Milton: Τυφώνας ή κυκλώνας; Πώς καθορίζεται το φαινόμενο, η σύγκριση με τον ανεμοστρόβιλο

Οι τυφώνες συνδυάζουν ακατανίκητους ανέμους και καταρρακτώδεις βροχές για να δημιουργήσουν μερικές από τις πιο ισχυρές καταιγίδες της Γης. Όταν οι τυφώνες πλησιάζουν στην ξηρά, ο άνεμος μπορεί να προκαλέσει καταστροφικές ζημιές, ακόμη και ανεμοστρόβιλους. Αλλά ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι η βροχή, η οποία μπορεί να προκαλέσει καταστροφικές, και συχνά θανατηφόρες, πλημμύρες.

Ποια είναι όμως η διαφορά του τυφώνα, του κυκλώνα και του ανεμοστρόβιλου; Η απάντηση είναι πως όλα είναι υποκατηγορίες του ίδιου καιρικού φαινομένου.

Ονομασία με βάση την προέλευση

Η διαφορά τους έγκειται περισσότερο στο πού εκδηλώνονται παρά αφορά στη φύση τους. Αν ζεις στον Ατλαντικό και τον βόρειο Ειρηνικό, εξηγεί το National Geographic, τότε τις καταιγίδες θα τις ξέρεις ως τυφώνες (hurricanes), από τον θεό του κακού της Καραϊβικής, τον Hurrican.

Στον βορειοδυτικό Ειρηνικό, οι ίδιες σφοδρές καταιγίδες αποκαλούνται «typhoons» δηλαδή τυφώνες, ενώ αν μεταφερθούμε στον νοτιοδυτικό Ειρηνικό και τον νοτιοανατολικό Ινδικό Ωκεανό, τις ονομάζουμε «κυκλώνες» ή ακόμα και «τροπικούς κυκλώνες».

Για τα βορειότερα τμήματα του Ινδικού, οι μετεωρολόγοι μιλούν για «σφοδρές τροπικές καταιγίδες», ενώ στα νοτιοδυτικά του ίδιου ωκεανού αποκαλούνται «τροπικοί κυκλώνες».

Η διαφορά της έντασης

Επιπλέον ρόλο παίζει και η διαφορά της έντασης καθώς κατατάσσει μία καταιγίδα σε μια από τις δυο κατηγορίες. Για να κατηγοριοποιηθεί μάλιστα μια καταιγίδα ως τυφώνας ή κυκλώνας οφείλουν οι άνεμοι που πνέουν να αγγίζουν ταχύτητες τουλάχιστον 119 χιλιομέτρων/ώρα (Κατηγορία 1).

Αν φτάσουν στα 179 χλμ/ώρα, τότε μιλάμε για «σφοδρό τυφώνα ή κυκλώνα», όπως εξηγεί πάντα το National Geographic. Αλλά κι ένας τυφώνας για να γίνει υπερτυφώνας, όπως ο πρόσφατος Μαγκνούτ, πρέπει να πιάσει ταχύτητες της τάξης των 241 χλμ/ώρα.

Οι εποχές

Η εποχή των τυφώνων του Ατλαντικού Ωκεανού κορυφώνεται από τα μέσα Αυγούστου έως τα τέλη Οκτωβρίου και κατά μέσο όρο κυμαίνεται από πέντε έως έξι τυφώνες ετησίως. Ενώ οι κυκλώνες στον βόρειο Ινδικό Ωκεανό σχηματίζονται συνήθως μεταξύ Απριλίου και Δεκεμβρίου, με κορυφαία δραστηριότητα καταιγίδων γύρω στο Μάιο και τον Νοέμβριο.

Οι τυφώνες ξεκινούν ως τροπικές διαταραχές σε ζεστά νερά των ωκεανών με επιφανειακές θερμοκρασίες τουλάχιστον 80°F. Αυτά τα συστήματα χαμηλής πίεσης τροφοδοτούνται από ενέργεια από θερμές θάλασσες.

Μια καταιγίδα με ταχύτητα ανέμου 38 μίλια την ώρα ή λιγότερο ταξινομείται ως τροπική κατάθλιψη. Μετατρέπεται σε τροπική καταιγίδα -και έχει πάρει ένα όνομα, σύμφωνα με τις συμβάσεις που καθορίζονται από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό- όταν ο σταθερός άνεμος του ξεπερνά τα 39 μίλια την ώρα.

Το «μάτι» του τυφώνα/κυκλώνα

Οι τυφώνες περιστρέφονται γύρω από ένα κέντρο χαμηλής πίεσης γνωστό ως μάτι του τυφώνα ή του κυκλώνα. Ο αέρας που βυθίζεται κάνει αυτήν την περιοχή πλάτους 20 έως 40 μιλίων εξαιρετικά ήρεμη. Αλλά το μάτι περιβάλλεται από ένα κυκλικό «τοίχο ματιών» που περιέχει τους ισχυρότερους ανέμους και τη βροχή της καταιγίδας.

Γιατί οι τυφώνες είναι επικίνδυνοι

Οι τυφώνες φέρνουν την καταστροφή στην ξηρά με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Όταν ένας τυφώνας φτάνει στην ξηρά, συχνά προκαλεί ένα καταστροφικό κύμα καταιγίδας -το νερό των ωκεανών που σπρώχνεται στην ακτή από τον άνεμο- που μπορεί να φτάσει τα 20 πόδια (6 μέτρα) ύψος και να μετακινηθεί αρκετά μίλια στην ενδοχώρα.

Ο ανεμοστρόβιλος

Για τον ανεμοστρόβιλο (tornado) υπάρχει ωστόσο διάκριση, μιας και εδώ μιλάμε για δίνη που παράγεται από τη σύγκρουση δύο αντίθετων ρευμάτων αέρα. Μια αέρια μάζα δηλαδή που καθώς μετακινείται, περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό της. Με ανεμοστρόβιλους εκδηλώνεται τόσο ο τυφώνας όσο και ο κυκλώνας εξάλλου.