Μελέτη - σοκ: Πού «κρύβονται» χημικές ουσίες που προκαλούν βλάβες στον εγκέφαλο

Δύο χημικές ουσίες που βρίσκονται σε κοινά προϊόντα οικιακής χρήσης, όπως για παράδειγμα τα απολυμαντικά και τα μωρομάντηλα, ενδεχομένως να συμβάλλουν στην ανάπτυξη νευρολογικών διαταραχών, όπως ο αυτισμός και η σκλήρυνση κατά πλάκας, σύμφωνα με μια νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Nature Neuroscience.

Οι ερευνητές εξέτασαν περισσότερες από 1.800 χημικές ουσίες που βρίσκονται σε προϊόντα οικιακής χρήσης – για τις οποίες δεν είχε γίνει πρότινος έρευνα αναφορικά με την πιθανή σχέση τους με την υγεία του εγκεφάλου - και ανακάλυψαν ότι δύο μπορούν να προκαλέσουν σημαντική βλάβη: πρόκειται για τις ενώσεις τεταρτοταγούς αμμωνίου (ονομάζονται επίσης Quats ή QACs) και τα οργανοφωσφορικά επιβραδυντικά φλόγας (OFRs).

Σε ποια προϊόντα καθημερινής χρήσης βρίσκονται οι χημικές ουσίες

Τα Quats βρίσκονται σε προϊόντα που χρησιμοποιούμε καθημερινά όπως στα καθαριστικά σώματος, στα μαλακτικά ρούχων, στα σαμπουάν, σε αντηλιακά, σε μωρομάντηλα, σε κρέμες ξυρίσματος και σε απολυμαντικά.

Τα δεύτερα χρησιμοποιούνται για την παραγωγή μη εύφλεκτων υλικών και βρίσκονται σε μεταξύ άλλων σε έπιπλα, βερνίκια νυχιών, καθώς και σε ηλεκτρονικές συσκευές.

Πως επηρεάζεται το κεντρικό νευρικό σύστημα

Οι ουσίες αυτές βρέθηκε πως επηρεάζουν τα ολιγοδενδροκύτταρα. Πρόκειται για κύτταρα στο κεντρικό νευρικό σύστημα τα οποία παράγουν την ουσία μυελίνη. Η μυελίνη περιβάλλει τους νευροάξονες των κυττάρων και βοηθάει την κυκλοφορία του ηλεκτρικού ερεθίσματος κατά μήκος τους. Ενδεικτικά, στη σκλήρυνση κατά πλάκας παρουσιάζεται διαταραχή των ολιγοδενδροκυττάρων με αποτέλεσμα η μυελίνη να παθαίνει βλάβη και να μη μεταδίδει το νευρικό σήμα κατά μήκος του νευροάξονα και έτσι προκύπτει η σκλήρυνση κατά πλάκας.

Η μελέτη, η οποία χρησιμοποίησε ποντίκια, σημειώνει ότι νευρολογικά προβλήματα επηρεάζουν εκατομμύρια άτομα, αλλά μόνο ένα κλάσμα αυτών των περιπτώσεων έχουν αποδοθεί στη γενετική, προσθέτοντας ότι «άγνωστοι περιβαλλοντικοί παράγοντες συμβάλλουν σημαντικά στις νευρολογικές ασθένειες».

Όταν ο εγκεφαλικός ιστός των ποντικών εκτέθηκε στις χημικές ουσίες, τα ολιγοδενδροκύτταρά τους είτε σταμάτησαν να αναπτύσσονται, είτε πέθαναν.

Ποιοι εκτίθενται περισσότερο στις επικίνδυνες χημικές ουσίες

Οι ερευνητές ανησυχούν ότι περισσότερα παιδιά εκτίθενται σε αυτές τις χημικές ουσίες επειδή τα gel χεριών και άλλα απολυμαντικά έχουν γίνει πιο κοινά μετά τον Covid.

Η ομάδα χρησιμοποίησε επίσης εθνικά δεδομένα για παιδιά στις ΗΠΑ και διαπίστωσε ότι τα άτομα με ειδικές ανάγκες είχαν υψηλότερα επίπεδα αυτών των ενώσεων στο σώμα τους σε σχέση με συνομήλικα παιδιά.