Γιατί η Φινλανδία «βγαίνει» συνεχώς η πιο ευτυχισμένη χώρα στον κόσμο - Αυτό κάνει τη διαφορά

Αμετακίνητη παραμένει η Φινλανδία στην κορυφή της λίστας με τις πιο ευτυχισμένες χώρες στον κόσμο, με τη χώρα να αναδεικνύεται ξανά πρώτη, για όγδοη συνεχή χρονιά, στη φετινή λίστα 147 χωρών που δημοσιεύτηκε από το Wellbeing Research Center του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.

Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Σε μια χώρα με τόσο ψύχος και σκοτεινιά ένα μεγάλο μέρος του χρόνου, θα περίμενε κανείς ο κόσμος να μην νιώθει τόσο ευτυχισμένος.

Ωστόσο, ακόμα και με αυτές τις κλιματικές συνθήκες, οι Φινλανδοί φαίνεται να βιώνουν το αίσθημα της ευτυχίας και της ικανοποίησης από τη ζωή τους, περισσότερο από οποιουσδήποτε άλλους κατοίκους χωρών του πλανήτη.

Σύμφωνα με ειδικούς ψυχικής υγείας, αυτό σχετίζεται με πολλούς διαφορετικούς παράγοντες.

Ένας βασικός λόγος είναι ότι η Φινλανδία διαθέτει συστήματα που καθιστούν πτυχές της ζωής λιγότερο αγχογόνες. Η εκπαίδευση είναι σε μεγάλο βαθμό δωρεάν, οι άδειες εργασίας παρέχονται άφθονα και η υγειονομική περίθαλψη είναι ποιοτική και εγγυημένη.

Πέρα από τα κοινωνικά συστήματα, ωστόσο, υπάρχουν συνήθειες και πεποιθήσεις που έχουν οι Φινλανδοί, οι οποίες τους οδηγούν στην πρώτη θέση στη λίστα της World Happiness Report.

Ακολουθούν ορισμένες παρατηρήσεις που κάνουν Φινλανδοί επιστήμονες, για το γιατί η χώρα τους «πρωτεύει» σταθερά στη λίστα των χωρών του κόσμου στο δείκτη της ευτυχίας.

Υπάρχει μεγαλύτερη ειλικρίνεια για τα συναισθήματά σου

Σε πολλές χώρες, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται μάλλον και η Ελλάδα, όταν μας κάνουν την ερώτηση «τι κάνεις;», η συνήθης απάντηση είναι «καλά» όπως κι αν νιώθουμε. Το να εξωτερικεύουμε αρνητικά συναισθήματα, θεωρείται κάπως άβολο, ειδικά σε ανθρώπους που δεν γνωρίζουμε τόσο καλά.

Στη Φινλανδία, ωστόσο, υπάρχει πολύ λιγότερη υποχρεωτική θετικότητα. «Υπάρχει μεγαλύτερη ανοχή στο να λέμε, “δεν είναι εντάξει” ή “δεν αισθάνομαι καλά”», τονίζει η Meri Larivaara, διευθύντρια στρατηγικών υποθέσεων της MIELI Mental Health Finland, σύμφωνα με την Huffington Post.

Όπως εκτιμά η Larivaara, πρόκειται για μία «συναισθηματική ειλικρίνεια» που μπορεί να συμβάλλει στο συνολικό αίσθημα ευτυχίας.

Το «φιλτράρισμα» των συναισθημάτων δεν κάνει καλό. Ορισμένες μελέτες λένε ότι η συγκράτηση των συναισθημάτων μπορεί επίσης να μας αποξενώσει κοινωνικά και σχετίζεται με πρόωρο θάνατο.

Η ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής έχει προτεραιότητα

Ενώ οι άνθρωποι εργάζονται σκληρά στη Φινλανδία, οι ώρες εργασίας τους είναι σε μεγάλο βαθμό λογικές, πράγμα που σημαίνει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν καλή ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.

