Νέα Ζηλανδία: Ιερό βουνό των Μαορί αναγνωρίστηκε επίσημα ως άνθρωπος - Ποια είναι τα δικαιώματά του
Η Νέα Ζηλανδία ήταν η πρώτη χώρα στον κόσμο που αναγνώρισε τα γεωλογικά σημεία ως ανθρώπους με νόμο που θεσπίστηκε το 2014.
Ένα βουνό στη Νέα Ζηλανδία που θεωρείται πρόγονος των αυτόχθονων πληθυσμών των Μαορί αναγνωρίστηκε ως νομικό πρόσωπο την Πέμπτη, καθώς ένας νέος νόμος του παρείχε όλα τα δικαιώματα και τις ευθύνες που αποδίδονται σε έναν άνθρωπο.
Το όρος Taranaki - πλέον γνωστό ως Taranaki Maunga, όπως είναι στην πραγματικότητα το όνομά του στη γλώσσα των Μαορί - είναι το πιο πρόσφατο γεωλογικό σημείο στο απονέμεται προσωπικότητα στη Νέα Ζηλανδία, η οποία έχει αποφανθεί ότι ένα ποτάμι και ένα τμήμα «ιερής γης» ήταν στο παρελθόν άνθρωποι. Το παρθένο, χιονισμένο αδρανές ηφαίστειο είναι το δεύτερο ψηλότερο βουνό στο βόρειο μέρος του νησιού και φτάνει τα 2.518 μέτρα. Πρόκειται για ένα από τα δημοφιλέστερα τουριστικά τοπία καθώς πολλοί το επιλέγουν για πεζοπορία και σκι.
Πλέον, ο νόμος αναγνωρίζει την κλοπή του βουνού από τους Μαορί της περιοχής Ταρανάκι μετά τον αποικισμό της Νέας Ζηλανδίας. Εκπληρώνει μια συμφωνία επανόρθωσης από την κυβέρνηση της χώρας προς τους αυτόχθονες πληθυσμούς για βλάβες που διαπράχθηκαν έκτοτε.
Πώς μπορεί ένα βουνό να είναι άνθρωπος
Ο νόμος που ψηφίστηκε την Πέμπτη δίνει στον Taranaki Maunga όλα τα δικαιώματα, τις εξουσίες, τα καθήκοντα και τις ευθύνες ενός ατόμου. Η νομική του προσωπικότητα έχει ένα όνομα: Te Kāhui Tupua, το οποίο ο νόμος θεωρεί ως «ένα ζωντανό και αδιαίρετο σύνολο». Περιλαμβάνει το Taranaki και τις γύρω κορυφές και τη γη του, «ενσωματώνοντας όλα τα φυσικά και μεταφυσικά τους στοιχεία».
Μια νεοδημιουργηθείσα οντότητα θα είναι «το πρόσωπο και η φωνή» του βουνού, η οποία θα απαρτίζεται από τέσσερα μέλη Μαορί και θα διορίζονται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος.
«Το βουνό ήταν εδώ και πολύ καιρό ένας τιμημένος πρόγονος, μια πηγή φυσικής, πολιτιστικής και πνευματικής τροφής και ένας τελευταίος τόπος ανάπαυσης», είπε ο Paul Goldsmith, ο νομοθέτης που είναι υπεύθυνος για τους οικισμούς μεταξύ της κυβέρνησης και των φυλών των Μαορί, σε ομιλία του στο Κοινοβούλιο την Πέμπτη.
Ποια είναι η ιστορία του Taranaki
Οι άποικοι της Νέας Ζηλανδίας τον 18ο και 19ο αιώνα πήραν πρώτα το όνομα Ταρανάκι και στη συνέχεια το ίδιο το βουνό. Το 1770, ο Βρετανός εξερευνητής καπετάνιος Τζέιμς Κουκ εντόπισε την κορυφή από το πλοίο του και την ονόμασε Όρος Έγκμοντ.
