Φτέρνισμα: Γιατί δεν πρέπει να το «πνίγουμε» και η σχέση με το εγκεφαλικό

Το φτέρνισμα είναι μια διαδικασία του οργανισμού που πρέπει να γίνεται ελεύθερα, λένε οι επιστήμονες. Πρόκειται για μια ημιαυτόνομη, σπασμωδική εξώθηση του αέρα από τους πνεύμονες μέσω της μύτης και του στόματος, που προκαλείται συνήθως από ξένα σωματίδια που ερεθίζουν τη ρινική κοιλότητα.

Ένα φτέρνισμα εξωθεί τον αέρα με βίαιο τρόπο από το στόμα και τη μύτη σε μια εκρηκτική, ακούσια δράση που προκύπτει κυρίως από τον ερεθισμό της ρινικής βλεννογόνου μεμβράνης. Ο οργανισμός φτερνίζεται για να απομακρύνει βλέννες που περιέχουν ξένα σωματίδια για να καθαριστεί η ρινική κοιλότητα. Κατά τη διάρκεια του φτερνίσματος, ο ουρανίσκος πιέζει το πίσω μέρος της γλώσσας και ανυψώνεται για να κλείσει μερικώς το άνοιγμα του στόματος, έτσι ώστε ο αέρας που εκτοξεύεται από τους πνεύμονες να μπορεί να απομακρυνθεί μέσω της μύτης. Επειδή το κλείσιμο του στόματος είναι μερικό, μια ποσότητα αυτού του αέρα συνήθως φεύγει και από το στόμα.

Διαφορετικό για κάθε άνθρωπο

Η αντίδραση του οργανισμού μας δεν είναι ίδια σε όλους τους οργανισμούς. Άλλος φτερνίζεται μια φορά και δυνατά, άλλος λίγες φορές και ήπια, άλλος πολλές φορές συνεχόμενα. Όμως σε όλους τους οργανισμούς συμβαίνει το εξής:

–Μάτια. Τα μάτια μας όταν φτερνιζόμαστε κλείνουν αντανακλαστικά. Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μπορεί να φτερνιστεί με τα μάτια του ανοιχτά.

–Καρδιά. Κατά τη διάρκεια του φτερνίσματος η καρδιά μας δεν σταματά, όμως υπάρχει μια μικρή επιβράδυνση του χτύπου της. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν νιώθουν καμία αλλαγή.

–Ταχύτητα. Η διαδικασία που κάνει ο οργανισμός μας, όταν δηλαδή μέσα σε κλάσματα του δευτερολέπτου οι μύες του στήθους πιέζουν τους πνεύμονες, ο λαιμός κλείνει με αποτέλεσμα η διέξοδος να γίνεται από τη μύτη, οδηγεί τον αέρα με πίεση και ταχύτητα προς τα έξω. Η Ταχύτητα ενός φτερνίσματος αγγίζει και τα 160 χιλιόμετρα την ώρα. Είναι δηλαδή σαν ένας μικρός τυφώνας να βγαίνει από μέσα μας.

Μην το «πνίγετε»

Όταν μας έρθει να φτερνιστούμε, πρέπει να το κάνουμε έτσι ακριβώς όπως μας βγαίνει. Πρέπει φυσικά να βάλουμε ένα μαντίλι μπροστά μας γιατί εκτοξεύονται χιλιάδες μικρόβια, αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να το καταπνίξουμε.

-Μπορεί να καταστρέψουμε το αυτί μας. Μέχρι και ρήξη τυμπάνου μπορεί να πάθουμε, αφού όταν συγκρατούμε το φτέρνισμα ο πεπιεσμένος αέρας ωθείται πίσω από την ευσταχιανή σάλπιγγα του μέσου ωτός. Τι σημαίνει αυτό; Απώλεια ακοής, βαρηκοΐα, μέχρι και ιλίγγους.

-Μπορεί να τραυματίσουμε το διάφραγμα μας

-Μπορεί να πάθουμε ρήξη των αιμοφόρων αγγείων στα μάτια

-Μπορεί να πάθουμε ρήξη ή αποδυνάμωση των αιμοφόρων αγγείων στον εγκέφαλο μας.

Κατά πόσο μπορούμε να πάθουμε εγκεφαλικό από ένα φτέρνισμα

Μελέτη που δημοσιεύθηκε παλαιότερα στο επιστημονικό περιοδικό Stroke της Αμερικανικής Εταιρίας για την Καρδιά δείχνει ότι παράδοξοι παράγοντες όπως η κατανάλωση καφέ, η έντονη σωματική άσκηση, το σεξ ή το δυνατό φύσημα της μύτης μπορεί πράγματι να προκαλέσουν εγκεφαλικό σε άτομα με υποκείμενο πρόβλημα υγείας.

Αυτό ισχύει για άτομα που έχουν ανεύρυσμα στον εγκέφαλο, το οποίο δεν έχει διαγνωσθεί ή δεν έχει αντιμετωπιστεί. Το ανεύρυσμα εκδηλώνεται όταν τα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων στο κεφάλι γίνονται λεπτότερα, με αποτέλεσμα να σχηματίζεται ένα εξόγκωμα στην εξωτερική τους επιφάνεια. Εάν το ανεύρυσμα υποστεί ρήξη, μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλικό.

Το 2012, λίγο έλειψε ένα τρίχρονο κοριτσάκι στη Σκωτία να χάσει τη ζωή του από εγκεφαλικό, με τους γιατρούς να υποστηρίζουν ότι αυτό προκλήθηκε από ένα φτέρνισμα. Το φτέρνισμα προκάλεσε πιθανώς μια μικροσκοπική ρήξη κεντρικής αρτηρίας στο κεφάλι και στη συνέχεια η μία πλευρά του σώματός της παρέλυσε.

Η μαγνητική απεικόνιση επιβεβαίωσε το εγκεφαλικό και οι γιατροί δήλωσαν πως είναι κατά 99% σίγουροι ότι το απότομο τίναγμα του κεφαλιού ήταν αυτό που προκάλεσε στο κοριτσάκι το εγκεφαλικό.