Λύθηκε το μυστήριο του σχηματισμού της Μεγάλης Σφίγγας

Ιστορικοί και αρχαιολόγοι παλεύουν εδώ και δεκαετίες να λύσουν το μυστήριο της Μεγάλης Σφίγγας της Γκίζας, του μεγαλύτερου μονολιθικού αγάλματος στον κόσμο. Το εντυπωσιακό αυτό μνημείο στέκει στην περιοχή περίπου 4.500 χρόνια, καθώς θεωρείται ότι έχει κτιστεί γύρω στο 2.500 π.Χ. κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Φαραώ Χεφρήνου. Η λέξη Σφίγγα προέρχεται από το ρήμα σφίγγω, επειδή στην ελληνική μυθολογία η Σφίγγα έβαζε αινίγματα σε αυτούς που περνούσαν την είσοδο των Θηβών και τους έπνιγε όταν δεν απαντούσαν σωστά.

Πώς προήλθε ο βράχος

Ωστόσο, το μεγάλο ερώτημα με τη Σφίγγα είναι πώς προήλθε αυτός ο τεράστιος βράχος που σμιλεύτηκε ώστε να έχει κεφάλι Φαραώ και σώμα λιονταριού. Ποιο ήταν το περιβάλλον την εποχή της δημιουργίας του αγάλματος, ποια ήταν η διαμόρφωση του εδάφους και πώς επηρέασε συνολικά την κατασκευή; Με απλά λόγια, σμιλεύτηκε ένας τεράστιος βράχος ή ο βράχος είχε πάρει αυτό το σχήμα και τελειοποιήθηκε από το ανθρώπινο χέρι;

Μία από τις νέες θεωρίες που προτείνονται είναι αυτή του Λιφ Ρίστροφ, αναπληρωτή καθηγητή μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. Σύμφωνα με τη δική του μελέτη, το μεγαλύτερο μέρος του σχήματος της Σφίγγας ήταν «έτοιμο» και προέκυψε από τη διάβρωση του εδάφους. «Η μελέτη μας», λέει ο Ρίστροφ, «δείχνει ότι τέτοιοι σχηματισμοί μπορεί να προκύψουν από τη διάβρωση. Τα πειράματά μας δείχνουν ότι τέτοιες μορφές μπορεί να προκύψουν από υλικά που υποβάλλονται σε γρήγορες ροές».

Τι είναι τα yardangs

Το  βασικό στοιχείο της έρευνας του Ρίστροφ  είναι η αναπαραγωγή των δομών που ονομάζονται yardangs. Πρόκειται για βραχώδεις σχηματισμούς, που προκύπτουν, καθώς λαξεύονται με την τριβή που προκαλεί ο αέρας. Καθώς ο άνεμος της ερήμου φυσάει πάνω στους βράχους, προκαλείται διάβρωση στα μαλακότερα στρώματα, ενώ τα πιο σκληρά παραμένουν αναλλοίωτα. Πάνω σε ένα τέτοιο μεγάλο yardang, φαίνεται πως σχηματίστηκε η Σφίγγα της Γκίζας, υποστηρίζει ο Ρίστροφ.

Πώς έγιναν τα πειράματα

Για να αναπαραγάγουν τις συνθήκες διάβρωσης στο εργαστήριο, ο Ρίστροφ και η ομάδα του δημιούργησαν βράχους από μαλακό χώμα και πιο σκληρά υλικά, όπως είναι αυτά στη βορειοανατολική Αίγυπτο. Η διάβρωση αυτών των βράχων έγινε με νερό σε μια σήραγγα σε υψηλή ταχύτητα. Καθώς το νερό κινείτο με μεγάλη ταχύτητα, η διάβρωση των πετρωμάτων δημιούργησε μια μορφή με κεφάλι, σώμα και πόδια όπως η Μεγάλη Σφίγγα. «Τα αποτελέσματά μας δίνουν μια απλή θεωρία για το πώς δημιουργήθηκαν μορφές σαν τη Σφίγγα από διάβρωση», εξηγεί ο Ρίστροφ και τονίζει ότι τα yardangs μοιάζουν με ζώα που κάθονται.

Η έρευνα του Ρίστροφ προσφέρει πληροφορίες και για τους γεωλόγους που μελετούν την περιοχή. «Αυτή η δουλειά αποκαλύπτει παράγοντες που επηρεάζουν τους γεωλογικούς σχηματισμούς, καθώς δεν είναι ομοιογενείς στη σύνθεσή τους». Είναι μια αποκάλυψη της αλληλεπίδρασης διαφορετικών υλικών και της διάβρωσης που μπορεί να οδηγήσει σε συναρπαστικούς σχηματισμούς.

Περαιτέρω, οι εξελιγμένες τεχνικές στην έρευνα ανοίγουν νέους δρόμους στη μελέτη αρχαίων δομών από άλλους επιστήμονες. Ο Λιφ Ρίστροφ μελετά φαινόμενα σαν και αυτό που κατά πάσα πιθανότητα έχουν διαμορφώσει τη Μεγάλη Σφίγγα εδώ και χρόνια και έχει συλλέξει μεγάλο αριθμό δεδομένων που σχετίζονται με τη διάβρωση μεγάλων βράχων.

Η έρευνα του Ρίστροφ δημοσιεύεται στο Physical Review Fluids.