ξηρασίας εδώ και τουλάχιστον δύο χρόνια, παρά το γεγονός ότι η χώρα διαθέτει σημαντικές υποδομές σε φράγματα, ενώ έχει κάνει και σημαντικά βήματα όσον αφορά τις περιβαλλοντικές πολιτικές.

Η Ισπανία – που δικαίως κατέχει τον τίτλο «το περιβόλι της Ευρώπης», αφού ένα στα τέσσερα οπωροκηπευτικά που παράγονται στην ΕΕ καλλιεργούνται εκεί – βρίσκεται αντιμέτωπη με παρατεταμένη ξηρασία σε ορισμένες περιοχές, όπου οι βροχοπτώσεις έχουν μειωθεί κατά 50%.

Στην Αλμερία, κατεξοχήν αγροτική περιοχή με τεράστια παραγωγή οπωροκηπευτικών, η κατάσταση είναι πολύ σοβαρή, γιατί έχει σταματήσει η φύτευση καθώς το λίγο νερό, που προέρχεται κυρίως από τον υδροφόρο ορίζοντα, χρησιμοποιείται για την άρδευση των δέντρων.

Έντονες είναι οι ανησυχίες και στη Βαλένθια, η οποία παραδοσιακά εξάγει φρούτα και λαχανικά.

Στην Αραγόν, στην Κοιλάδα του ποταμού Έβρου, το 80% των καλλιεργειών κερασιού έχει ήδη χαθεί λόγω ζέστης και έλλειψης νερού, γεγονός που προκαλεί πρόωρη ωρίμανση του καρπού, με αποτέλεσμα το κεράσι να γίνεται πικρό ή άγευστο.

Η Αυτονομία της Καστίλλης και Μάντσας προβλέπει επίσης λιγότερα καρπούζια και πεπόνια για αυτό το καλοκαίρι. Μπροστά στο δίλημμα, να ποτιστούν τα δέντρα και όχι τα λαχανικά, οι αγρότες επιλέγουν να σώσουν τα δέντρα.

Πρωταθλήτρια η Ισπανία στην αφαλάτωση

Όμως, η Μαδρίτη κάνει και σημαντικά βήματα. Σύμφωνα με έρευνα της εφημερίδας El País, έχει επενδύσει σε μικρό χρονικό διάστημα περισσότερα από 300 εκατομμύρια ευρώ σε μονάδες αφαλάτωσης.

Αυτή τη στιγμή, η Ισπανία είναι η πρώτη χώρα στην Ευρώπη – και η πέμπτη στον κόσμο – με τη μεγαλύτερη δυνατότητα παραγωγής αφαλατωμένου νερού: περίπου 5 εκατομμύρια κυβικά μέτρα την ημέρα, ποσότητα που θα μπορούσε δυνητικά να παρέχει νερό σε πληθυσμό 34 εκατομμυρίων κατοίκων, σύμφωνα με στοιχεία από την Ισπανική Ένωση Αφαλάτωσης και Επαναχρησιμοποίησης (AEDyR).

Αυτή τη στιγμή στην Ισπανία λειτουργούν 68 μονάδες αφαλάτωσης, συμπεριλαμβανομένων των Καναρίων και των Βαλεαρίδων Νήσων, με δυναμικότητα μεταξύ 10.000 και 250.000 κυβικών μέτρων την ημέρα. Όμως υπάρχουν περιοχές, όπως η Μούρθια και η Καταλονία, όπου υπάρχει σημαντικό έλλειμμα νερού και όπου η ικανότητα αφαλάτωσης πρέπει να επεκταθεί.

Δραματική η κατάσταση σε τουλάχιστον 25 χώρες

Η κατάσταση, όμως είναι δραματική σε τουλάχιστον 25 χώρες, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Παγκόσμιων Πόρων. Όπως εκτιμά, 25 χώρες – που φιλοξενούν το ένα τέταρτο του παγκόσμιου πληθυσμού – αντιμετωπίζουν ακραία έλλειψη νερού κάθε χρόνο, αναγκασμένες να χρησιμοποιήσουν όλο το απόθεμα που διαθέτουν.

Η ζωή σε τόσο ακραίες συνθήκες, λέει το Ινστιτούτο, θέτει σε κίνδυνο τις ζωές των ανθρώπων, των τροφίμων, αλλά και την ασφάλεια της ενέργειας.

Ακόμα και μία βραχυπρόθεσμη περίοδος ξηρασίας σε αυτές τις χώρες δημιουργεί τον κίνδυνο έλλειψης νερού, με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να κλείνουν τις κάνουλες της παροχής για να κάνουν οικονομία.

Αυτό έχει ήδη συμβεί τους τελευταίους μήνες σε πολλές περιοχές ανά τον κόσμο, όπως στην Αγγλία, την Ινδία, το Ιράν, το Μεξικό και τη Νότια Αφρική.