Ντόναλντ Τραμπ: Πώς «ανακατέλαβε» τον Λευκό Οίκο και πήρε «δεύτερη ευκαιρία» από τους Αμερικανούς

Ο Ντόναλντ Τραμπ «ανακατέλαβε» τον Λευκό Οίκο με τη σαρωτική νίκη που πέτυχε στις προεδρικές εκλογές, καθώς δεκάδες εκατομμύρια Αμερικανοί επέλεξαν έναν ηγέτη που, αν πραγματοποιήσει τις προεκλογικές του υποσχέσεις, θα δοκιμάσει τα... όρια της προεδρικής εξουσίας.

Ο Τραμπ, 78 ετών, κέρδισε τις εκλογές μετά από μια πολωτική και ιλιγγιώδη εκστρατεία που σημαδεύτηκε από δύο απόπειρες δολοφονίας του και μια καθυστερημένη απόφαση των Δημοκρατικών να κατεβάσουν την Κάμαλα Χάρις, αφού ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν αποσύρθηκε από την κούρσα.

Η ηχηρή νίκη του Ρεπουμπλικανού κατέστησε σαφές πόσο απογοητευμένοι ήταν οι Αμερικανοί από την οικονομία, την ασφάλεια των συνόρων και την κατεύθυνση της χώρας και της κουλτούρας της. Οι ψηφοφόροι απαίτησαν μια αλλαγή, ακόμη και αν ο φορέας της αλλαγής είναι ένας πολιτικός που έχει επικριθεί σε μεγάλο βαθμό και αντιμετώπισε και θέματα με τη δικαιοσύνη. Κατά κάποιον τρόπο, οι Αμερικανοί του έδωσαν «δεύτερη ευκαιρία» μετά την ήττα από τον Μπάιντεν το 2020.

Ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι θέλει να έχει τη δυνατότητα να απολύει δημόσιους υπαλλήλους που θεωρεί ως μη «πιστούς» στο καθήκον τους. Οι αντίπαλοί του φοβούνται ότι θα μετατρέψει το υπουργείο Δικαιοσύνης και άλλες ομοσπονδιακές υπηρεσίες επιβολής του νόμου σε πολιτικά όπλα για τη διερεύνηση αντιληπτών εχθρών.

Ο Τραμπ και ο επερχόμενος αντιπρόεδρός του, ο γερουσιαστής των ΗΠΑ Τζέι Ντι Βανς, πρόκειται να αναλάβουν τα καθήκοντά τους στις 20 Ιανουαρίου. Υποσχέθηκε ρόλους στην κυβέρνησή του στον διευθύνοντα σύμβουλο της Tesla Elon Musk, τον πλουσιότερο άνθρωπο του κόσμου, και στον πρώην υποψήφιο πρόεδρο Ρόμπερτ Φ. Κένεντι Jr.

Το αποτέλεσμα ανέτρεψε τις δημοσκοπήσεις που έδειχναν μια κούρσα-θρίλερ. Ο Τραμπ σάρωσε τουλάχιστον πέντε λεγόμενες πολιτείες «κλειδιά» εξασφαλίζοντας του τουλάχιστον 292 εκλέκτορες μετά και την επικράτηση στην πολιτεία του Μίσιγκαν. Το προβάδισμα του Τραμπ έναντι της Χάρις ανερχόταν σε 5 εκατομμύρια ψήφους μέχρι το απόγευμα της Τετάρτης, γεγονός που τον έθετε σε τροχιά να γίνει ο πρώτος Ρεπουμπλικανός υποψήφιος πρόεδρος που κερδίζει τη λαϊκή ψήφο μετά τον Τζορτζ Μπους πριν από δύο δεκαετίες.

Οι συνάδελφοί του Ρεπουμπλικανοί κέρδισαν τον έλεγχο της αμερικανικής Γερουσίας από τους Δημοκρατικούς και είχαν την ευκαιρία να προσθέσουν τη μικρή τους πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων, αν και το αποτέλεσμα εκεί πιθανότατα δεν θα γίνει γνωστό για αρκετές ημέρες. «Ήταν μια πολύ καλή μέρα», δήλωσε ο Μιτς Μακόνελ, ο επί μακρόν ηγέτης των Ρεπουμπλικανών στη Γερουσία.

Η ενότητα των Ρεπουμπλικανών στο Καπιτώλιο θα άνοιγε το δρόμο για μεγάλα τμήματα της νομοθετικής ατζέντας του Τραμπ, όπως έγινε τα δύο πρώτα χρόνια της προεδρίας του όταν οι Ρεπουμπλικανοί πέρασαν από το Κογκρέσο ένα σημαντικό νομοσχέδιο για τη μείωση της φορολογίας που φαίνεται να ωφέλησε κυρίως τους πλούσιους.

