Ισραήλ-Χαμάς συμφώνησαν εκεχειρία στη Λωρίδα της Γάζας - Τι προβλέπει

Το Ισραήλ και η Χαμάς κατέληξαν σε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός με στόχο τον τερματισμό του 15μηνου πολέμου στη Γάζα, δήλωσε αξιωματούχος, σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, ανοίγοντας τον δρόμο για ένα πιθανό τέλος σε έναν πόλεμο 15 μηνών που έχει αναστατώσει τη Μέση Ανατολή. 

Η συμφωνία ακολουθεί μήνες συνεχόμενων διαπραγματεύσεων με μεσολάβηση Αιγύπτου και Κατάρ, με την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών, και ήρθε λίγο πριν από την ορκωμοσία του εκλεγμένου προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στις 20 Ιανουαρίου.

Τα ισραηλινά στρατεύματα εισέβαλαν στη Γάζα αφού ένοπλοι υπό την ηγεσία της Χαμάς διέρρηξαν την περίμετρο ασφαλείας στα σύνορα και εισέβαλαν στις ισραηλινές κοινότητες στις 7 Οκτωβρίου 2023, σκοτώνοντας 1.200 στρατιώτες και πολίτες και απαγάγοντας περισσότερους από 250 ξένους και Ισραηλινούς ομήρους.

Η εκστρατεία του Ισραήλ στη Γάζα σκότωσε περισσότερους από 46.000 ανθρώπους, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Υγείας της Γάζας, και άφησε τον στενό παράκτιο θύλακα έρημο από ερείπια, με εκατοντάδες χιλιάδες να επιζούν από το κρύο του χειμώνα σε σκηνές και αυτοσχέδια καταφύγια.

Τι περιλαμβάνει η συμφωνία μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς

Η συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς περιλαμβάνει την κατάπαυση του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας για έξι εβδομάδες, κατά την οποία οι ισραηλινές δυνάμεις θα αποσυρθούν σταδιακά από τις κεντρικές περιοχές του θύλακα και οι εκτοπισμένοι Παλαιστίνιοι θα επιστρέψουν στη βόρεια Γάζα, σύμφωνα με έναν Αμερικανό αξιωματούχο που ενημερώθηκε για τις λεπτομέρειές της.

Σε αυτήν την πρώτη φάση θα απελευθερώνονται τουλάχιστον 3 όμηροι κάθε εβδομάδα και συνολικά θα απελευθερωθούν 33, στους οποίους περιλαμβάνονται όλες οι γυναίκες (και εκείνες που υπηρετούν στον ισραηλινό στρατό), τα παιδιά και οι άνδρες άνω των 50 ετών.

Η Χαμάς θα αφήσει αρχικά ελεύθερες τις γυναίκες και τους νέους κάτω των 19 ετών και θα ακολουθήσουν οι άνδρες άνω των 50.

Πρώτα θα απελευθερωθούν οι όμηροι που είναι ακόμη εν ζωή και στη συνέχεια θα παραδοθούν τα λείψανα των υπολοίπων.

Παράλληλα, το Ισραήλ θα απελευθερώνει 30 Παλαιστίνιους κρατουμένους για κάθε πολίτη όμηρο και 50 για κάθε στρατιωτίνα. Μέχρι το τέλος της πρώτης φάσης, το Ισραήλ θα απελευθερώσει επίσης όλες τις Παλαιστίνιες και τους ανήλικους κάτω των 19 ετών που κρατούνται σε ισραηλινές φυλακές μετά την 7η Οκτωβρίου 2023.

Ο συνολικός αριθμός των Παλαιστινίων που θα απελευθερωθούν θα εξαρτηθεί από τον αριθμό των ομήρων που θα αφήσει η Χαμάς. Μπορεί να κυμαίνεται από 990 έως και 1.650.

Η συμφωνία προβλέπει επίσης ότι καθημερινά θα εισέρχονται στη Λωρίδα της Γάζας 600 φορτηγά που θα μεταφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια. Τα 50 από αυτά θα εφοδιάζουν τον θύλακα με καύσιμα και τα 300 θα κατευθύνονται στις βόρειες περιοχές της Λωρίδας.

Την εφαρμογή της συμφωνίας θα εγγυηθούν το Κατάρ, η Αίγυπτος και οι ΗΠΑ.

Οι διαπραγματεύσεις για τη δεύτερη φάση της συμφωνίας θα ξεκινήσουν κατά τη 16η ημέρα της πρώτης φάσης και αναμένεται ότι θα περιλαμβάνουν την απελευθέρωση όλων των υπολοίπων ομήρων (περιλαμβάνονται και οι Ισραηλινοί στρατιώτες), τη μόνιμη κατάπαυση του πυρός και την πλήρη αποχώρηση του ισραηλινού στρατού.

Η τρίτη φάση θα περιλαμβάνει την επιστροφή όλων των νεκρών ομήρων και την έναρξη της ανοικοδόμησης της Γάζας, με την επίβλεψη της Αιγύπτου, του Κατάρ και των Ηνωμένων Εθνών.

Ο «καταλύτης» Τραμπ

Καθώς πλησίαζε η ορκωμοσία του, ο Τραμπ επανέλαβε το αίτημά του να γίνει γρήγορα μια συμφωνία, προειδοποιώντας επανειλημμένα ότι θα υπάρξει «κόλαση για να πληρωθεί» εάν δεν απελευθερωθούν οι όμηροι. Ο απεσταλμένος του στη Μέση Ανατολή Στιβ Γουίτκοφ συνεργάστηκε με την ομάδα του προέδρου Τζο Μπάιντεν για να ωθήσει τη συμφωνία πέρα ​​από τη γραμμή.
Στο Ισραήλ, η επιστροφή των ομήρων μπορεί να αμβλύνει μερικώς τη δημόσια οργή εναντίον του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου και της δεξιάς κυβέρνησής του για την αποτυχία ασφαλείας της 7ης Οκτωβρίου που οδήγησε στην πιο θανατηφόρα μέρα στην ιστορία της χώρας.

Η σύγκρουση εξαπλώθηκε σε όλη τη Μέση Ανατολή, με υποστηριζόμενους από το Ιράν πληρεξούσιους στον Λίβανο, το Ιράκ και την Υεμένη να επιτίθενται στο Ισραήλ σε ένδειξη αλληλεγγύης με τους Παλαιστίνιους. Η συμφωνία έρχεται αφότου το Ισραήλ σκότωσε τους κορυφαίους ηγέτες της Χαμάς και της Χεζμπολάχ του Λιβάνου σε δολοφονίες που του έδωσαν το πάνω χέρι.

Τι προηγήθηκε

Οι διαπραγματευτές του Ισραήλ και της Χαμάς στο Κατάρ, σύμφωνα με το Reuters, βρίσκονταν κοντά στη σύναψη συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός. Μάλιστα, το Υπουργείο Εξωτερικών του Κατάρ πρόκειται να δώσει συνέντευξη Τύπου στη Ντόχα. Σύμφωνα με το σχέδιο, το Ισραήλ θα ανακτήσει περίπου 100 εναπομείναντες ομήρους και νεκρά σώματα ομήρων. Η συμφωνία περιλαμβάνει επίσης μια σταδιακή αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων από την κεντρική Γάζα.

Η Χαμάς είχε δώσει προφορική έγκριση στην πρόταση κατάπαυσης του πυρός και επιστροφής ομήρων υπό διαπραγμάτευση στο Κατάρ και περίμενε περισσότερες πληροφορίες για να δώσει την τελική γραπτή έγκριση, δήλωσε στο Reuters Παλαιστίνιος αξιωματούχος, ο οποίος ζήτησε να μην κατονομαστεί.

Το χρονοδιάγραμμα προβλέπει ότι η συμφωνία θα τεθεί σε ισχύ την ερχόμενη εβδομάδα. Μάλιστα, ο υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ ελπίζει ότι οι όμηροι θα αρχίσουν να επιστρέφουν σταδιακά στα σπίτια τους. «Περιμένουμε. Είναι κρίσιμες ώρες. Ελπίζουμε ότι θα δούμε τους ομήρους να αρχίζουν να επιστρέφουν από την επόμενη εβδομάδα», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ Γκίντεον Σάαρ στην ιταλική τηλεόραση RAI.

Ένας αξιωματούχος της Χαμάς που αρνήθηκε να κατονομαστεί είπε ότι η οργάνωση δεν έχει δώσει ακόμη γραπτή απάντηση στην πρόταση. Ο υπουργός Εξωτερικών του Κατάρ δήλωσε ότι θα δώσει συνέντευξη Τύπου στη Ντόχα, όπου πραγματοποιήθηκαν οι συνομιλίες για την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα. Δεν είπε τι ώρα θα ξεκινήσει. Νωρίτερα, ένας Ισραηλινός αξιωματούχος είπε ότι η Χαμάς είχε συμφωνήσει με την πρόταση που συμμερίζονται οι διαπραγματευτές του Κατάρ. Το γραφείο του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε λίγο αργότερα ότι η Χαμάς δεν έχει δώσει ακόμη απάντηση.

Κοντά σε συμφωνία

Οι διαπραγματευτές στο Κατάρ φαίνονται κοντά στην επισφράγιση μιας συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός μεταξύ του Ισραήλ και της μαχητικής οργάνωσης Χαμάς. Η Χαμάς είχε δώσει προφορική έγκριση στην πρόταση κατάπαυσης του πυρός και επιστροφής ομήρων υπό διαπραγμάτευση στο Κατάρ και περίμενε περισσότερες πληροφορίες για να δώσει την τελική γραπτή έγκριση, δήλωσε στο Reuters Παλαιστίνιος αξιωματούχος, ο οποίος ζήτησε να μην κατονομαστεί.

Ένας αξιωματούχος της Χαμάς που αρνήθηκε να κατονομαστεί είπε επίσης ότι η ομάδα δεν έχει δώσει ακόμη γραπτή απάντηση στην πρόταση. Το υπουργείο Εξωτερικών του Κατάρ ανακοίνωσε ότι θα πραγματοποιήσει συνέντευξη Τύπου το απόγευμα της Τετάρτης στη Ντόχα, όπου πραγματοποιήθηκαν οι συνομιλίες για την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα. Δεν είπε τι ώρα θα ξεκινήσει.
Νωρίτερα, ένας Ισραηλινός αξιωματούχος είπε ότι η Χαμάς είχε συμφωνήσει με την πρόταση που συμμερίζονται οι διαπραγματευτές του Κατάρ. Το γραφείο του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε λίγο αργότερα ότι η Χαμάς δεν έχει δώσει ακόμη απάντηση.

Αξιωματούχοι από τους μεσολαβητές του Κατάρ, της Αιγύπτου και των ΗΠΑ καθώς και του Ισραήλ και της Χαμάς δήλωσαν την Τρίτη ότι μια συμφωνία είναι πιο κοντά από ποτέ για εκεχειρία στον πολιορκημένο θύλακα, απελευθέρωση ομήρων που κρατούνται εκεί και απελευθέρωση Παλαιστινίων κρατουμένων που κρατούνται στο Ισραήλ.

Ένας Παλαιστίνιος αξιωματούχος που βρίσκεται κοντά στις συνομιλίες δήλωσε την Τετάρτη: «Ελπίζω ότι μια συμφωνία μπορεί να υπογραφεί απόψε, το αργότερο αύριο».

Προηγούμενες προσπάθειες κατάπαυσης του πυρός

Υπήρξε μόνο μία προηγούμενη κατάπαυση του πυρός από τη διασυνοριακή επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023. Μια επταήμερη παύση πραγματοποιήθηκε από το Κατάρ, η οποία ξεκίνησε στις 24 Νοεμβρίου 2023 και λήγει την 1η Δεκεμβρίου. Η προσωρινή κατάπαυση του πυρός απελευθέρωσε περίπου 100 Ισραηλινούς και άλλους ομήρους από τη Χαμάς, ενώ απελευθερώθηκαν 240 Παλαιστίνιοι κρατούμενοι και κρατούμενοι. Το Ισραήλ επέτρεψε επίσης, εν συντομία, περισσότερη ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα. Όταν χάλασε, τόσο το Ισραήλ όσο και η Χαμάς αλληλοκατηγορήθηκαν ότι κατέστρεψαν τις διαπραγματεύσεις για την παράτασή της.

Τον Μάιο του 2024 η Χαμάς δήλωσε ότι συμφώνησε σε μια συμφωνία τριών φάσεων για κατάπαυση του πυρός και ανταλλαγή ομήρων για κρατουμένους με τη μεσολάβηση των Ηνωμένων Πολιτειών, του Κατάρ και της Αιγύπτου. Ωστόσο, το Ισραήλ και οι ΗΠΑ δήλωσαν ότι η Χαμάς στην πραγματικότητα δεν αποδέχτηκε τη συμφωνία που προσφέρθηκε. Αντίθετα, ένας αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ είπε ότι η Χαμάς είχε απαντήσει μόνο σε προηγούμενη πρόταση με τις δικές της προτάσεις. Πολλά έχουν συμβεί από τότε, με τα γεγονότα να αφήνουν το Ισραήλ σε πολύ ισχυρότερη θέση.