«Καμπανάκι» από Ζερεφό: Ποιες περιοχές της Ελλάδας θα ερημοποιηθούν μέχρι το 2100

Την εκτίμηση ότι «αν συνεχίσουμε με τον ίδιο ρυθμό, το 2100 θα πάμε σε διπλασιασμό του διοξειδίου του άνθρακα και οι συνέπειες θα είναι πραγματικά αφόρητες» έκανε σήμερα ο Γενικός Γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών, ομότιμος καθηγητής του ΕΚΠΑ και επίτιμος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), Χρήστος Ζερεφός, μιλώντας σε εκδήλωση που διοργάνωσε το Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Δασών.

Ο κ. Ζερεφός τόνισε ότι το διοξείδιο του άνθρακα είναι αυτό που κάνει τη θερμοκρασία να ανεβαίνει και σημείωσε ότι χωρίς αυτό η γη θα ήταν το ίδιο κρύα όσο είναι ο Άρης. Ωστόσο εξήγησε ότι «η συγκέντρωση αυτού του αερίου εξαρτάται από τρεις βασικούς παράγοντες: τον ήλιο, την ύπαρξη νερού και την απόσταση ηλίου - γης, που μεταβάλλεται σε χιλιάδες χρόνια».

Στο πλαίσιο αυτό αναφέρθηκε στην κλιματική αλλαγή και σημείωσε ότι τα τελευταία 4 χρόνια είναι τα θερμότερα από τότε που έχουμε μετρήσεις, η επιβάρυνση είναι μεγάλη από τις δασικές πυρκαγιές, οι διαταραχές στην ατμόσφαιρα εντείνονται, προκαλώντας έντονα καιρικά φαινόμενα όπως η κακοκαιρία Daniel ενώ η θερμοκρασία των ωκεανών ήδη έχει ανεβεί τόσο ώστε δεν μπορεί να διαλυθεί στο νερό άλλο διοξείδιο του άνθρακα.

«Η περιοχή της χώρας μας είναι εξαιρετικά ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή μέσα στη Μεσόγειο γιατί αλλοιώνονται και οι περίοδοι των βροχοπτώσεων, πράγμα εξαιρετικά επικίνδυνο και για τις δασικές πυρκαγιές» είπε και τόνισε ότι σημείο - κλειδί για την αντιμετώπιση της κατάστασης είναι η σωστή διαχείριση των δασών ώστε να μειωθεί το ανθρακικό αποτύπωμα, καθώς τα δάση είναι εκείνα που απορροφούν το διοξείδιο του άνθρακα για να αναπτυχθούν και χωρίς αυτά η γη γίνεται ακόμη πιο απορροφητική στον ήλιο.

Αριστοτέλης, ο άνθρωπος που έγραψε τη Wikipedia της εποχής

Στην ομιλία του με θέμα «Και η κλιματική κρίση καλά κρατεί», ο κ. Ζερεφός αναφέρθηκε αρχικά στον Αριστοτέλη λέγοντας ότι δεν έγραψε μόνο το πρώτο σύγγραμμα για τη μετεωρολογία αφού ήταν ο άνθρωπος που έγραψε την Wikipedia της εποχής εκείνης. «Δεν είχε αφήσει κλάδο επιστητού, ή θεωρητικού ή πειραματικού αντικειμένου που να μην το αγγίξει» σημείωσε και τόνισε: «η ιστορία της κλιματικής κρίσης ξεκινάει και αυτήν από τον Αριστοτέλη, ο οποίος όρισε τον όρο κλίμα από την κλίση των ακτίνων του ηλίου από το ρήμα κλίνω». Στη συνέχεια σημείωσε ότι «το κλίμα διακυμαίνεται με μεταβολές μέσα σε πολλές χιλιάδες χρόνια τις οποίες ουδείς έβλεπε τότε» και αναφέρθηκε στον πρώτο καύσωνα στην Ελλάδα και τον πρώτο καύσωνα στην Ευρώπη.

Ο πρώτος καύσωνας στην Ελλάδα και ο πρώτος καύσωνας στην Ευρώπη

«Ο πρώτος καύσωνας σαν αυτούς που ξέρουμε σήμερα έγινε τον Ιούλιο του 1987. Νωρίτερα καύσωνας με την έννοια της αφόρητης παρατεταμένης ζέστης υγρασίας και ασφυκτικών ενδείξεων δεν υπήρχε σε εμάς. Ούτε οι ετήσιοι άνεμοι μπορούσαν να μετριάσουν τον καύσωνα. Είχαμε δύο χιλιάδες θερμόπληκτους και τότε μπήκαν τα κλιματιστικά στα νοσοκομεία μας. Από τότε φωνάζαμε και όταν έγιναν συσκέψεις επί συσκέψεων. Δυστυχώς δεν εισακούσθημεν» τόνισε.

Συνεχίζοντας είπε: «Η μεγάλη έκπληξη ήρθε με τον πρώτο καύσωνα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το 2003. Στην αρχή λέγανε για 40.000 θερμόπληκτους μετά ανέβηκε ο αριθμός στους 70.000. Και οφείλετο στο ότι συνέβη τον Αύγουστο αυτή η πολύ ακραία κατάσταση. Οι περισσότεροι από αυτούς που απεδήμησαν ήταν άνθρωποι μεγάλης ηλικίας, επομένως αφυδατωμένοι. Αυτή η κατάσταση του πρώτου καύσωνα στην Ευρώπη άρχισε να συνταράσσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ήταν η πρώτη φορά που δόθηκε πρόγραμμα για καύσωνες και για κλιματική κρίση».

Για την κατάσταση, άλλωστε, που θα επικρατεί στο μέλλον σχολίασε: «αυτοί που θα ζούνε το 2100 θα καταγράφουν ως ψυχρή περίοδο τον Αύγουστο του 2003».

Περιοχές που κινδυνεύουν με ερημοποίηση

Μιλώντας για τον κίνδυνο της ερημοποίησης στη Μεσόγειο ο κ. Ζερεφός τόνισε ότι αν δεν ληφθούν μέτρα και δεν κάνουμε τίποτε, όπως είπε, θα επηρεαστούν από την ερημοποίηση η Ισπανία, η ανατολική Ελλάδα, η νοτιοανατολική Ιταλία, η Μάλτα και η περιοχή της Αλγερίας. «Θα είναι έρημος χωρίς ζωή. Τέτοιες περιοχές, πολύ μικρές, υπάρχουν σήμερα τρεις στον πλανήτη» πρόσθεσε.

Μελέτη για την ανθεκτικότητα των δασών

Σχετικά με τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν τα δάση, γνωστοποίησε ότι εκπονήθηκε μελέτη, στην οποία αναφέρθηκε και η πρόεδρος του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ Παρασκευή Αλιζώτη. «Στη μελέτη αυτή που εκπονήσαμε με άλλους δασολόγους και με τα μοντέλα της ακαδημίας υπολογίσαμε την άνοδο της θερμοκρασίας σε περιοχές που έχουν δάση» είπε και τόνισε: «ο πλανήτης μας υποφέρει και θα συνεχίσει να υποφέρει και το μόνο φράγμα σε αυτό, απέναντι στην απληστία του ανθρώπου, είναι τα ίδια τα δάση. Τα δάση έχουν το εξής μέγα πλεονέκτημα: απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα γιατί έτσι αναπτύσσονται. Η σωστή τους διαχείριση μπορεί να μειώσει το λεγόμενο ανθρακικό αποτύπωμα της ανθρωπότητας παγκόσμια. Τα μεγάλα και σπουδαία δάση αποτελούν φραγμό στις μεταβολές που παρατηρούνται στο έδαφος και η διαχείριση και οι προτάσεις ορθής διαχείρισης των δασών νομίζω είναι ό,τι καλύτερο μπορούμε να κάνουμε σε αυτή τη φάση που είμαστε σε μετάβαση όπου για να εφαρμόσουμε τη συνθήκη των Παρισίων θα πρέπει να αντικαταστήσουμε κατά 80% τα ορυκτά καύσιμα από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μέχρι το 2030. Αυτό μπορούμε να το κάνουμε για την Ευρώπη».

«Σας παρακαλώ από το βήμα του Αριστοτελείου: βάλτε τα πρόστιμα που επιβάλει ο νόμος»

Ο κ. Ζερεφός υπογράμμισε την ανάγκη να καθαρίζονται οι δασικές περιοχές και τα οικόπεδα ώστε να μειώνεται ο κίνδυνος πυρκαγιάς και απηύθυνε έκκληση προς τους Δήμους να επιβάλλουν τα πρόστιμα που προβλέπονται. «Ο κίνδυνος είναι πραγματικά μεγάλος. Πρέπει να μαζεύουμε τα κομμένα εγκαίρως, να καθαρίζονται όλα τα οικόπεδα. Οι δημοτικοί άρχοντες του τόπου πρέπει να το ξέρουν. Σας παρακαλώ από το βήμα του Αριστοτελείου : βάλτε τα πρόστιμα που επιβάλει ο νόμος» είπε. Τάχθηκε, παράλληλα, υπέρ της αυστηροποίησης του νομικού πλαισίου για τις πυρκαγιές και ανέφερε: «έχω παράπονο χρόνιο. Θα πεθάνω και δεν θα χει τακτοποιηθεί η τιμωρία των ενόχων».

«Θα πρέπει να ξαναγράψουμε τις επιστήμες για έναν νέο πλανήτη που είναι ανάπηρος»

Κλείνοντας την ομιλία του, ο κ. Ζερεφός τόνισε με νόημα ότι λόγω της κλιματικής αλλαγής «θα πρέπει να ξαναγράψουμε τη γεωγραφία, τη γεωλογία, τις επιστήμες περιβάλλοντος, τη δασολογία. Θα πρέπει οι επιστήμες γενικά να ξαναγραφούν για έναν νέο πλανήτη ο οποίος είναι ανάπηρος, ο οποίος δεν μπορεί να απαλλαγεί από το διοξείδιο του άνθρακα με τίποτα». Σημείωσε χαρακτηριστικά ότι ο σημερινός πλανήτης το παροχετεύει στα νερά και φεύγει ένα μεγάλο του μέρος, γι αυτό και υπάρχει σε ισορροπία το διοξείδιο του άνθρακα. Αν δεν υπήρχε μηχανισμός, το διοξείδιο του άνθρακα θα έφτανε σε μια κατάσταση όπως αυτή που επικρατεί στην Αφροδίτη που είναι ένας υπέρθερμος πλανήτης με θερμοκρασία στην επιφάνεια 600 βαθμούς Κελσίου, χωρίς ζωή που να μπορεί να αναπτυχθεί σε αυτές τις θερμοκρασίες…