Η τελευταία γενιά της Αθήνας που έχει έστω μια αμυδρή εικόνα του είναι οι millennials. Οι μεγαλύτεροι, που κινήθηκαν μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’90 στο κέντρο, έχουν έστω και μια ανάμνηση του Μινιόν, αυτό που κάποτε ήταν σήμα κατατεθέν του εμπορικού κέντρου της Αθήνας και σίγουρα το πιο δημοφιλές πολυκατάστημα της Ελλάδας. Αυτές τις μέρες ξανάνοιξε τις πύλες του, έχοντας πίσω του μια τεράστια διαδρομή.

Η ιστορία του Μινιόν έχει ταυτιστεί με την αστική κουλτούρα της Αθήνας του 20ού αιώνα, ιδιαίτερα με τη μεταπολεμική έκρηξη του καταναλωτισμού και το μικροαστικό όνειρο της πρωτεύουσας. Είναι όμως συνυφασμένο και με αναμνήσεις γλυκιές, για κάποιους νοσταλγικές και παραμυθένιες. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τα Χριστούγεννα στο Μινιόν, με τον Άη Βασίλη που φωτογραφήθηκαν τόσα και τόσα παιδιά στον τελευταίο όροφο, τα τεράστια ζώα της ζούγκλας.

Τις χριστουγεννιάτικες παρελάσεις με τον Άγιο Βασίλη στους δρόμους του κέντρου για τους παλιότερους ή τις απομιμήσεις των ηρώων της Disney για τα παιδιά των ’90s δίπλα στις «ατέλειωτες» κυλιόμενες σκάλες.

Από το περίπτερο στο «μεγαθήριο»

Ο άνθρωπος που οραματίστηκε και έφτιαξε το Μινιόν, που το έκανε το μεγαλύτερο πολυκατάστημα στα Βαλκάνια και το 10ο στην Ευρώπη, κατά το απόγειό του την δεκαετία του ’70, ήταν ο Γιάννης Γεωργακάς.

Γεννημένος το 1913 σε χωριό της Ολυμπίας και σε μια οικογένεια με έξι αδερφές, ο Γεωργακάς ήρθε στην Αθήνα 13 χρονών και ρίχτηκε αμέσως στο μεροκάματο. Εργάστηκε σε μπακάλικο ενός θείου του, ως σερβιτόρος στην πλατεία Βάθης, σε πρατήριο τσιγάρων, ακόμη και ως βοηθός παπατζή.

Μετά την ολοκλήρωση της στρατιωτικής του θητείας αρχίζει να δουλεύει πλασιέ με το ποδήλατό του, προμηθεύοντας με μικροπράγματα τα περίπτερα.

Ο νεαρός Γεωργακάς θα γοητευτεί από ένα περίπτερο στα Χαυτεία, το Μινιόν (που στα γαλλικά σημαίνει «πολύ μικρό» αλλά και «χαριτωμένο»). Το περίπτερο αυτό διέφερε από τα υπόλοιπα, αφού διέθετε μια ευρεία γκάμα προϊόντων, όπως τσιγάρα, εφημερίδες, στυλό, γυαλιά, είδη καπνού και μια σειρά από χρηστικά μικροαντικείμενα. Κάπως έτσι ξεκινάει η επιχειρηματική δράση του Γεωργακά, ο οποίος πείθει τον ιδιοκτήτη του περιπτέρου Μινιόν, Άγγελο Σεραφειμίδη, να συνεταιρισθούν.

Ο κόσμος κατέφθανε από κάθε γωνιά της Αθήνας, γιατί το περίπτερο «Μινιόν» είχε κάτι καινούργιο: φιλική εξυπηρέτηση, δίκαιες τιμές, εγγυήσεις επιστροφής (πρωτοφανές για την εποχή) και, κυρίως, ατελείωτη ποικιλία.

Σύντομα θα ανοίξουν ένα ακόμη περίπτερο και λίγο αργότερα το πρώτο τους κατάστημα, στα Χαυτεία.

Μετά τον Εμφύλιο, οι δύο συνεταίροι είναι πια έτοιμοι για το μεγάλο άλμα, ανοίγοντας το 1944 το Μινιόν στην Πατησίων. Ήταν ένα κατάστημα που διέθετε μεγάλη βιτρίνα, πάγκους, λαμπιόνια.

Όμως ο Γεωργακάς θα μείνει μόνος, αφού ο Σεραφειμίδης αποχωρεί από την εταιρεία και αναχωρεί για την Αμερική.

Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του ’50 θα αγοράσει ένα δεκαώροφο κτίριο, πάντα κοντά στην Ομόνοια, και λίγο μετά αγοράζει και το διπλανό του. Το Μινιόν παίρνει τη θέση του στην Πατησίων 66. Η δικτατορία βρίσκει το Μινιόν, στην ακμή του πλέον, να είναι το μεγαλύτερο κατάστημα της Αθήνας.