«Η Αμερική μας έδωσε μια άνευ προηγουμένου και ισχυρή εντολή», δήλωσε ο Τραμπ νωρίς την Τετάρτη σε ένα θορυβώδες πλήθος στο συνεδριακό κέντρο της κομητείας Παλμ Μπιτς στη Φλόριντα. Η Χάρις, η αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, τηλεφώνησε στον Τραμπ για να τον συγχαρεί, δήλωσαν συνεργάτες του, και συζήτησαν τη σημασία μιας «ειρηνικής» μεταβίβασης της εξουσίας και το να είναι ένας πρόεδρος για όλους τους Αμερικανούς.  

Τα κυριότερα χρηματιστήρια σε όλο τον κόσμο σημείωσαν ράλι μετά τη νίκη του Τραμπ και το δολάριο ήταν έτοιμο να σημειώσει το μεγαλύτερο ημερήσιο άλμα από το 2020.

Ξεπερνώντας όλες τις εις βάρος του καταστάσεις

Ο Τραμπ εξελέγη παρά τα επίμονα χαμηλά ποσοστά αποδοχής, τις τέσσερις ποινικές διώξεις και την αστική απόφαση εναντίον του για σεξουαλική κακοποίηση και δυσφήμιση. Τον Μάιο, ο Τραμπ έγινε ο πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ που καταδικάστηκε για έγκλημα, όταν οι ένορκοι της Νέας Υόρκης τον έκριναν ένοχο σε 34 κατηγορίες κακουργήματος για παραποίηση επιχειρηματικών αρχείων για να καλύψει τα χρήματα που φαίνεται να κατέβαλε σε μια πορνοστάρ.

Η πολιτική καριέρα του Τραμπ είχε φανεί να τελειώνει, αφού οι ισχυρισμοί του περί εκλογικής απάτης οδήγησαν έναν όχλο υποστηρικτών του να εισβάλει στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ στις 6 Ιανουαρίου 2021, σε μια αποτυχημένη προσπάθεια να ανατρέψει την ήττα του το 2020. Οι ομοσπονδιακοί εισαγγελείς του απήγγειλαν κατηγορίες, αν και αυτή και άλλες ποινικές υποθέσεις που ασκήθηκαν εναντίον του θα μπουν πλέον στο αρχείο.

Αλλά σάρωσε τους διεκδικητές του μέσα στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα και στη συνέχεια νίκησε τη Χάρις, εκμεταλλευόμενος τις ανησυχίες των ψηφοφόρων για τις υψηλές τιμές και αυτό που ο Τραμπ ισχυρίστηκε, χωρίς αποδείξεις, ότι η αύξηση της εγκληματικότητας ήταν λόγω της παράνομης μετανάστευσης.

Η νίκη του Τραμπ θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στις πολιτικές των ΗΠΑ για το εμπόριο και την κλιματική αλλαγή, τους φόρους των Αμερικανών και τη μετανάστευση, καθώς και την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, μεταξύ άλλων στη Μέση Ανατολή και την Ουκρανία.

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου συνεχάρη τον Τραμπ, όπως ανακοίνωσε το γραφείο του Νετανιάχου. Συζήτησαν «την ιρανική απειλή» και την ανάγκη να συνεργαστούν για την ασφάλεια του Ισραήλ, ανέφερε. Η Χαμάς, η παλαιστινιακή οργάνωση, ζήτησε να τερματιστεί η «τυφλή υποστήριξη» των Ηνωμένων Πολιτειών προς το Ισραήλ. Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι χαιρέτισε τη δέσμευση του Τραμπ για «ειρήνη μέσω της δύναμης», ενώ το Κρεμλίνο δήλωσε ότι θα περιμένει να δει αν η νίκη του θα μπορούσε να βοηθήσει να τερματιστεί ο πόλεμος στην Ουκρανία πιο γρήγορα. Ο Τραμπ είχε πει ότι θα μπορούσε να τερματίσει τον πόλεμο σε 24 ώρες, αλλά δεν είπε πώς.

Θέσεις εργασίας και οικονομία

Προερχόμενοι στις εκλογές, οι ψηφοφόροι αναγνώρισαν την απασχόληση και την οικονομία ως το πιο «πιεστικό» πρόβλημα της χώρας, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις του Reuters/Ipsos. Πολλοί Αμερικανοί παρέμεναν απογοητευμένοι από τις υψηλότερες τιμές, ακόμη και εν μέσω χρηματιστηρίων ρεκόρ, ταχέως αυξανόμενων μισθών και χαμηλής ανεργίας.

Με την κυβέρνηση Μπάιντεν να έχει αναλάβει μεγάλο μέρος της ευθύνης, η πλειοψηφία των ψηφοφόρων δήλωσε ότι εμπιστεύεται τον Τραμπ περισσότερο από τη Χάρις για την αντιμετώπιση του ζητήματος. Σε κομητείες σε όλες τις ΗΠΑ -ακόμη και σε πολλές έντονα δημοκρατικές- τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ο Τραμπ είχε καλύτερες επιδόσεις από ό,τι το 2020. Οι ισπανόφωνοι, οι παραδοσιακά δημοκρατικοί ψηφοφόροι και τα νοικοκυριά με χαμηλότερο εισόδημα που επλήγησαν περισσότερο από τον πληθωρισμό βοήθησαν στη νίκη. Η υποστήριξη του Τραμπ μεταξύ των γυναικών, στην υποστήριξη των οποίων είχαν υπολογίσει οι Δημοκρατικοί, βελτιώθηκε σε σχέση με πριν από τέσσερα χρόνια. Και η πιστή του βάση των αγροτών, λευκών και μη μορφωμένων στο πανεπιστήμιο ψηφοφόρων εμφανίστηκε και πάλι δυναμικά, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις εξόδου της Edison Research.

Οι προτάσεις του Τραμπ για τους δασμούς θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν έναν εντονότερο εμπορικό πόλεμο με την Κίνα και τους συμμάχους των ΗΠΑ, ενώ οι υποσχέσεις του για μείωση των εταιρικών φόρων και εφαρμογή μιας σειράς νέων περικοπών θα μπορούσαν να διογκώσουν το χρέος των ΗΠΑ, λένε οικονομολόγοι.

Μια δεύτερη προεδρία Τραμπ θα μπορούσε να δημιουργήσει μεγαλύτερη διαμάχη μεταξύ Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών σε θέματα όπως η μετανάστευση και τα αναπαραγωγικά δικαιώματα. Ο Τραμπ έχει υποσχεθεί να ξεκινήσει μια εκστρατεία μαζικών απελάσεων με στόχο τους μετανάστες που βρίσκονται παράνομα στη χώρα.

Η προεκλογική εκστρατεία της Χάρις

Τον Ιούλιο, ο Μπάιντεν, 81 ετών, εγκατέλειψε την κούρσα, υποκύπτοντας τελικά στις πιέσεις εβδομάδων από τους συναδέλφους του Δημοκρατικούς, αφού μια κακή εμφάνιση κατά τη διάρκεια του ντιμπέιτ με τον Τραμπ έθεσε υπό αμφισβήτηση τη διανοητική του οξύτητα. Η Χάρις έσπευσε να οργανώσει τη δική της εκστρατεία. Η άνοδός της στην κορυφή του ψηφοδελτίου αναζωογόνησε τους απελπισμένους Δημοκρατικούς και συγκέντρωσε πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια σε λιγότερο από τρεις μήνες, ενώ διέγραψε το σταθερό προβάδισμα του Τραμπ στις δημοσκοπήσεις.

Το οικονομικό πλεονέκτημα της Χάρις αντισταθμίστηκε εν μέρει από την παρέμβαση του Μασκ, ο οποίος διέθεσε περισσότερα από 100 εκατομμύρια δολάρια σε μια υπερ-εκστρατεία που κινητοποιούσε τους ψηφοφόρους του Τραμπ και χρησιμοποίησε τον ιστότοπό του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης X για να ενισχύσει τα μηνύματα υπέρ του Τραμπ.

Καθώς η προεκλογική εκστρατεία πλησίαζε προς το τέλος της, η Χάρις επικεντρώθηκε όλο και περισσότερο στην προειδοποίηση των Αμερικανών για τους κινδύνους της επανεκλογής του Τραμπ και προσέφερε κλάδο ελαίας στους δυσαρεστημένους Ρεπουμπλικανούς. Υπογράμμισε τις παρατηρήσεις αρκετών πρώην αξιωματούχων του Τραμπ, συμπεριλαμβανομένου του πρώην προσωπάρχη του στρατηγού Τζον Κέλι, ο οποίος χαρακτήρισε τον Τραμπ «φασίστα». Υπογραμμίζοντας την πόλωση σε ένα έθνος όπου οι διαιρέσεις έχουν γίνει μόνο πιο έντονες κατά τη διάρκεια μιας έντονα ανταγωνιστικής κούρσας, σχεδόν τα τρία τέταρτα των ψηφοφόρων δήλωσαν ότι η αμερικανική δημοκρατία απειλείται, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις εξόδου της Edison Research.

Πηγή: Reuters