Καταπατημένα Δημοσίου: Ποιοι και πώς θα «κλειδώσουν» την εξαγορά, βήμα - βήμα η νομιμοποίηση

Στις 30 Σεπτεμβρίου ανοίγει η ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα για την υποβολή των αιτήσεων από ιδιώτες που θέλουν να αποκτήσουν τίτλους κυριότητας σε καταπατημένες εκτάσεις του Δημοσίου, καταβάλλοντας το ανάλογο τίμημα, και σε κοινή απόφαση των υπουργείων Εθνικής Οικονομίας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης παρέχονται αναλυτικές διευκρινίσεις για τους δικαιούχους, τις διαδικασίες, τα κριτήρια, τα δικαιολογητικά και το χρονοδιάγραμμα.

Αναλυτικότερα σύμφωνα με την υπουργική απόφαση:

Διαδικασία υποβολής της αίτησης

Οι αιτήσεις εξαγοράς και τα απαραίτητα δικαιολογητικά υποβάλλονται στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://aeda.apps.gov.gr και η είσοδος των φυσικών και νομικών προσώπων γίνεται με τη χρήση των κωδικών TAXIS.

Στην αίτηση εξαγοράς αναγράφονται το ονοματεπώνυμο, ο ΑΦΜ, ο αριθμός τηλεφώνου, η ταχυδρομική διεύθυνση, η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του αιτούντος, καθώς και το προς εξαγορά δημόσιο ακίνητο, με επίκληση του παρόντος νόμου, κατά περίπτωση. Εάν η αίτηση υποβάλλεται για λογαριασμό νομικού προσώπου συμπληρώνονται τα αντίστοιχα στοιχεία του νομίμου εκπροσώπου του. Η αίτηση εξαγοράς υπέχει, για όσα αναφέρονται σε αυτή, θέση υπεύθυνης δήλωσης.

Κατά τη διάρκεια συμπλήρωσης και επεξεργασίας της αίτησης υπάρχει η δυνατότητα προσωρινής αποθήκευσης με την επιλογή «Αποθήκευση». Για την οριστική υποβολή της αίτησης υπάρχει η επιλογή «Υποβολή Αίτησης». Όταν η αίτηση υποβληθεί οριστικά δεν μπορεί να τροποποιηθεί από τους αιτούντες, σχετική δυνατότητα προβλέπεται μόνο κατόπιν αιτήματος από τις αρμόδιες Υπηρεσίες και Όργανα.

Η αίτηση μπορεί να διαγραφεί μόνον εάν δεν έχει υποβληθεί οριστικά. Μετά την οριστική υποβολή παρέχεται μέσω του Ο.Π.Σ. η δυνατότητα παρακολούθησης της αίτησης εξαγοράς σε κάθε στάδιο, στο οποίο μπορεί να βρίσκεται μέχρι την έγκριση ή την απόρριψή της.

Δημιουργία ψηφιακού φακέλου

Για κάθε νέα αίτηση δημιουργείται ψηφιακός φάκελος στον οποίο περιλαμβάνονται:

-αν η αίτηση υποβάλλεται από φυσικό πρόσωπο
-το ονοματεπώνυμο του αιτούντος ή του νομίμου εκπροσώπου νομικού προσώπου, εάν αιτούν είναι νομικό πρόσωπο
-το πατρώνυμο
-ο ΑΦΜ
-στοιχεία διεύθυνσης κατοικίας, ήτοι περιφερειακή ενότητα, οδός, αριθμός, ταχυδρομικός κώδικας
-στοιχεία επικοινωνίας, ήτοι διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, αριθμός σταθερού τηλεφώνου, αριθμός κινητού τηλεφώνου

Αν η αίτηση υποβάλλεται από νομικό πρόσωπο, προσωπικά στοιχεία του νομίμου εκπροσώπου του
-στοιχεία του δημόσιου ακινήτου, ήτοι ο τύπος του ακινήτου, ΑΒΚ/ΑΚ/Αριθμός Τ.ΕΘ.Α., Κ.Α.Ε.Κ., η χωρική αρμοδιότητα, Ο.Τ.Α., Κ.Η.Δ.
-τα χαρακτηριστικά του ακινήτου, ήτοι εάν είναι εντός σχεδίου, εάν είναι σε παραμεθόριο περιοχή, εάν υφίσταται δασική έκταση >20%, η ύπαρξη τυχόν κτίσματος/αυθαίρετης κατασκευής ή νομιμοποίησης, εάν εμπίπτει σε περιοχή Natura/Ramsar/υδροβιότοπο, το είδος της έκτασης, η προς εξαγορά έκταση, το εμβαδόν κτίσματος
-τα στοιχεία οικοδομικής άδειας σε περίπτωση που υπάρχει τοι αριθμός οικοδομικής άδειας, ημερομηνία ανέγερσης υφιστάμενου κτίσματος, τα οποία επισυνάπτονται, η αντικειμενική αξία με το σχετικό φύλλο υπολογισμού, τοπογραφικό διάγραμμα με ενσωματωμένο απόσπασμα ορθοφωτοχάρτη και υπεύθυνη δήλωση μηχανικού,
-Γεωαναφερμένο αρχείο διανύσματος χωρικής αποτύπωσης (τύπου zip, dxf ή dwg) του ακινήτου εξαρτημένο στο γεωδαιτικό σύστημα αναφοράς ΕΓΣΑ '87 με συνημμένη δήλωση μηχανικού
-Απόσπασμα κτηματολογικού διαγράμματος και κτηματολογικό φύλλο του ακινήτου (Κ.Α.Ε.Κ.),
-στοιχεία για τις περιοχές που ισχύει ο Κτηματολογικός Κανονισμός Δωδεκανήσου,
-βεβαίωση όρων δόμησης της αρμόδιας υπηρεσίας δόμησης.
-στοιχεία της θέσης της προς εξαγορά έκτασης, ήτοι οι συντεταγμένες των κορυφών του πολυγώνου εξαγοράς ως αρχείο csv το οποίο επισυνάπτεται, χάρτης εστιασμένος στην παραπάνω έκταση.
-στοιχεία που αφορούν την κατοχή ακινήτου, ήτοι: τίτλοι και αποδεικτικά έγγραφα όπως πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου για τα τελευταία πέντε έτη που προηγούνται της υποβολής της αίτησης του ΕΝΦΙΑ , δήλωση του ακινήτου στο έντυπο «Ε9» για τα 5 τουλάχιστον έτη που προηγούνται της υποβολής της αίτησης εξαγοράς, στοιχεία που αφορούν εξαιρέσεις με επισύναψη των σχετικών αποδεικτικών εγγράφων, στοιχεία που αφορούν εκπτώσεις με την επισύναψη των σχετικών αποδεικτικών εγγράφων
-πρόσθετα δικαιολογητικά, ιδίως για την απόδειξη κατοχής του δημόσιου ακινήτου
-e-paravolo με τον κωδικό του προς δέσμευση παράβολου.

Έλεγχος αιτήσεων και δικαιολογητικών

Οι αιτήσεις εξαγοράς και τα δικαιολογητικά που υποβάλλονται από τους ενδιαφερομένους υπόκεινται σε τυπικό έλεγχο πληρότητας από τη Διεύθυνση Δημόσιας Περιουσίας. Οι αρμόδιοι για τον έλεγχο υπάλληλοι ορίζονται από τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Δημόσιας Περιουσίας και η ανάθεση ελέγχου κάθε αίτησης γίνεται αυτόματα από το Ο.Π.Σ., μέσω αλγορίθμου ισοκατανομής.

Εάν η αίτηση εξαγοράς και τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά είναι πλήρη, προωθούνται αμελλητί από τη Διεύθυνση Δημόσιας Περιουσίας, μέσω του Ο.Π.Σ., στην αρμόδια Κτηματική Υπηρεσία.

Εάν διαπιστωθούν τυπικές ελλείψεις στα προβλεπόμενα δικαιολογητικά, ο φάκελος επιστρέφεται στον αιτούντα αυτόματα από το Ο.Π.Σ. και ενημερώνεται μέσω μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για τη συμπλήρωσή τους. Εάν ο αιτών δεν συμπληρώσει τα ελλείποντα δικαιολογητικά εντός της προθεσμίας η αίτηση εξαγοράς του αρχειοθετείται αυτόματα και ο αιτών ενημερώνεται σχετικά μέσω μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.

Οι αιτήσεις εξαγοράς και τα δικαιολογητικά που υποβλήθηκαν από τους ενδιαφερομένους υπόκεινται σε ουσιαστικό έλεγχο περιεχομένου από την οικεία Κτηματική Υπηρεσία. Οι αρμόδιοι για τον έλεγχο κάθε αίτησης υπάλληλοι ορίζονται από τον Προϊστάμενο της Κτηματικής Υπηρεσίας και ο έλεγχος διενεργείται μέσω του Ο.Π.Σ.

Εάν διαπιστωθούν ουσιαστικές ελλείψεις στην αίτηση εξαγοράς και τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά, ο φάκελος επιστρέφεται στον αιτούντα αυτόματα από το Ο.Π.Σ., για να τον συμπληρώσει και να προβεί στην επανυποβολή του προς την Κτηματική Υπηρεσία, προκειμένου να συνεχιστεί ο έλεγχος. Εάν ο αιτών δεν συμπληρώσει τα ελλείποντα δικαιολογητικά εντός της προθεσμίας η αίτηση εξαγοράς του αρχειοθετείται αυτόματα και ο αιτών ενημερώνεται σχετικά μέσω μηνύματος στη διεύθυνση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που έχει δηλώσει στην αίτησή του.

Εάν η αίτηση εξαγοράς αφορά ακίνητο που ανήκει στην ιδιοκτησία του Ταμείου Εθνικής Άμυνας (Τ.ΕΘ.Α.), η αρμόδια Κτηματική Υπηρεσία, μέσω του Ο.Π.Σ., ζητεί τη σύμφωνη γνώμη από το τελευταίο. Για κάθε αίτηση εξαγοράς η οικεία Κτηματική Υπηρεσία ζητεί τη συναίνεση της Εταιρείας Ακινήτων του Δημοσίου (ΕΤ.Α.Δ) Α.Ε.. Ο αρμόδιος υπάλληλος της ΕΤ.Α.Δ. Α.Ε. και του Τ.ΕΘ.Α. μέσω του Ο.Π.Σ. υποβάλλει εντός της προθεσμίας τη συμφωνία ή τη διαφωνία του φορέα του αναφορικά με την αποδοχή ή την απόρριψη της αίτησης εξαγοράς.

Ο Προϊστάμενος της Κτηματικής Υπηρεσίας, εντός των προβλεπόμενων προθεσμιών και αφού λάβει υπόψη του τις εισηγήσεις των υπαλλήλων της Κτηματικής Υπηρεσίας και των ΕΤ.Α.Δ. Α.Ε. και Τ.ΕΘ.Α., αποστέλλει, μέσω του Ο.Π.Σ., εισήγηση με συνοπτικό σημείωμα για την αποδοχή ή την απόρριψη της αίτησης εξαγοράς στην Επιτροπή.

Έλεγχος προϋποθέσεων

Η Επιτροπή Εξαγοράς προβαίνει στον έλεγχο, μέσω του Ο.Π.Σ., της αίτησης εξαγοράς και των δικαιολογητικών λαμβάνοντας υπόψη της το συνοπτικό σημείωμα της Κτηματικής Υπηρεσίας για την αποδοχή ή την απόρριψη της αίτησης εξαγοράς.

Εάν διαπιστωθούν ελλείψεις, ο φάκελος επιστρέφεται στον αιτούντα αυτόματα από το Ο.Π.Σ., για να τον συμπληρώσει και να προβεί στην επανυποβολή του προς την Επιτροπή, προκειμένου να συνεχιστεί ο έλεγχος. Εάν ο αιτών δεν συμπληρώσει τα ελλείποντα δικαιολογητικά εντός της προθεσμίας η αίτηση εξαγοράς αρχειοθετείται αυτόματα και ο αιτών ενημερώνεται σχετικά μέσω μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.

Η Επιτροπή, αφού ελέγξει ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις που ορίζονται για την εξαγορά του δημόσιου κτήματος, προτείνει αιτιολογημένα την έγκριση ή την απόρριψη της αίτησης και, μέσω του Ο.Π.Σ., ο φάκελος μεταβιβάζεται στο αρμόδιο όργανο του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Η κρίση περί της ύπαρξης των επιτακτικών λόγων δημοσίου συμφέροντος λαμβάνει χώρα σε κάθε στάδιο της διαδικασίας, περιλαμβανομένης της εξέτασης του αιτήματος εξαγοράς από την Επιτροπή Εξαγοράς του άρθρου 10, και της λήψης απόφασης του αρμοδίου οργάνου, του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.

Με βάση την εισήγηση της Επιτροπής, το αρμόδιο όργανο του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών προχωρά στην έκδοση είτε απορριπτικής απόφασης είτε πιστοποιητικού εξαγοράς, τα οποία ενσωματώνονται στον ψηφιακό φάκελο της αίτησης.

Χρονοδιάγραμμα αιτήσεων

Στις 30 Σεπτεμβρίου 2024 οι περιφερειακές ενότητες Αιτωλοακαρνανίας, Αρκαδίας, Έβρου, Εύβοιας, Ηρακλείου, Ιωαννίνων, Καρδίτσας, Κέρκυρας, Λάρισας, Λασιθίου, Λέσβου, Μαγνησίας, Ξάνθης, Πιερίας, Ρεθύμνου, Σάμου, Τρικάλων, Φθιώτιδας, Χανίων, Χίου. Η δυνατότητα υποβολής αιτήσεων για τους νομούς αυτούς, λήγει στις 30 Σεπτεμβρίου 2025.

Στις 31 Οκτωβρίου 2024 όλες οι υπόλοιπες περιφερειακές ενότητες. Η δυνατότητα υποβολής αιτήσεων για τους νομούς αυτούς, λήγει στις 31 Οκτωβρίου 2025.