Εργατικό ατύχημα: Πότε δικαιούμαι επίδομα και για πόσο χρονικό διάστημα

Ο e-ΕΦΚΑ χορηγεί επίδομα εργατικού ατυχήματος, μετά από βίαιο γεγονός το οποίο επέρχεται κατά την εκτέλεση της εργασίας ή με αφορμή αυτή με συνέπεια την ανικανότητα προς εργασία ή το θάνατο του παθόντα.

Ακριβής ορισμός του εργατικού ατυχήματος δεν υπάρχει στην ελληνική νομοθεσία για την ασφάλεια και την υγεία στην Εργασία. Γενικά, πάντως, στη νομολογία, ως εργατικό ατύχημα χαρακτηρίζεται ο θάνατος ή η ανικανότητα του ασφαλισμένου για εργασία που προκλήθηκε από ένα βίαιο περιστατικό που έγινε κατά την εκτέλεση της εργασίας ή εξαιτίας αυτής (και κατά τη μετάβαση του εργαζόμενου στον τόπο της εργασίας ή κατά την επιστροφή στο σπίτι του).

Επίσης, σύμφωνα με την ασφαλιστική νομοθεσία και συγκεκριμένα με την εγκύκλιο Αρ. 45/24.6.2010 του ΙΚΑ ως εργατικό ατύχημα ορίζεται: «Ο θάνατος ή η ανικανότητα του εργαζόμενου για εργασία που προκλήθηκε από ένα βίαιο περιστατικό που έγινε κατά την εκτέλεση της εργασίας ή εξαιτίας αυτής». Για τον παραπάνω λόγο η ασφαλιστική πρακτική και κυρίως η νομολογία των δικαστηρίων έχουν προσδιορίσει τις περιπτώσεις που, με ορισμένες προϋποθέσεις, ένα ατύχημα μπορεί να χαρακτηριστεί σαν εργατικό.

Πότε μπορώ να διεκδικήσω

Εργατικό ατύχημα: εάν είστε μισθωτός, υπάγεστε στο καθεστώς ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ και είστε θύμα ατυχήματος που είτε έλαβε χώρα στη διάρκεια της εργασίας σας ή σε σχέση με αυτήν, είτε κατά τη μετάβαση στην εργασία σας ή κατά την επιστροφή σας από αυτήν, δικαιούστε τις παροχές σε είδος και σε χρήμα που χορηγούνται στην περίπτωση εργατικού ατυχήματος.

Επαγγελματική ασθένεια: εάν είστε άμεσα ασφαλισμένος εργαζόμενος ή συνταξιούχος και πάσχετε από χρόνια ασθένεια η οποία οφείλεται στις δυσμενείς επιπτώσεις της εργασίας σας και έχει εκδηλωθεί μετά από ορισμένο χρονικό διάστημα, τότε δικαιούστε τις παροχές που χορηγούνται στην περίπτωση επαγγελματικής ασθένειας.

Δικαιώματα εργαζομένων ή συγγενικών προσώπων σε περίπτωση εργατικού ατυχήματος ή επαγγελματικής ασθένειας

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, οι παροχές του εργαζόμενου σε περίπτωση ατυχήματος διαφέρουν ανάλογα με το εάν είναι ασφαλισμένος στο ΕΦΚΑ ή όχι.

Έτσι ο εργαζόμενος δικαιούται:

α) Ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη:

• Εάν ο εργαζόμενος δεν είναι ασφαλισμένος στον ΕΦΚΑ, τα έξοδα ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής περίθαλψης υποχρεώνεται να τα πληρώσει ο εργοδότης.
• Εάν ο εργαζόμενος είναι ασφαλισμένος στον ΕΦΚΑ, ο εργοδότης απαλλάσσεται από τα έξοδα αυτά και ο εργαζόμενος καλύπτεται από το ΙΚΑ για τις παροχές αυτές.
  
  β) Εφάπαξ αποζημίωση όταν δεν είναι ασφαλισμένος στο ΙΚΑ:

Οι μη ασφαλισμένοι στον ΕΦΚΑ δικαιούνται, σύμφωνα με τον Ν. 551/1915, εφάπαξ αποζημίωση από τον εργοδότη, η οποία κυμαίνεται, ανάλογα με τον βαθμό ανικανότητας για εργασία (πλήρης διαρκής ανικανότητα, μερική διαρκής, πλήρης πρόσκαιρη, μερική πρόσκαιρη, θάνατος). Οι παραπάνω αξιώσεις παραγράφονται μετά από παρέλευση 3 ετών από το ατύχημα.

Λαμβανομένου υπόψη ότι η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων είναι ασφαλισμένοι σε ασφαλιστικό φορέα, οι διατάξεις του Ν. 551/1915 εφαρμόζονται πολύ περιορισμένα και δη στις ελάχιστες περιπτώσεις ατυχημάτων μη ασφαλισμένων προσώπων ή σε περίπτωση που το ατύχημα οφείλεται σε δόλο του εργοδότη (περίπτωση επίσης εξαιρετικά σπάνια).

γ) Αποδοχές - Επίδομα ασθενείας:

Ο εργαζόμενος δικαιούται κατά το διάστημα της ανικανότητας επίδομα ασθενείας από τον ΕΦΚΑ και το υπόλοιπο του μισθού του από τον εργοδότη για διάστημα 15 ημερών, εάν έχει υπηρεσία μικρότερη του έτους ή 1 μηνός για υπηρεσία πάνω από έτος.

δ) Συνταξιοδότηση λόγω ατυχήματος από τον ΕΦΚΑ:

Αν το εργατικό ατύχημα προκάλεσε αναπηρία του παθόντος χορηγείται σε αυτόν σύνταξη αναπηρίας, ανεξάρτητα από οποιαδήποτε χρονική προϋπόθεση, έστω κι αν έχει μία μόνο ημέρα ασφάλισης στον ΕΦΚΑ. Σε περίπτωση εξωεργατικού ατυχήματος, χορηγείται αναπηρική σύνταξη στον παθόντα, εάν έχει πραγματοποιήσει τις μισές μόνο ημέρες από εκείνες που απαιτούνται κάθε φορά για τη χορήγηση σύνταξης αναπηρίας που οφείλεται σε άλλη ασθένεια.

ε) Αποζημίωση για ηθική βλάβη ή ψυχική οδύνη (ΑΚ 932):Όλοι οι εργαζόμενοι ανεξάρτητα αν είναι ασφαλισμένοι ή όχι στο ΙΚΑ, εφόσον υποστούν εργατικό ατύχημα που οφείλεται σε δόλο ή αμέλεια του εργοδότη ή των προσώπων του ή αν υπάρχει παράβαση των διατάξεων για τους όρους υγιεινής και ασφάλειας, δικαιούνται χρηματική αποζημίωση για ηθική βλάβη. Σε περίπτωση θανάτου, η αποζημίωση επιδικάζεται στα μέλη της οικογένειας (ψυχική οδύνη).

Το ποσό της αποζημίωσης εξαρτάται από το βαθμό της βλάβης και ρυθμίζεται από το δικαστήριο. Οι αξιώσεις αυτές παραγράφονται 5 χρόνια μετά το ατύχημα. Ο εργοδότης επίσης υποχρεούται στην περίπτωση αυτή να καταβάλει στο ΙΚΑ κάθε δαπάνη από τη χορήγηση ασφαλιστικών παροχών στον παθόντα ασφαλισμένο.

Πόσος χρόνος ασφάλισης απαιτείται για να δικαιωθώ επίδομα ατυχήματος;

Για την χορήγηση εργατικού ατυχήματος δεν απαιτούνται χρονικές προϋποθέσεις ασφάλισης, αρκεί η ασφάλιση κατά την ημέρα του ατυχήματος.

Για χορήγηση ατυχήματος εκτός εργασίας, είναι αρκετή η συμπλήρωση:

• 60 τουλάχιστον ημέρες εργασίας (για το τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ),
• 50 τουλάχιστον ημέρες εργασίας (για το τ. ΤΑΞΥ),

είτε κατά το προηγούμενο ημερολογιακό έτος, είτε το προηγούμενο 15μηνο, χωρίς να συνυπολογίζονται οι ημέρες εργασίας που πραγματοποιήθηκαν το τελευταίο τρίμηνο του 15μήνου.

Πόσες ημέρες επιδότησης δικαιούμαι ετησίως;

Για το τ. ΙΚΑ – ΕΤΑΜ, η επιδότηση μπορεί να συνεχισθεί μέχρι το ανώτατο όριο επιδότησης (ήτοι: 182 ημέρες ή 360 ή 720 που είναι το ανώτατο όριο επιδότησης).

Για το τ. ΤΑΞΥ, η επιδότηση μπορεί να συνεχισθεί μέχρι το ανώτατο όριο επιδότησης ήτοι 360 ημέρες.

Η διαδικασία για τη χορήγηση του επιδόματος

Οι ασφαλισμένοι μετά τη διαπίστωση της ανικανότητας για εργασία από τα αρμόδια υγειονομικά όργανα και εφόσον είναι κάτοχοι κωδικών Taxis-Net μπορούν να υποβάλουν την αίτησή τους ηλεκτρονικά ακολουθώντας τις οδηγίες του Εγχειριδίου Χρήσης που είναι αναρτημένο στην ηλεκτρονική σελίδα του e-ΕΦΚΑ.  

Οι μη μισθωτοί

Οι μη μισθωτοί που υπάγονται στην ασφάλιση του τ. ΟΑΕΕ δικαιούνται επίσης επίδομα εργατικού ατυχήματος. 

Για την χορήγηση επιδόματος ατυχήματος δεν απαιτούνται χρονικές προϋποθέσεις, αρκεί η ασφάλιση στα μητρώα του Οργανισμού κατά την ημέρα του ατυχήματος.

Το επίδομα ατυχήματος καταβάλλεται για όσο χρόνο ο παθών κρίνεται ανίκανος να ασκήσει το επάγγελμά του από την υγειονομική επιτροπή και μέχρι τέσσερις (4) μήνες κατ’ ανώτατο όριο (έως 120 μέρες).

Οι ασφαλισμένοι μετά τη διαπίστωση της ανικανότητας για εργασία από τα αρμόδια υγειονομικά όργανα και εφόσον είναι κάτοχοι κωδικών Taxis-Net μπορούν να υποβάλουν την αίτησή τους ηλεκτρονικά ακολουθώντας τις οδηγίες του Εγχειριδίου Χρήσης που είναι αναρτημένο στην ηλεκτρονική σελίδα του e-ΕΦΚΑ.

Με πληροφορίες από Επιθεώρηση Εργασίας, ΚΕΠΕΑ/ΓΣΕΕ, ΕΦΚΑ.