«Αυτό σου δίνει χρόνο να χαλαρώσεις στην καθημερινή σου ζωή και να φροντίσεις τον εαυτό σου», επισημαίνει η Larivaara.

Στο τέλος, υπάρχει χρόνος για άλλες δραστηριότητες εκτός από τη δουλειά, υπογραμμίζει από την πλευρά της η Mirka Hintsanen, καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Oulu.

Ο Juho Saari, κοσμήτορας του τμήματος κοινωνικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Τάμπερε, προσθέτει ότι οι περισσότεροι πολίτες στη Φινλανδία δεν διανύουν μεγάλες αποστάσεις για να πάνε στη δουλειά, κάτι που αυξάνει επίσης τα επίπεδα ευτυχίας τους, διευρύνοντας τον ελεύθερο χρόνο που έχουν.

Άμεση και ελεύθερη πρόσβαση στη φύση

Ο παράγοντας «επαφή με τη φύση» είναι ενδεχομένως αρκετά σημαντικός ως προς το αίσθημα ευτυχίας που βιώνουν πολλοί άνθρωποι στη Φινλανδία.

Η χώρα ακολουθεί ένα πλαίσιο κανόνων, το οποίο ονομάζεται «Everyman’s Right». Σύμφωνα με αυτό, οι πολίτες της Φινλανδίας μπορούν να χρησιμοποιήσουν -με σεβασμό- σχεδόν κάθε δάσος, λίμνη και παραλία εντελώς δωρεάν, τονίζει ο Saari.

Αυτό σημαίνει ότι δραστηριότητες όπως το κάμπινγκ, η πεζοπορία, το μάζεμα μανιταριών, το κολύμπι, η ιππασία και το σκι είναι όλα δωρεάν στο φυσικό περιβάλλον.

Η Hintsanen αναφέρει ότι στη Φινλανδία είσαι πάντα κοντά στη φύση, είτε βρίσκεσαι σε μια μεγαλούπολη είτε στις μικρές πόλεις. «Υπάρχει φύση παντού», είπε.

«Υπάρχουν μελέτες ότι η φύση μειώνει πραγματικά το άγχος και αυτό συνδέεται επίσης με την ευτυχία. Όταν έχεις λιγότερο άγχος, είναι πιο εύκολο να είσαι ευτυχισμένος», τονίζει η Hintsanen.

Το να αποκτάς νέες δεξιότητες ενθαρρύνεται (και δεν κοστίζει)

«Στη Φινλανδία είμαστε πραγματικά πρόθυμοι να εξελιχθούμε», αναφέρει η Larivaara, σημειώνοντας ότι «η εκμάθηση νέων πραγμάτων κάνει καλό στην ψυχική υγεία».

Όπως εξηγεί, αυτό δεν χρειάζεται απαραίτητα να σημαίνει εκμάθηση μιας νέας γλώσσας ή μια εργασία για δουλειά, μπορεί να είναι πιο απλές εργασίες, όπως η δοκιμή μιας νέας συνταγής μαγειρικής η παρακολούθηση ενός μαθήματος ιστιοπλοΐας.

Ο Saari πρόσθεσε ότι η Φινλανδία έχει μεγάλο αριθμό ομάδων, στις οποίες οι άνθρωποι μπορούν να κάνουν το χόμπι τους μαζί -τα πάντα, από γιόγκα μέχρι μαθήματα κεραμικής. Σε αυτές τις ομάδες είναι φθηνό να συμμετέχει κανείς -κάτι επίσης πολύ σημαντικό.

Επιπλέον, η εκμάθηση νέων πραγμάτων συμβάλλει σε ένα αίσθημα μεγαλύτερης αφθονίας χρόνου.

Με αυτόν τον τρόπο, όταν βγείτε από την καθημερινότητά σας και κοιτάξετε πίσω στον μήνα ή το έτος που πέρασε, ο χρόνος θα είναι μεγαλύτερος και θα νιώσετε ότι αξιοποιήσατε πλήρως τις μέρες σας, επισημαίνει ο Adrian Bejan, καθηγητής μηχανολογίας στο Πανεπιστήμιο Duke στις ΗΠΑ.