Το 1840, οι φυλές Μαορί και οι εκπρόσωποι του βρετανικού στέμματος υπέγραψαν τη Συνθήκη του Ουαϊτάνγκι - το ιδρυτικό έγγραφο της Νέας Ζηλανδίας - στην οποία το Στέμμα υποσχέθηκε ότι οι Μαορί θα διατηρούσαν τα δικαιώματα στη γη και τους πόρους τους. Ωστόσο, αυτό δεν τηρήθηκε.
Το 1865, μια τεράστια έκταση γης του Ταρανάκι, συμπεριλαμβανομένου του βουνού, κατασχέθηκε για να τιμωρηθούν οι Μαορί για την εξέγερση κατά του Στέμματος.
Κατά τη διάρκεια του επόμενου αιώνα οι κυνηγετικές και αθλητικές ομάδες είχαν λόγο στη διαχείριση του βουνού, και όχι οι Μαορί. «Οι παραδοσιακές πρακτικές των Μαορί που σχετίζονται με το βουνό απαγορεύτηκαν, ενώ προωθήθηκε ο τουρισμός», ανέφερε ο Γκόλντσμιθ.
Ακολούθησε ένα κίνημα διαμαρτυρίας των Μαορί της δεκαετίας του 70' και του '80 που οδήγησε σε ένα κύμα αναγνώρισης της γλώσσας, του πολιτισμού και των δικαιωμάτων των Μαορί στη νομοθεσία της Νέας Ζηλανδίας.
Η αποκατάσταση περιελάμβανε δισεκατομμύρια δολάρια σε διακανονισμούς της Συνθήκης του Ουαϊτάνγκι.
Πώς θα χρησιμοποιήσει τα δικαιώματά του
«Σήμερα, ο Ταρανάκι, η μαούνγκα μας, η μαούνγκα τουπούνα μας, απελευθερώνεται από τα δεσμά της αδικίας, της άγνοιας, του μίσους», είπε η Ντέμπι Ngarewa-Packer, συνεπικεφαλής του πολιτικού κόμματος Te Pāti Māori και αυτόχθονας των φυλών Ταρανάκι, χρησιμοποιώντας μια φράση που σημαίνει προγονικό βουνό. «Μεγαλώσαμε γνωρίζοντας ότι κανείς δεν μπορούσε να κάνει τίποτα», πρόσθεσε.
Τα νόμιμα δικαιώματα του βουνού αποσκοπούν στη διατήρηση της υγείας και της ευημερίας του. Θα χρησιμοποιηθούν για να σταματήσουν τις αναγκαστικές πωλήσεις, να αποκαταστήσουν τις παραδοσιακές χρήσεις του και να επιτρέψουν εργασίες διατήρησης για την προστασία της γηγενούς άγριας ζωής που ευδοκιμεί εκεί. Η πρόσβαση του κοινού θα παραμείνει.
Έχουν προσωπικότητα άλλα σημεία της Νέας Ζηλανδίας;
Η Νέα Ζηλανδία ήταν η πρώτη χώρα στον κόσμο που αναγνώρισε τα φυσικά σημεία ως ανθρώπους όταν ένας νόμος που ψηφίστηκε το 2014 χορήγησε προσωπικότητα στο Te Urewera, ένα τεράστιο δάσος στο βόρειο τμήμα του νησιού. Η κρατική ιδιοκτησία έπαψε και η φυλή Tūhoe έγινε φύλακάς της.
«Το Te Urewera είναι αρχαίο και διαρκές, ένα φρούριο της φύσης, ζωντανό με ιστορία. Το σκηνικό του είναι άφθονο μυστήριο, περιπέτεια και μακρινή ομορφιά», αναφέρει ο νόμος. Το 2017, η Νέα Ζηλανδία αναγνώρισε τον ποταμό Whanganui ως άνθρωπο, ως μέλος ενός οικισμού όπου μένει η φυλή Iwi.
