Επιμένει η ακρίβεια με νέες αυξήσεις σε καθημερινά είδη - Δεν μειώνεται ο ΦΠΑ

Μπορεί ο πληθωρισμός να δείχνει σημάδια αποκλιμάκωσης όμως οι τιμές στα ράφια όχι μόνο δεν υποχωρούν αλλά σε μια αντίστροφη πορεία επιμένουν να ανεβαίνουν.

Μάλιστα, αυξήσεις στις τιμές των εμφιαλωμένων νερών, των αναψυκτικών και των μπυρών έρχονται από την 1η Ιουλίου με την εισαγωγή του Συστήματος Επιστροφής Εγγυοδοσίας (Deposit Return System – DRS) στην Ελλάδα. