Λειψυδρία στην Ελλάδα: Τα νησιά μας κηρύσσονται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και εκπέμπουν SOS

Η τουριστική βιομηχανία και τα εκατομμύρια των επισκεπτών, ο καύσωνας και η αυξημένη κατανάλωση νερού και φυσικά οι άνυδροι χειμώνες των τελευταίων ετών. Ένα εκρηκτικό κοκτέιλ που ζητά λύση και που δεν θα μπορούσε παρά ν’ αφήσει το αποτύπωμά του και στη νησιωτική χώρα.

Όπως έχουμε ήδη καταγράψει στη μεγάλη έρευνα του Flash.gr για τη λειψυδρία, οι μεγαλύτεροι ταμιευτήρες που διαθέτει η Ελλάδα στερεύουν, το ίδιο όμως ισχύει και για τις πηγές, τις γεωτρήσεις και τα πηγάδια που διαθέτουν τα νησιά μας. Περιοχές που δεν είχαν πρόβλημα ποτέ και όμως τώρα έχουν μπει στο «κάδρο», μας λέει ο Δρ. Ευθύμιος Λέκκας, Καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής & Εφαρμοσμένης Γεωλογίας…

«Είναι περίπου 15 περιοχές σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και νησιά μαζί, όπου είναι εμφανές το πρόβλημα.

-Ποιες περιοχές κύριε Λέκκα, γνωρίζετε ότι έχουν το μεγαλύτερο πρόβλημα αυτή τη στιγμή που μιλάμε;

Κοιτάξτε το μεγαλύτερο πρόβλημα αυτή τη στιγμή, υπάρχει στην Κρήτη, στη Θεσσαλία, στα νησιά του Αιγαίου, ακόμα και στην Κέρκυρα που εκεί τα πράγματα είναι πολύ πιο ήπια σε ό,τι αφορά στο νερό… Εμφανίστηκε επίσης στα Ιόνια νησιά που δεν είχαν τέτοιο θέμα λειψυδρίας ή ακόμα και στη Δυτική Ελλάδα που δεν είχε θέμα, λόγω των μεγάλων βροχοπτώσεων.

– Έχουν όμως τώρα θέμα αυτές οι περιοχές;

Έχουν τώρα. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι έχουμε την ανομβρία της περασμένης χρονιάς με πολύ μεγάλη πιθανότητα να συνεχιστεί και την επόμενη χρονιά, οπότε τα πράγματα θα φτάσουν σε οριακό επίπεδο.»

Σέριφος: «Πάνω από τις μισές γεωτρήσεις του νησιού, στέρεψαν!»

Το πρόβλημα της λειψυδρίας μας είχε απασχολήσει κατά προτεραιότητα, καθώς είμαστε το πρώτο νησί που έχει κηρυχθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης από την 1η Μαΐου σε όλη την Ελλάδα, μας λέει για τη Σέριφο ο δήμαρχος Κωνσταντίνος Ρεβίνθης. Όπως τονίζει, παρόλο που διαθέτουν αρκετές γεωτρήσεις και πηγές που τους χάριζαν μέχρι σήμερα αστείρευτο νερό -ακόμα και πόσιμο- έφτασαν στο σημείο να μισθώσουν μονάδα αφαλάτωσης για να καλύψουν τις ανάγκες τους…

«Είμαστε ένα νησί, από τα ελάχιστα των Κυκλάδων που διαθέταμε ακόμα και πόσιμο νερό. Σ’ εμάς, περνούσε πόσιμο νερό από τον υδροφόρο ορίζοντα στις γεωτρήσεις, στις πηγές και στα πηγάδια και δίναμε νερό στο δίκτυο. Δεν μας είχε χρειαστεί ποτέ η αφαλάτωση.

-Τώρα πια όμως, όλα αυτά δεν αποδίδουν, όπως τα προηγούμενα χρόνια;

Όχι, οι μισές (γεωτρήσεις) δεν αποδίδουν πλέον γιατί έχουν στερέψει. Έχουμε φτάσει στο έσχατο σημείο και επειδή πλέον δεν υπάρχει νερό που να μπορούμε να το αντλήσουμε, οδηγηθήκαμε στην αφαλάτωση. Ενώ μέχρι πρότινος δεν είχαμε τέτοιο ζήτημα. Ήδη από το χειμώνα είδαμε κάποιες πηγές, κάποια πηγάδια, κάποιες υποδομές ύδρευσης να έχουν έλλειψη νερού. Είδαμε να μένουν ξερά κάποια σημεία που δεν είχε ξανασυμβεί ποτέ αυτό».

Οι βροχοπτώσεις ήταν ελάχιστες, μας λέει ο κύριος Ρεβίνθης γι αυτό και έκαναν αίτημα στη Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, ώστε να κηρυχθεί η Σέριφος σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και ν’ αποκτήσει την απαραίτητη ευελιξία για τις διαδικασίες επίλυσης του προβλήματος…

«Αρχικά ξεκινήσαμε με την ενοικίαση μιας μονάδας ταχυδιύλησης νερού για να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε το σύνολο του νερού του φράγματος που έχει απομείνει στο νησί. Το φράγμα μέχρι πρότινος ήταν η βασική υποδομή που είχαμε για να υδροδοτούμε σχεδόν το σύνολο του νησιού. Έχει μέγιστη χωρητικότητα 720.000 κυβικά και όταν ξεκίνησε η σεζόν δεν είχε ούτε 150.000 κυβικά. Και πολλά είπα. Ως εκ τούτου μπήκαμε και στη διαδικασία της αφαλάτωσης που είναι λίγο πιο ευέλικτη διαδικασία υπό την έννοια ότι φτιάχνεις μια υποδομή και επειδή το θαλασσινό νερό, προς το παρόν είναι αστείρευτο, μπορείς να το αξιοποιήσεις για να μπορέσεις να παραγάγεις πόσιμο νερό για τους καταναλωτές».

Κέρκυρα: «Το τελευταίο έτος, καταγράψαμε 37% λιγότερες βροχοπτώσεις»

Στην Κέρκυρα είχε να βρέξει τρεισήμισι μήνες, δηλώνει μέσω του Flash.gr, ο κύριος Στέφανος Πενηντάρχου, Δήμαρχος Κεντρικής Κέρκυρας και διαποντίων νήσων. Η παρατεταμένη περίοδος ανομβρίας, σε συνδυασμό με τη μεγαλύτερη περίοδο καύσωνα που έχει γνωρίσει ο τόπος αλλά και η υστέρηση βροχοπτώσεων το τελευταίο υδρολογικό έτος σε σχέση με το προηγούμενο οδήγησε, τονίζει, σε δραματική υποχώρηση της στάθμης των υδάτων…

«Η μείωση που καταγράφηκε είναι 37% λιγότερες βροχοπτώσεις, με αποτέλεσμα να έχουμε δραματική υποχώρηση της στάθμης στις υπόγειες υδροφορίες. Τούτο είχε ως συνέπεια, πηγές επιφανειακές που έρρεαν επί χιλιάδες χρόνια να στερέψουν, πηγάδια να ξεραθούν, γεωτρήσεις οι οποίες υδροδοτούσαν εκτεταμένες περιοχές και τουριστικές και οικισμούς της ενδοχώρας, επίσης να στερέψουν και γι αυτό πολλές γεωτρήσεις τέθηκαν εκτός λειτουργίας.

Δράσαμε ταχύτατα και ανοίξαμε νέες γεωτρήσεις σε μεγαλύτερο βάθος. Αυτή ήταν η οδηγία που πήραμε από τους ειδικούς, ν’ αναζητήσουμε νερό σε κατώτερα επίπεδα της υδροφορίας, κάτι το οποίο απέδωσε. Δεν απέδωσε τα αποτελέσματα που θα θέλαμε, αλλά εν πάση περιπτώσει, στις περιοχές που θα υπέφεραν από απόλυτη έλλειψη νερού, μετριάστηκε το πρόβλημα και δώσαμε ικανοποιητικές ποσότητες κι έτσι εξυπηρετούνται σε ικανοποιητικό βαθμό (οι κάτοικοι)».

Ικανοποιητικό, αλλά σε καμία περίπτωση άφθονο, αφού η τουριστική ανάπτυξη και η παρουσία χιλιάδων επισκεπτών στο νησί, έχει αυξήσει, μας λέει ο κ. Πενηντάρχου, και την κατανάλωση…

«Ο μεγάλος αριθμός των επισκεπτών, η ραγδαία ανάπτυξη της τουριστικής βιομηχανίας, η δημιουργία πολλών νέων τουριστικών μονάδων, η κατασκευή νέων κολυμβητικών δεξαμενών (πισίνες), έχουν εκτινάξει στα ύψη την κατανάλωση. Και τα προβληματικά δίκτυά μας που προέρχονται από τη δεκαετία του ’80 και του ’90 με μεταλλικούς αγωγούς οι οποίοι παρουσιάζουν συχνά φαινόμενα μεγάλων ή μικρών διαρροών, είναι αδύνατον ν’ αντιμετωπιστούν από τα συνεργεία της διαδημοτικής επιχείρησης ύδρευσης- αποχέτευσης.

Έχουμε σημαντικό πρόβλημα με την κατάσταση των δικτύων των υδραγωγείων. Μιλάμε για πολλά υδραγωγεία στην Κέρκυρα, δεν μιλάμε για ένα υδραγωγείο. Μιλάμε για ένα νησί με 100 και πλέον χιλιάδες, μόνιμους κατοίκους και περίπου 4 εκατομμύρια επισκεπτών που διαχέονται σε ολόκληρη την επιφάνεια του νησιού. Και στους τρεις δήμους του.»

Νάξος: «Έχουμε μισθώσει τέσσερις μονάδες αφαλάτωσης για να έχουμε νερό!»

Ίδια άνυδρη εικόνα και στη Νάξο. Το νησί χρειάζεται όχι μία, ούτε δύο, αλλά τέσσερις μονάδες αφαλάτωσης, μας λέει ο κ. Δημήτρης Λιανός, δήμαρχος Νάξου και μικρών Κυκλάδων, για ν’ αντιμετωπιστεί ο ορατός κίνδυνος να πουν οι κάτοικοι το νερό νεράκι…

«Εμείς επειδή διαγνώσαμε το πρόβλημα πολύ νωρίς εφόσον υπήρχε αυξημένη θερμοκρασία κατά τη χειμερινή περίοδο 23-24 και έλλειψη βροχοπτώσεων, που σημαίνει ότι οι επιφανειακοί ταμιευτήρες θα παρέμεναν άδειοι, γι' αυτόν τον λόγο από τον Φεβρουάριο ξεκινήσαμε όλες τις διαδικασίες προκειμένου να καλύψουμε την έλλειψη του νερού με τη μίσθωση αφαλατώσεων. Έχουμε μισθώσει τέσσερις μονάδες αφαλατώσεων, οι οποίες παρέχουν τη δυνατότητα παραγωγής 3.600 κυβικών το 24ωρο. Επίσης, προβήκαμε στη μίσθωση γεωτρήσεων και βέβαια προχωρήσαμε σε επισκευές και εγκαταστάσεις δικτύων ύδρευσης στις οποίες είχαμε απώλειες.

-Για τα υπόλοιπα νησιά του δήμου σας (Κουφονήσι, Ηρακλειά, Σχοινούσα, Δονούσα), τι ισχύει;

Αυτά τα νησιά επειδή είναι άνυδρα, δεν έχουμε υπόγεια ύδατα, εκτός της Δονούσας με μια μικρή γεώτρηση, από εκεί και πέρα και στα τέσσερα νησιά έχουν εγκατασταθεί εδώ και εννέα χρόνια μονάδες αφαλατώσεως, οι οποίες παράγουν νερό για τον μόνιμο πληθυσμό και τους επισκέπτες».

Η Νάξος διαθέτει υδάτινους πόρους, συμπληρώνει ο κ. Λιανός, αλλά χρειάζεται περισσότερα μικρά και σημαντικά έργα υποδομής ώστε αυτοί οι πόροι να αξιοποιηθούν και να καλυφθούν οι ανάγκες των κατοίκων.

Χαρακτηριστικές της κατάστασης που επικρατεί στη Νάξο λόγω της λειψυδρίας είναι οι φωτογραφίες που εξασφάλισε το flash.gr από τη λιμνοδεξαμενή Εγγαρών, έναν από τους βασικούς ταμιευτήρες νερού στο κυκλαδίτικο νησί, με τη στάθμη των υδάτων να έχει πέσει σε κρίσιμο στάδιο: