Όνειρα χωρίς ύπνο: Οι επιστήμονες υποστηρίζουν τη θεραπεία ψυχικών παθήσεων με ψυχεδελικά φάρμακα
Ψυχεδελικές ουσίες όπως το LSD και η ψιλοκυβίνη μπορούν να θεραπεύσουν αγχώδεις διαταραχές και να αντικαταστήσουν ένα μέρος του ύπνου.
Ο ύπνος, και ειδικά ο ύπνος REM, είναι μια ζωτική λειτουργία που επιτρέπει την ανάρρωση των νευρικών κυττάρων και συνδέεται με τη συναισθηματική ισορροπία, τη δημιουργικότητα, την ψυχολογική ανάρρωση και τη δημιουργία αναμνήσεων. Ακόμα και η αποκατάσταση της ομοιόστασης στα εγκεφαλικά κύτταρα γίνεται κατά τη διάρκεια του ύπνου. Ο εγκέφαλος κατά την REM φάση είναι ιδιαίτερα δραστήριος, και είναι η φάση στην οποία εμφανίζονται τα περισσότερα και πιο έντονα όνειρα. Η λειτουργία αυτή φαίνεται να έχει εξελικτική σημασία, καθώς συνδέεται με τη μνήμη, τη μάθηση και τη συναισθηματική επεξεργασία.
Η δράση των ψυχεδελικών φαρμάκων στον εγκέφαλο
Διάφορες μελέτες δείχνουν ότι συγκεκριμένα ψυχεδελικά φάρμακα μπορούν να μιμηθούν τη δράση του ύπνου REM και να προκαλέσουν όνειρα χωρίς να κοιμόμαστε. Οπως διαβάζουμε στο Popula Mechanics, τα εν λόγω φάρμακα, όπως το LSD, η ψιλοκυβίνη και η DMT (διμεθυλοτρυπταμίνη), μπορούν σε μικρές δόσεις (10 μg για το LSD) να οδηγήσουν σε μεγαλύτερη διάρκεια REM ύπνου την επόμενη νύχτα, κάτι που δείχνει ότι υπάρχει ένας κύκλος ανατροφοδότησης μεταξύ ψυχεδελικών φαρμάκων και ρύθμισης του ύπνου. Επιπλέον, μελέτες απεικόνισης εγκεφάλου δείχνουν ότι τα ψυχεδελικά ενεργοποιούν περιοχές όπως ο προμετωπιαίος φλοιός και ο ιππόκαμπος, που σχετίζονται με τη δημιουργικότητα, την αναπαράσταση εμπειριών και τη συναισθηματική επεξεργασία — ακριβώς όπως και στον ύπνο REM.
Σε διάφορα ζώα έχει διαπιστωθεί ότι η DMT, η οποία είναι το ενεργό συστατικό της αγιαουάσκα (ψυχεδελικού αφεψήματος των ιθαγενών της Λατινικής Αμερικής), μπορεί να μιμηθεί τον ύπνο REM ακόμα και όταν το ζώο είναι ξύπνιο και έχει πλήρη συνείδηση. Έρευνες σαν και αυτή δείχνουν ότι τα όνειρα της ημέρας μπορεί να μην είναι άπιαστο όνειρο τελικά. Ουσιαστικά, ο εγκέφαλος εισέρχεται σε μια ονειρική κατάσταση χωρίς να απαιτείται φυσιολογικός ύπνος, κάτι που έχει βαθιές επιπτώσεις στην κατανόηση της συνείδησης. Αυτές οι παρατηρήσεις ενισχύουν την ιδέα ότι η «ονειροποίηση» δεν είναι αναγκαστικά εξαρτημένη από την έλλειψη εγρήγορσης, αλλά μπορεί να υποκινηθεί και μέσω χημικών διεργασιών.
Αναδιάταξη εγκεφαλικών συνάψεων χωρίς ύπνο
Στο bgr.com αναφέρεται ότι οι ερευνητές πιστεύουν ότι με την επίδραση ψυχεδελικών φαρμάκων μπορούν να θεραπεύσουν ασθένειες όπως τη διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD), τις αγχώδεις διαταραχές και την κατάθλιψη. Επιδρώντας στα ίδια δίκτυα του εγκεφάλου με τον ύπνο, τα ψυχεδελικά φάρμακα μπορούν να αναδιατάξουν τις εγκεφαλικές συνάψεις ώστε να αλλάξουν τα πρότυπα σκέψης χωρίς την ανάγκη για 8ωρο ύπνο. Μερικές από τις ψυχοθεραπευτικές μεθόδους που συνδυάζουν ψυχεδελικά περιλαμβάνουν καθοδηγούμενη ενδοσκόπηση και αναβίωση τραυματικών εμπειριών σε ασφαλές περιβάλλον, διαδικασίες που μοιάζουν με τις θεραπευτικές λειτουργίες του ονείρου.
Σίγουρα δεν είναι εφικτό να «καθαρίσει» ο εγκέφαλος από τις τοξίνες, και ο ύπνος βοηθάει στην ξεκούραση των μυών και τη μείωση του στρες με παράλληλη ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος. Επίσης, υπάρχει ανησυχία σχετικά με τις παρενέργειες των ψυχεδελικών φαρμάκων. Οι αντιδράσεις σε τέτοιες ουσίες μπορεί να διαφέρουν σημαντικά από άτομο σε άτομο και περιλαμβάνουν ψυχωσικά επεισόδια, αυξημένο άγχος ή ακόμη και συναισθηματική αποδιοργάνωση όταν δεν υπάρχει σωστή υποστήριξη. Η νομιμότητα και η κοινωνική αποδοχή τους εξακολουθούν να αποτελούν εμπόδια για την ευρεία εφαρμογή τους.
Ελπίδα για θεραπεία ψυχικών ασθενειών
Οι επιστήμονες, ωστόσο, θεωρούν ότι, διεξάγοντας μελέτες στα ψυχεδελικά φάρμακα, θα μπορέσουν να βρουν εκείνα που έχουν διαχειρίσιμες παρενέργειες και μπορούν να υποκαταστήσουν μέρος του ύπνου με επιτυχία. Η προοπτική ενός «χημικού ύπνου» προκαλεί συζητήσεις τόσο στον επιστημονικό όσο και στον φιλοσοφικό χώρο, καθώς επαναπροσδιορίζει τι σημαίνει ανάπαυση, αποκατάσταση και εγκεφαλική ανανέωση. Αν και η αντικατάσταση του ύπνου στο σύνολό του δεν είναι ρεαλιστική, η επιλεκτική υποστήριξη ή ενίσχυση συγκεκριμένων λειτουργιών του ύπνου ίσως αποτελέσει το πρώτο βήμα για μια νέα εποχή στη νευροεπιστήμη και την ψυχιατρική.