Υπάρχει εμπιστοσύνη μεταξύ των ανθρώπων

Σύμφωνα με τον Saari, τα επίπεδα εμπιστοσύνης μεταξύ των ατόμων στη Φινλανδία είναι πολύ υψηλά.

«Είναι μια μικρή χώρα, οι άνθρωποι χτίζουν δίκτυα μεταξύ διαφορετικών ανθρώπων και υπάρχει αυτό που ονομάζεται “δύναμη των αδύναμων δεσμών”», τονίζει.

«Υπάρχει άφθονη έρευνα που δείχνει ότι το να απαλλαγούμε από τη μοναξιά είναι ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα» όσον αφορά το αίσθημα ικανοποίησης, σημειώνει.

Άλλωστε, μια μελέτη του 2021 διαπίστωσε ότι «η μοναξιά θεωρείται ένας από τους ισχυρότερους αρνητικούς προγνωστικούς παράγοντες ικανοποίησης από τη ζωή» -και οι στενές σχέσεις με τους άλλους είναι απαραίτητες για μια γεμάτη ζωή.

Πάντως, στη Φινλανδία, οι άνθρωποι βιώνουν ένα αίσθημα ικανοποίησης και όχι συντριπτικής ευτυχίας.

«Αν πηγαίνετε περισσότερο προς τη συναισθηματική εμπειρία της ευτυχίας, υποθέτω ότι πολιτιστικά στη Φινλανδία, η ευτυχία δεν χρειάζεται να σημαίνει αυτό το πολύ έντονο συναίσθημα ευτυχίας», υπογραμμίζει η Larivaara. «Η ιδέα μας μοιάζει περισσότερο με μια συνεχή αίσθηση του να είσαι ικανοποιημένος με τη ζωή σου» και αυτό που έχεις, σημειώνει.

Πρόκειται περισσότερο για ένα «ήσυχο» συναίσθημα, λέει η Larivaara. «Έτσι, ίσως είναι πιο εύκολο να είσαι ευτυχισμένος με αυτόν τον τρόπο από ό,τι θα ήταν αν αναζητούσες έντονα συναισθήματα και έντονες εμπειρίες ευτυχίας όλη την ώρα», προσθέτει.

«Για την World Happiness Report, στην πραγματικότητα δεν ρωτούν αν οι άνθρωποι είναι ευτυχισμένοι, ρωτούν αν είναι ικανοποιημένοι με τη ζωή τους», τονίζει ο Saari.

Η ευτυχία δεν είναι μόνο θέμα «ατομικής ευθύνης»

«Νομίζω ότι στη δυτική κουλτούρα, μιλάμε συχνά για την ευτυχία, ότι είναι ευθύνη του ατόμου, να ζήσεις τη ζωή σου έτσι ώστε να είσαι ευτυχισμένος», λέει η Hintsanen. «Έχουμε την ψευδαίσθηση ότι αν κάνεις τα πάντα σωστά, τότε είσαι ευτυχισμένος και είναι δική σου ευθύνη», τονίζει.

Υπάρχει κάποια αλήθεια σε αυτό αλλά δεν είναι μόνο το άτομο που καθορίζει την ευτυχία του - είναι επίσης το περιβάλλον του, οι συνθήκες ζωής και οι αποφάσεις στην κοινωνία.

«Αυτό σημαίνει, για παράδειγμα, εάν είστε δάσκαλος και η τοπική περιφέρειά σας μειώσει όλους τους μισθούς των δασκάλων, η ευτυχία σας πιθανότατα θα επηρεαστεί. Αλλά η απόφαση για τη μείωση των μισθών είναι εκτός ελέγχου. Έτσι, όσο σημαντικό κι αν είναι να προσπαθείτε να κάνετε πράγματα που επηρεάζουν τη διάθεσή σας, δεν εξαρτάται μόνο από εσάς», τονίζει η Φινλανδή επιστήμονας.