Μία ιστορία από την Πόλη ως την Νέα Φιλαδέλφεια για την ΑΕΚ... 100 χρόνια δρόμος

Ένας αιώνας, μα τι αιώνας; Από τον ξεριζωμό της Σμύρνης το 1922, μέχρι την προσφυγιά, την πείνα και την εξαθλίωση. Η 13η Απριλίου, γιορτάζεται από όλους αυτούς τους που ήρθαν από την Πόλη, την Καππαδοκία, τα Σούρμενα, την Τραπεζούντα και τον Πόντο. Ωστόσο, η μέρα αυτή δεν είναι μόνο για αυτούς, αλλά και για τους ανθρώπους που αγάπησαν την ΑΕΚ και όσους που πούλαγαν φελιζόλ στο παλιό «Νίκος Γκούμας», για ένα εισιτήριο να θαυμάσουν την ομάδα του για να βοηθήσουν την οικογένειά τους.

Η ίδρυση στην Βασιλεύουσα

Στο κατάστημα αθλητικών ειδών των αδελφών Ιωνά (Μενέλαου και Αιμίλιου), άρχισαν σιγά σιγά οι συζητήσεις για την ίδρυση ενός σωματείου. Στις 13 Απριλίου 1924, στην οδό Βερανζέρου, στον αριθμό 24, αποφασίστηκε η ίδρυση της Αθλητικής Ενώσεως Κωνσταντινουπόλεως με συμμετοχή επιφανών επιχειρηματιών της Πόλης, όπως τον πρώτο πρόεδρο του συλλόγου, Κωνσταντίνο Σπανούδη, εκδότη της εφημερίδας «Πρόοδος», οποίος είχε μεγάλη επιρροή στα πολιτικά πράγματα της εποχής. Οι άλλοι ιδρυτές του κλαμπ ήταν οι Μενέλαος Καροτσιέρης, Τιμολέων Τάγαρης, Μίλτος Ιεραμιάδης και Στέφανος Κεχαγιάς.

Τα χρόνια της Αθήνας

Η πρώτη νίκη στην ιστορία της ομάδας ήρθε απέναντι στον Αίαντα Αθηνών με 2-0, ενώ το ντέρμπι με τον Ολυμπιακό που πραγματοποιήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 1925 στο παλιό «Γεώργιος Καραϊσκάκης» ήταν η πρώτη επικράτηση της «ένωσης» απέναντι στους «ερυθρόλευκους» (3-2).

Ο τίτλος δεν άργησε να έρθει και την σεζόν 1931-32, η ΑΕΚ κατέκτησε το κύπελλο απέναντι στον τότε πανίσχυρο Άρη. Η δύσκολη μεταπολεμική δεκαετία (1950-59), έφερε την «ένωση» με μόνο δύο κατακτήσεις κυπέλλων.

Το έπος του 1968

Ήταν 4 Απριλίου όταν το πλούσιο χρονοντούλαπο του ελληνικού μπάσκετ γέμιζε τις πρώτες μεγάλες του αναμνήσεις και αυτές έρχονταν από το μακρινό 1968, όταν και η ΑΕΚ έγινε «Βασίλισσα της Ευρώπης» κατακτώντας το Κύπελλο Κυπελλούχων Ευρώπης ή αλλιώς Κύπελλο Σαπόρτα.

Ήταν η ομάδα με ενορχηστρωτή στον πάγκο της τον Νίκο Μήλα και πρωταγωνιστές αυτής της ιστορικής «ορχήστρας», τους Γιώργο Αμερικάνο, Χρήστο Ζούπα, Γιώργο Τρόντζο, Αίαντα Λαρεντζάκη, Αντώνη Χρηστέα, Στέλιο Βασιλειάδη και Λάκη Τσάβα, των οποίων το έπος ακούστηκε σε κάθε άκρη της Ευρώπης σαν αρχαίο ελληνικό άσμα.

Μπροστά στα μάτια 80.000 φιλάθλων (ρεκόρ Γκίνες όσον αφορά την προσέλευση κόσμου σε αγώνα καλαθοσφαίρισης), όχι απαραίτητα φίλων της ΑΕΚ και υπό την υποστήριξη ακόμα περισσότερων εκτός του ιστορικού Παναθηναϊκού Σταδίου, οι «κιτρινόμαυροι» λύγισαν την ισχυρή Σλάβια Πράγας με 89-82 και έφεραν στην Ελλάδα την πρώτη μεγάλη διεθνή διάκριση στο ελληνικό μπάσκετ.

Η χρυσή εποχή του Μπάρλου

Ο Λουκάς Μπάρλος, ανέλαβε τα ηνία της ΑΕΚ την άνοιξη του 1974. Η ομάδα με εκείνον πρόεδρο κατάφερε και έκανε ιστορικές νίκες, αλλά και προκρίσεις στην Ευρώπη επί των Ντέρμπι Κάουντι και ΚΠΡ, φτάνοντας μέχρι τους «4» του Κυπέλλου Κυπελλούχων, παρόλο που ένας από τους αστέρες του συλλόγου, ο Χρίστος Αρδίζογλου ήταν τιμωρημένος από την UEFA για δύο έτη. Αξίζει να αναφερθεί πως η «ένωση» κατάφερε να κατακτήσει δύο κύπελλα και ένα πρωτάθλημα.

Ένα από τα μεγαλύτερα εγχειρήματα του Μπάρλου, ήταν η κατασκευή της λεγόμενης «Σκεπαστής», το οποίο έκανε την ΑΕΚ το πρώτο στάδιο στην Ελλάδα με σκέπαστρο το 1979.

Τα «πέτρινα» χρόνια

Μετά την αποχώρηση του Μπάρλου, ήρθε μία πολύ δύσκολη εποχή για την ΑΕΚ. Στην δεκαετία του ’80, η «ένωση» είχε πολύ κακές εμφανίσεις σε Ελλάδα και Ευρώπη, κατακτώντας μόνο ένα κύπελλο το 1983. Ωστόσο, η «φωτιά» άναψε και πάλι, με λυτρωτή τον Τάκη Καραγκιοζόπουλο, ο οποίος με δικό του τέρμα έδωσε το πρωτάθλημα στην ομάδα του κόντρα στον Ολυμπιακό με 1-0 την ποδοσφαιρική σεζόν 1988/89.

Αυτό, ήταν ένα από τα πιο κρίσιμα τέρματα στην ιστορία του συλλόγου, καθώς έδωσε το «σύνθημα» για την... χρυσή δεκαετία του ’90, όπου ο «δικέφαλος» έκανε μεγάλες πορείες στην Ευρώπη, αλλά συνάμα κατέκτησε και τρία σερί πρωταθλήματα με προπονητή τον Ντούσαν Μπάγεβιτς.

Ο πρίγκιπας του Νερέτβα

Ο Ντούσαν Μπάγεβιτς γεννήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου του 1948, στο Μόσταρ της Ερζεγοβίνης. Έπαιξε, περίπου, 400 παιχνίδια για τη Βελέζ, όπου σκόραρε 170 γκολ (1966-77), πριν έρθει στην ΑΕΚ. Στην «ένωση», τα 4 χρόνια που έμεινε (1977-81) συνέθεσε ένα «φονικό» επιθετικό δίδυμο με τον θρύλο της ομάδας, Θωμά Μαύρο, που τρομοκρατούσε τα αντίπαλα δίχτυα και πανηγύρισε 2 πρωταθλήματα (1978, 1979) και 1 κύπελλο (1979) και επέστρεψε στην Βελέζ το 1981, που έμεινε έως το 1983 πριν αποσυρθεί.

Με τον παρτενέρ του στην επίθεση, τον Μαύρο, ταίριαξε αμέσως και μαζί συνέθεσαν ένα από τα μεγαλύτερα επιθετικά δίδυμα στην ιστορία της ΑΕΚ. Χαρακτηριστικό είναι ότι στην τετραετία που συνδυάστηκαν στην γραμμή κρούσης πέτυχαν μαζί 190 γκολ, 99 ο Μαύρος, 91 ο Μπάγεβιτς.

Το 1988, επί ιδιοκτησίας Ανδρέα Ζαφειρόπουλου, ο Στράτος Γιδόπουλος, τον φέρνει ως προπονητή της ομάδας και επικρατεί άκρατος ενθουσιασμός. Εν μέσω μίας πολύ δύσκολης αγωνιστικά κατάστασης, ο Μπάγεβιτς χτίζει ένα αξιόμαχο και ελκυστικό σύνολο. Εκμεταλλεύεται τις καταστάσεις (όπως το «σκάνδαλο» Κοσκωτά) και στέφεται πρωταθλητής με το «καλημέρα».

Επί μία 8ετία (1988-1996), ο Σέρβος απολαμβάνει την πλήρη στήριξη σύσσωμου του κόσμου της Ένωσης. Η αγάπη των οργανωμένων μάλιστα έχει ξεπεράσει τα όρια του πάθους και ουδείς μπορεί να τον κατηγορήσει για τίποτα. Μάλιστα, δεν χρεώνεται ούτε τις λάθος επιλογές του στα μεταγραφικά ζητήματα. Φταίνε όλοι οι άλλοι, εκτός από τον «Πρίγκιπα». Ο Σέρβος χτίζει τον δικό του μύθο στη Νέα Φιλαδέλφεια. Η «απογείωση» ήρθε με την έλευση του δίδυμου Μελισσανίδη–Καρρά στα διοικητικά της ΠΑΕ και την «χρυσή» τριετία συνεχόμενων τίτλων.

Στις 26 Ιουνίου 1996, η ΠΑΕ Ολυμπιακός ανακοινώνει την πρόσληψη του Ντούσαν Μπάγεβιτς στον πάγκο των Πειραιωτών. Το βράδυ που ο «Ντούσκο» επέστρεψε στο «Νίκος Γκούμας» για να αντιμετωπίσει την ΑΕΚ ως προπονητής του Ολυμπιακού θα μείνει χαραγμένο στη μνήμη όλων. Το ματς της επιστροφής του «Πρίγκιπα» που έγινε «Βάτραχος» στην Νέα Φιλαδέλφεια είναι στις 12 Ιανουαρίου του 1997. Σε έξαλλη κατάσταση, ο κόσμος πετούσε πεντοχίλιαρα με το πρόσωπο του Μπάγεβιτς, με την «ένωση» να επικρατεί 2-0 των Πειραιωτών. 

Το καλοκαίρι του 2002 η δήλωσή του σε εφημερίδα «Είμαι ΑΕΚτζής» προετοίμασε το έδαφος της επιστροφής του στην ΑΕΚ. Ο τότε διοικητικός ηγέτης της ΠΑΕ, ο Μάκης Ψωμιάδης, πήγε «κόντρα» στην Ορίτζιναλ και τον έφερε ξανά στην Νέα Φιλαδέλφεια. Ο κόσμος αντέδρασε, ώσπου οι επιθέσεις προς το πρόσωπο του ξεπέρασαν κάθε όριο. Το πανό στο εντός έδρας παιχνίδι με τον Ηρακλή χτύπησε την πιο ευαίσθητη χορδή του ανθρώπου Μπάγεβιτς (ΑΕΚ σ' αγαπώ, προδότη δεν ξεχνώ) και πριν τη λήξη του ημιχρόνου, ο Σερβοέλληνας τεχνικός σηκώθηκε από τον πάγκο του και αποχώρησε για δεύτερη φορά από την Ένωση.

Τον Νοέμβριο του 2008, ο Μπάγεβιτς ανέλαβε μεσούσης της αγωνιστικής περιόδου για τρίτη φορά την τεχνική ηγεσία της ΑΕΚ μετά την απομάκρυνση του προκατόχου του, Γιώργου Δώνη. Κατάφερε να οδηγήσει τους «κιτρινόμαυρους» στον τελικό του Κυπέλλου Ελλάδος, όπου εκεί αντιμετώπισαν τον Ολυμπιακό και έχασαν στα πέναλτι με 15-14. το 2009.  

Στις 7 Αυγούστου του 2010, συνέβησαν απίστευτα πράγματα στην Καλλιθέα μετά το τέλος φιλικής αναμέτρησης ανάμεσα στις δύο ομάδες. Οπαδοί της ΑΕΚ επιτέθηκαν και γρονθοκόπησαν τον «Πρίγκιπα», ο οποίος φυσικά προσπάθησε να αμυνθεί. Λίγο καιρό μετά παραιτήθηκε για τρίτη φορά. Το καλοκαίρι του 2013, ο Ντούσαν Μπάγεβιτς επέστρεψε στην «ένωση» μαζί με τον Δημήτρη Μελισσανίδη, σε άλλο, πια πόστο. 

Η τελευταία χρυσή «φουρνιά» της μπασκετικής ΑΕΚ

Στις 11 Απριλίου του 2000, το Κύπελλο Κυπελλούχων στο μπάσκετ επέστρεφε στην Ελλάδα με τα «κιτρινόμαυρα» χρώματα μετά από 32 χρόνια και συγκεκριμένα μετά το έπος του Καλλιμάρμαρου το 1968, καθιστώντας την ΑΕΚ «Βασίλισσα» ξανά όλης της Ευρώπης, αυτή τη φορά με μια αίσθηση... εκδίκησης.

Βλέπετε, η «ένωση» είχε την τύχη να διασταυρώσει τα ξίφη της με την Κίντερ Μπολόνια του Ετόρε Μεσίνα η οποία δύο χρόνια πριν και συγκεκριμένα στο Final Four του 1998 στη Βαρκελώνη, «λύγισε» το σύνολο του αείμνηστου Γιάννη Ιωαννίδη με 58-44 για να στεφθεί εκείνη πρωταθλήτρια Ευρώπης.

Η ελληνική «απάντηση» ήρθε δύο σεζόν μετά όταν η ΑΕΚ στο πλαίσιο του τελικού της δεύτερης, τότε, της τάξεις ευρωπαϊκής διοργάνωσης, έπαιρνε το αίμα της πίσω από τους Ιταλούς και με σκορ 83-76 κατακτούσε το Κύπελλο Κυπελλούχων, έχοντας για πρώτο σκόρερ τον εμβληματικό αρχηγό της ομάδας, Νίκο Χατζή με 16 πόντους, την ώρα που 3.500 οπαδοί της μετέτρεπαν το «Πατινουάρ Ντε Μαλέ» και την Λοζάνη σε... Νέα Φιλαδέλφεια.

Αγωνία στα… ερείπια

3 Μαΐου του 2003 ήταν το τελευταίο παιχνίδι της ΑΕΚ στο παλιό γήπεδο της, το «Νίκος Γκούμας» απέναντι του Άρη. Οι φίλαθλοι της ομάδας μετά την λήξη του ματς μπήκαν στον αγωνιστικό χώρο, για να πάρουν κάποια… λάφυρα, ώστε να θυμούνται την έδρα όπου πέρασαν τα καλύτερα τους χρόνια.

Έπειτα από αναταραχές, συγκρούσεις και αρκετά οικονομικά προβλήματα, στις 20 Ιανουαρίου 2004, ο Ντέμης Νικολαΐδης από την Μαδρίτη ανακοίνωσε πως κινείται να αγοράσει την ΠΑΕ ΑΕΚ με μία ομάδα επιχειρηματιών, για να «βγάλει» την αγαπημένη του ομάδα από την οικονομική «κόλαση» που θα οδηγούσε σε πλήρη διάλυση του σωματείου.

Ο Νικολαΐδης, κατάφερε και συσπείρωσε τον κόσμο και έφερε πίσω την χαρά στους φιλάθλους της ομάδας. Το αποκορύφωμα αυτής της περιπέτειας, ήταν η νίκη επί της Μίλαν με το μαγικό φάουλ του Ζούλιο Σέζαρ (1-0). Στην Ελλάδα, η «ένωση» ήταν πάντα κοντά στον τίτλο, ωστόσο δεν κέρδισε κάποιο τρόπαιο.

Το 2008, οι παίκτες του «δικέφαλου», παρόλο που… σκόρπισαν με 4-0 τον Ολυμπιακό, δεν κατάφεραν να γίνουν πρωταθλητές, λόγω της υπόθεσης Βάλνερ, όπου οι «ερυθρόλευκοι» πήραν 3 βαθμούς στα «χαρτιά», καθώς ο παίκτης του Απόλλων Καλαμαριάς δεν είχε δικαίωμα συμμετοχής για την αναμέτρηση με τους Πειραιώτες.

Η δεκαετία του 2010, θα βρει την ΑΕΚ ξανά με οικονομικά ζητήματα, αλλά και κυπελλούχο, καθώς εκείνη την χρονιά επικράτησε 3-0 του Ατρομήτου στον τελικό (2010/11). Ωστόσο, οι επόμενες δύο σεζόν θα φέρουν σε τέτοια θέση την ομάδα, όπου το 2012/13 θα υποβιβαστεί με το αυτογκόλ του Μαυρούδη Μπουγαΐδη στον αγώνα κόντρα στον Πανθρακικό. Είναι άξιο αναφοράς, πως η UEFA είχε επιβάλλει ποινή μεταγραφών στην «ένωση», με αποτέλεσμα να μην μπορεί να κάνει μεταγραφές.

Παρά την πικρία, ένας από τους ευεργέτες της ΑΕΚ, ο Δημήτρης Μελισσανίδης, βγήκε «μπροστά» στα δύσκολα και ανέλαβε τα ηνία του συλλόγου, όπου υποβιβάστηκε λόγω χρεών στην Γ’ κατηγορία.

Αναγεννημένη από τις στάχτες της

Η ΑΕΚ, χωρίς να χάνει χρόνο μέσα σε δύο σεζόν ανέβηκε στην Super League και πάλι και… επέστρεψε στην κατάκτηση τίτλων, καθώς το 2016 νίκησε στον τελικό του κυπέλλου τον Ολυμπιακό με 2-1. Το 2017/18, η «ένωση» επέστρεψε στον… θρόνο της.

Με προπονητή τον αγαπητό στον κόσμο του «δικέφαλου», Μανόλο Χιμένεθ, ο σύλλογος κατέκτησε το πρωτάθλημα έπειτα από 24 χρόνια και ταυτόχρονα την «έξοδο» στα προκριματικά του Champions League, όπου πέρασε τα εμπόδια των Σέλτικ και Βίντι. Ωστόσο, στους ομίλους της κορυφαίας διασυλλογικής διοργάνωσης έμεινε με 0 βαθμούς.

Από το 2019 και μέχρι το καλοκαίρι του 2022, η ΑΕΚ δεν είχε… πάτο. Σκληροί αποκλεισμοί στην Ευρώπη από ανύπαρκτες ομάδες, συνεχόμενες ήττες από τους μισητούς αντιπάλους της και πολλή «πίκρα». Όμως, το γήπεδο ήταν έτοιμο. Η «Αγία Σοφία», όπως και της Κωνσταντινούπολης.

Νέος προπονητής της ομάδας, ο Ματίας Αλμέιδα, ο οποίος γνωρίζει καλά από… Οδύσσειες και ήξερε τι έπρεπε να κάνει, για να φέρει το κλαμπ ξανά στις δόξες και την κορυφή. Έτσι, στην πρώτη χρονιά της ΑΕΚ στο «σπίτι» της, εκείνος και οι παίκτες του κατέκτησαν το πρωτάθλημα, αλλά και το κύπελλο με φανταστικό ποδόσφαιρο, έπειτα από 46 χρόνια με τότε τεχνικό τον Ζλάτκο Τσαϊκόφσκι.

Η «μαγική βραδιά» της φετινής χρονιάς δεν ήταν στην Νέα Φιλαδέλφεια, αλλά στην Αγγλία, όπου η ΑΕΚ φώναξε πως είναι… παρούσα και στην Ευρώπη, νικώντας την Μπράιτον με 3-2 «σκορπίζοντας» πελάγη ευτυχίας στους φιλάθλους της.

Η ΑΕΚ, ήταν, είναι και θα είναι μία ομάδα που είναι συνυφασμένη με την Ιστορία του μικρασιατικού, αλλά και του ελληνικού πολιτισμού. Όπως είναι και το σλόγκαν του συλλόγου για τον έναν αιώνα ζωής: «100 χρόνια μαζί και είναι μόνο η αρχή!».

Δημήτρης Δράκος, Νίκος Δενδρινός, Αλέκος Χρυσικόπουλος