Η Ελλάδα μπαίνει στο χρυσό κλαμπ των σπάνιων μετάλλων – Ξεκινά η εξόρυξη του πολύτιμου σκανδίου

Σε μια σημαντική ανακοίνωση προχώρησε ο πρόεδρος της Metlen Ευάγγελος Μυτιληναίος κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του υπουργού Ανάπτυξης Τάκη Θεοδωρικάκου και του Αντιπροέδρου της Κομισιόν Στεφάν Σεζουρνέ στο Αλουμίνιο, με φόρτο την ένταξη του έργου στα 47 στρατηγικά έργα για σπάνιες γαίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο κ. Μυτιληναίος αποκάλυψε πως μετά το γάλλιο η Metlen θα ξεκινήσει την εξόρυξη γερμάνιου και σκάνδιου, ωστόσο επιφυλάχθηκε να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες για τα σχέδια του ομίλου σύντομα, πιθανότατα στο investor day του Λονδίνου στα τέλη Απριλίου.

Τι είναι το σκάνδιο

Το σκάνδιο (Sc) είναι ένα σπάνιο μέταλλο της ομάδας των σπάνιων γαιών, με ατομικό αριθμό 21 και ατομική μάζα 44.955 u. Αν και δεν είναι τόσο γνωστό όσο άλλα μέταλλα των σπάνιων γαιών (π.χ. νεοδύμιο, λανθάνιο), το σκάνδιο έχει σημαντικές εφαρμογές σε βιομηχανικούς και τεχνολογικούς τομείς.

Παραγωγή Σκανδίου

Το σκάνδιο είναι σχετικά σπάνιο στη Γη και εξορύσσεται κυρίως ως παραπροϊόν από μεταλλεύματα άλλων στοιχείων, όπως ουράνιο, θόριο και βωξίτη. Οι κυριότερες χώρες παραγωγής είναι:

• Κίνα (κυριαρχεί στην παραγωγή σκανδίου παγκοσμίως)
• Ρωσία
• Αυστραλία
• Ουκρανία
• Καζακστάν

Στις περισσότερες περιπτώσεις, το σκάνδιο δεν εξορύσσεται απευθείας, αλλά ανακτάται ως παραπροϊόν από την επεξεργασία άλλων ορυκτών.

Το σκάνδιο στην Ελλάδα

Η Ελλάδα διαθέτει πλούσια κοιτάσματα βωξίτη, ένα ορυκτό που περιέχει μικρές ποσότητες σκανδίου. Ο ελληνικός βωξίτης εξορύσσεται κυρίως από την ΕΛΜΙΝ Βωξίτες Α.Ε. και την Αλουμίνιον της Ελλάδος. Αν και δεν υπάρχει εκτεταμένη παραγωγή σκανδίου στη χώρα, έχουν γίνει έρευνες για την ανάκτησή του από τα μεταλλευτικά υπολείμματα της παραγωγής αλουμινίου.

Το 2021, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ) και άλλοι φορείς συμμετείχαν σε ευρωπαϊκά προγράμματα για την αξιοποίηση του σκανδίου από ελληνικές πηγές. Αν υπάρξει τεχνολογική εξέλιξη στην ανάκτηση σκανδίου από βωξίτη, η Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει παραγωγός του μετάλλου.

Χρήσεις του σκανδίου

Το σκάνδιο χρησιμοποιείται σε:

Αεροδιαστημική βιομηχανία:

Το σκάνδιο-αλουμίνιο (Sc-Al) είναι ένα εξαιρετικά ελαφρύ και ανθεκτικό κράμα που χρησιμοποιείται σε αεροσκάφη, διαστημόπλοια και πυραύλους.

Αθλητικός εξοπλισμός:

Κράματα σκάνδιου χρησιμοποιούνται σε ποδήλατα υψηλής απόδοσης, μπαστούνια του γκολφ και μπαστούνια του μπέιζμπολ, επειδή μειώνουν το βάρος και αυξάνουν την αντοχή.

Φωτισμός υψηλής έντασης:

Το σκάνδιο χρησιμοποιείται σε λάμπες μεταλλικών αλογονιδίων, που παράγουν έντονο λευκό φως και χρησιμοποιούνται σε τηλεοπτικά στούντιο, στάδια και δημόσιο φωτισμό.

Πυρηνική ενέργεια:

Το σκάνδιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε αντιδραστήρες πυρηνικής σύντηξης, αν και η εφαρμογή του είναι ακόμη υπό μελέτη.

Ηλεκτρονικά και καύσιμα υδρογόνου:

Οι ενώσεις σκανδίου χρησιμοποιούνται σε στερεούς ηλεκτρολύτες για κυψέλες καυσίμου (hydrogen fuel cells).

Τιμή του σκανδίου

Το σκάνδιο είναι ένα από τα ακριβότερα μέταλλα λόγω της σπανιότητάς του και της δύσκολης διαδικασίας εξόρυξης. Η τιμή του διαφέρει ανάλογα με τη μορφή του:

• Οξείδιο του σκανδίου (Sc₂O₃): Κυμαίνεται από 3.000 έως 5.000 δολάρια ανά κιλό.
• Σκάνδιο καθαρότητας 99.9% (μέταλλο): Πάνω από 10.000 δολάρια ανά κιλό.
• Κράματα σκάνδιου-αλουμινίου: Η τιμή εξαρτάται από τη συγκέντρωση σκανδίου, αλλά μπορεί να φτάσει τις 15.000-20.000 δολάρια ανά κιλό.

Η υψηλή τιμή του περιορίζει τη χρήση του σε εξειδικευμένες εφαρμογές.

Το σκάνδιο είναι ένα στρατηγικό μέταλλο με σημαντικές βιομηχανικές εφαρμογές, κυρίως στην αεροδιαστημική και στην κατασκευή ελαφρών και ανθεκτικών κραμάτων. Αν και η Ελλάδα δεν είναι σημαντικός παραγωγός σκανδίου, διαθέτει κοιτάσματα βωξίτη που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για την ανάκτησή του. Η τιμή του παραμένει υψηλή, καθιστώντας το ένα από τα ακριβότερα βιομηχανικά μέταλλα.