Μετά το φαγοπότι του Πάσχα: Πώς θα ισορροπήσεις τη διατροφή σου - Συμβουλές από διαιτολόγο

Βαριά στομάχια, ενοχές και… υποσχέσεις για «από Δευτέρα δίαιτα». Η υπερφαγία, δηλαδή η υπερβολική κατανάλωση τροφής σε σύντομο χρονικό διάστημα, δεν είναι απλώς ένα παροδικό ατόπημα των εορτών ή των οικογενειακών τραπεζιών. Σύμφωνα με διαιτολόγους, αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για την υγεία, επηρεάζοντας την πέψη, το μεταβολισμό και τη συναισθηματική μας ισορροπία. Ποια είναι όμως τα σημάδια ότι το παρακάναμε; Και πώς μπορούμε να επανέλθουμε με έξυπνες διατροφικές κινήσεις; Στο παρόν άρθρο, ο ειδικός διαιτολόγος-διατροφολόγος Πάρης Παπαχρήστος εξηγεί τι συμβαίνει στο σώμα μετά από ένα μεγάλο φαγοπότι και μας δίνει πρακτικές συμβουλές για να ανακτήσουμε τη διατροφική ισορροπία χωρίς τύψεις και ακρότητες. Γιατί το ζητούμενο δεν είναι η τιμωρία, αλλά η φροντίδα.

Τι ακριβώς εννοούμε με τον όρο «υπερφαγία» και πόσο συχνά παρατηρείται κατά τη διάρκεια των εορτών του Πάσχα;

Υπερφαγία είναι η κατανάλωση τροφής σε ποσότητες πολύ μεγαλύτερες από τις φυσιολογικές ανάγκες του οργανισμού, συνήθως μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα. Είναι συχνό φαινόμενο κατά τη διάρκεια του Πάσχα, λόγω του γιορτινού κλίματος, της αφθονίας φαγητού και της έντονης αντίθεσης μετά από περίοδο νηστείας.

Είναι αλήθεια ότι μια μέρα υπερφαγίας μπορεί να «χαλάσει» τη διατροφή μηνών;

Όχι, μια μόνο μέρα υπερφαγίας δεν ακυρώνει την προσπάθεια που έχει προηγηθεί. Αυτό που μετράει είναι η συνολική συνέπεια στον χρόνο και να έχουν τεθεί βάσεις σύμφωνα με τις αρχές μιας ισορροπημένης διατροφής. Ωστόσο, αν η υπερφαγία οδηγήσει σε ψυχολογική απογοήτευση και παρατεταμένες κακές διατροφικές συνήθειες, μπορεί να δημιουργήσει ένα φαύλο κύκλο. Η επιστροφή στη διατροφική μας ρουτίνα την επόμενη μέρα είναι το πιο σημαντικό.

Ποια είναι τα πιο συνηθισμένα λάθη που κάνουμε στο πασχαλινό τραπέζι;

Τα βασικά λάθη είναι η κατανάλωση πολύ μεγάλων ποσοτήτων, η γρήγορη κατανάλωση φαγητού χωρίς επαρκή μάσηση, ο συνδυασμός πολλών λιπαρών και πρωτεϊνών σε ένα γεύμα και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Επίσης, πολλοί παραλείπουν τα γεύματα της ημέρας με την προοπτική να φάνε στο γιορτινό τραπέζι, πράγμα που επιδεινώνει την υπερφαγία.

Ποια είναι τα σημάδια που μας δείχνουν ότι έχουμε ξεπεράσει το όριο;

Αίσθημα βάρους, φούσκωμα, πόνος στο στομάχι, υπνηλία, δυσκολία στην αναπνοή, καούρες ή ακόμα και αίσθημα ενοχής είναι όλα σημάδια υπερβολής. Αν δεν μπορούμε να κινηθούμε άνετα ή να πάρουμε βαθιά αναπνοή μετά το φαγητό, το σώμα μας μάς δείχνει ότι φτάσαμε στο όριό του. Σημασία έχει να σηκωνόμαστε από το τραπέζι χορτάτοι και όχι φουσκωμένοι.

Ποιοι είναι οι άμεσοι κίνδυνοι για την υγεία μας μετά από ένα πλούσιο γεύμα (π.χ. αυξημένα λιπίδια, πεπτικές διαταραχές κ.λπ.);

Μετά από υπερβολική κατανάλωση τροφής, είναι πιθανό να παρατηρηθούν διαταραχές σε βιοχημικές παραμέτρους, όπως αυξημένα τριγλυκερίδια, υψηλή αρτηριακή πίεση, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και έντονη δυσπεψία. Σε ευπαθείς ομάδες (π.χ. καρδιοπαθείς) αυτό μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε επικίνδυνες επιπλοκές.

Υπάρχουν ομάδες πληθυσμού (όπως άτομα με χρόνια νοσήματα ή ηλικιωμένοι) που πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικές αυτές τις μέρες;

Ναι. Άτομα με καρδιοπάθειες, υπέρταση, διαβήτη ή πεπτικά προβλήματα, καθώς και ηλικιωμένοι, πρέπει να είναι πιο φειδωλοί σε ποσότητες, λιπαρά και αλάτι. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται και στο αλκοόλ, καθώς μπορεί να αλληλεπιδράσει με φάρμακα ή να επηρεάσει αρνητικά την καρδιαγγειακή λειτουργία.

Υπάρχει κάποια στρατηγική που μπορούμε να ακολουθήσουμε για να απολαύσουμε το φαγητό του Πάσχα χωρίς υπερβολές;

Ναι. Ένα καλό πρωινό και ελαφρύ σνακ βοηθούν ώστε να μην φτάσουμε νηστικοί στο τραπέζι. Επίσης, η επιλογή ενός πιάτου με ποικιλία και μικρές ποσότητες από τα αγαπημένα μας φαγητά βοηθά στο να νιώσουμε ικανοποιημένοι χωρίς υπερβολές. Τρώμε αργά, απολαμβάνουμε τη γεύση, συζητάμε με τους συνδαιτυμόνες μας και σταματάμε όταν νιώθουμε κορεσμό.

Τι ρόλο παίζουν οι συνδυασμοί τροφών στο πώς θα νιώσουμε μετά το γεύμα;

Συνδυασμοί πλούσιοι σε λιπαρά, κρέας και αλκοόλ επιβαρύνουν σημαντικά το στομάχι. Η ύπαρξη φυτικών ινών (π.χ. σαλάτας) και ο περιορισμός πολλών λιπαρών μαζί μειώνουν την πιθανότητα φουσκώματος και δυσφορίας. Επίσης, η επαρκής ενυδάτωση και η αποφυγή υπερβολής στο αλάτι βοηθούν την καλύτερη πέψη.

Ποια είναι τα πρώτα βήματα που μπορούμε να κάνουμε τη Δευτέρα του Πάσχα για να βοηθήσουμε τον οργανισμό μας να ανακάμψει;

Στοχεύουμε σε καλή ενυδάτωση, ελαφριά γεύματα πλούσια σε φυτικές ίνες, φρούτα, σαλάτες και τρόφιμα με λίγα λιπαρά. Μια ήπια σωματική δραστηριότητα, όπως περπάτημα, βοηθά σημαντικά την πέψη και τον μεταβολισμό. Αποφεύγουμε το διαρκές τσιμπολόγημα και επιστρέφουμε σε κανονικούς ρυθμούς.

Τι θα λέγατε για τις αποτοξινώσεις και τις «δίαιτες εξπρές» που πολλοί ξεκινούν μετά τις γιορτές;

Δεν είναι απαραίτητες — και συχνά κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό. Ο οργανισμός μας έχει φυσικούς μηχανισμούς αποτοξίνωσης (ήπαρ, νεφρούς), και αυτό που χρειάζεται είναι ισορροπημένη διατροφή, όχι στερητικά σοκ για τον οργανισμό. Αντί για «εξπρές» δίαιτες, μια ήπια επιστροφή σε υγιεινές συνήθειες είναι ο πιο αποτελεσματικός και ασφαλής τρόπος.

Πώς μπορεί κανείς να βρει ξανά τη διατροφική του ισορροπία χωρίς ενοχές;

Με το να δει τη γιορτινή υπερκατανάλωση ως μια φυσιολογική στιγμή που συμβαίνει στο πλαίσιο της κοινωνικής μας ζωής και όχι ως αποτυχία. Δεν χρειάζονται τύψεις, αλλά μια ήρεμη επαναφορά στις υγιεινές συνήθειες. Το σώμα έχει μνήμη και προσαρμόζεται —η σταθερότητα και η συνέπεια είναι το κλειδί για να επανέλθει η ισορροπία.