Τι ξεχώριζε το Μινιόν

Τη δεκαετία του ’70, το Μινιόν έχει μετατραπεί σε ένα τεράστιο σύγχρονο πολυκατάστημα, με ετήσιες πωλήσεις που προσεγγίζουν το ένα δισεκατομμύριο δραχμές.

Το κτίριο ήταν 7.000 τετραγωνικά μέτρα και διέθετε 9 ορόφους, καθένας από τους οποίους είχε διαφορετικά εμπορεύματα.

Πιο συγκεκριμένα:

Ισόγειο : Σχολικά είδη, καλλυντικά, δημιουργία σφραγίδων, προσκλητηρίων κτλ. (Type Center), δισκοπωλείο.

  • 1ος : Βιβλιοπωλείο, γραφείο ταξιδιών (Mini Tours), φωτοτυπίες, αναψυκτήριο, γραφείο φύλαξης, γραφείο ανακοινώσεων.
  • 2ος : Ανδρικά είδη.
  • 3ος : Γυναικεία είδη.
  • 4ος : Αθλητικά.
  • 5ος : Είδη Σπιτιού, κατάστημα με προϊόντα για κατοικίδια.
  • 6ος : Είδη Σπιτιού, ηλεκτρικά είδη, Τμήμα Υπολογιστών (Altec, Apple).
  • 7ος : Παιχνίδια, βιντεοπαιχνίδια, εποχιακά (Καλοκαίρι: Είδη κατασκήνωσης, Φθινόπωρο: Σχολικά, Χειμώνας: Χριστουγεννιάτικα, Άνοιξη: Είδη Αποκριάς). Υπήρχε επίσης μία μεγάλη απομίμηση ελέφαντα.
  • 8ος : Όροφος εκδηλώσεων με θέατρο, γιορτές παιδιών υπαλλήλων, χώρος παιχνιδιού με πισίνα με μπαλάκια, μίνι αναψυκτήριο με μαλλί της γριάς, αναψυκτικά, τοστ, μηχανήματα που λειτουργούσαν με τη ρίψη κερμάτων.
  • 9ος : Εστιατόριο εσωτερικού και εξωτερικού χώρου (Mini Grill) με θέα την Ακρόπολη, καθώς και ένα μίνι ενυδρείο.

Την εποχή της ακμής του, το Μινιόν είχε 450.000 κωδικούς προϊόντων, απασχολούσε πάνω από 1.000 άτομα, διέθετε περιοδικούς καταλόγους προϊόντων που ταχυδρομούνταν σε πελάτες, μία εξαιρετικά αναγνωρίσιμη βιτρίνα, ειδικά την περίοδο των Χριστουγέννων, προϊόντα δικά του, όπως ημερολόγια.

Στο Μινιόν καθιερώθηκαν βέβαια και οι ετήσιες εκπτώσεις αλλά και η λίστα γάμου.

Ο εργοδότης Γεωργακάς

Ο Γιάννης Γεωργακάς δεν απέκτησε παιδιά, οι εργαζόμενοι του Μινιόν όμως τον θυμούνται ως πατρική φιγούρα.
Διοργάνωσε σεμινάρια για την επιμόρφωσή τους, τους πρόσφερε εκδρομές, λένε ακόμα ότι ενθάρρυνε τα ειδύλλια μεταξύ τους, τους πάντρευε, τους βάφτιζε τα παιδιά. Η αντίληψη της επιχείρησης – οικογένειας, στην οποία πολλοί σήμερα (ίσως δικαίως) δυσπιστούν, τότε εισαγόταν για πρώτη φορά σε τέτοια κλίμακα.

Αυτό που επίσης ήταν μια καινοτομία του Μινιόν και άλλων αντίστοιχων πολυκαταστημάτων ήταν οι «φιξ» τιμές, αφήνοντας πίσω το ανατολίτικης νοοτροπίας παζάρεμα μεταξύ του εμπόρου και του πελάτη.

Η αντίληψη της επιχείρησης-οικογένειας ήταν απολύτως πρωτοπόρα στην εποχή του. Όπως και οι φιξ τιμές που τερμάτισαν το ανατολίτικης νοοτροπίας παζάρεμα του έμπορου με τον πελάτη, και οι ετήσιες εκπτώσεις καθώς και η λίστα γάμου.

Η νύχτα καταστροφής

Όλα άλλαξαν απότομα, λίγο πριν τα Χριστούγεννα του 1980. Το βράδυ της 19ης Δεκεμβρίου, το Μινιόν τυλίχθηκε στις φλόγες από εμπρησμό. Το ίδιο βράδυ σημειώθηκε πυρκαγιά και στο μεγάλο πολυκατάστημα «Κατράντζος Σπορ», στη γωνία Σταδίου και Αιόλου.

Ο Κατράντζος κατέρρευσε. Και στο Μινιόν η καταστροφή ήταν ολική, αλλά έμεινε τουλάχιστον ο «σκελετός» του κτιρίου. Το σοκ ήταν τεράστιο για τους Αθηναίους και για πολλές ημέρες ήταν πρώτο θέμα στον Τύπο.

Όλα τα στοιχεία έδειξαν ότι η φωτιά στα δύο πολυκαταστήματα ήταν οργανωμένη ενέργεια εμπρησμού. Επίσημα υπήρξε ανάληψη ευθύνης για την ενέργεια από την τρομοκρατική οργάνωση «Οκτώβρης 80» που ήταν παρακλάδι του ΕΛΑ.

Πολλοί είναι, ωστόσο, εκείνοι που δυσπιστούν ότι η οργάνωση ήταν ο πραγματικός αυτουργός, με κάποιους να στρέφονται στην πλευρά των ανταγωνισμών μεταξύ εμπορικών συμφερόντων.

Η αργή «πτώση»

Το 1983 το Μινιόν περνάει στα χέρια του κράτους αφού εντάχθηκε στις λεγόμενες προβληματικές επιχειρήσεις. Συνέχισε να λειτουργεί με αυτό το καθεστώς για κάποια χρόνια. Όμως ο Γεωργακάς δεν το βάζει κάτω.

Σε μια απέλπιδα προσπάθεια, αποκτά ξανά το 1991 τον έλεγχο της επιχείρησης μαζί με μια ομάδα επιχειρηματιών.

Ένα χρόνο μετά όμως, καταπονημένος σωματικά και ψυχικά και σε προχωρημένη ηλικία στα 79 του αποφασίζει να αποχωρήσει πουλώντας το μερίδιό του. Το Μινιόν συνεχίζει να λειτουργεί τη δεκαετία του ’90.

Όμως οι συνθήκες είχαν αλλάξει. Η αγορά της Αθήνας ξεκίνησε να γεμίζει νέα, ξένα πολυκαταστήματα, τα χρέη του Μινιόν αυξήθηκαν κατακόρυφα, η περιοχή που βρισκόταν άρχιζε να μην έχει την εμπορική αίγλη που είχε παλιότερα.

Το κατάστημα βάζει οριστικά λουκέτο τον Ιανουάριο του 1998. Παραμένει για χρόνια ένα άδειο κουφάρι στην αρχή της Πατησίων, δίπλα στην Ομόνοια, που δεν θύμιζε σε τίποτα τα παλιά μεγαλεία.

Ο Γιάννης Γεωργακάς, πέθανε σε ηλικία 90 ετών, το 2002.

Η αναγέννηση

Μετά το λουκέτο, το ακίνητο πέρασε στα χέρια της Elmec Sports της οικογενείας Φάις. Μετά την πώληση της Elmec στον όμιλο Folli Follie, το κατάστημα περνάει στην Folli Follie Holdings S.A.

Η εταιρεία αρχικά επιχείρησε να νοικιάσει το κτήριο στο υπουργείο Περιβάλλοντος, αλλά μετά την αποτυχία του εγχειρήματος το 2012, άρχισε να προετοιμάζεται ώστε να το μετατρέψει σε κατάστημα, μια διαδικασία που σταμάτησε το 2018 όταν ξέσπασε το σκάνδαλο εικονικών κερδών στον όμιλο.

Η αξία του κτιρίου υπολογίστηκε το 2019 σε 25 εκατ. ευρώ. Το 2021 το κτίριο του Μινιόν βγήκε σε διαγωνισμό, στον οποίο πλειοδότησε η εταιρεία ανάπτυξης ακινήτων Dimand με προσφορά που ξεπέρασε τα 25 εκατ. ευρώ.

Το νέο αναγεννημένο Μινιόν ξεκίνησε πάλι τη λειτουργία του την Πέμπτη 10 Απριλίου, με τελείως διαφορετική όψη, χρώματα και αρχιτεκτονική φυσιογνωμία. Πρώτα άνοιξε το κατάστημα ZARA στο ισόγειο. Οι υπόλοιποι όροφοι θα γίνουν γραφεία, ενώ σε ένα τμήμα του οικοπέδου θα δημιουργηθούν πολυτελείς κατοικίες.

Οι αντιδράσεις τις πρώτες ημέρες είναι ανάμικτες. Για να δούμε αν το καινούριο Μινιόν θα καταφέρει να κερδίσει στις καρδιές των Αθηναίων, τη θέση που είχε ο ένδοξος προκάτοχός του.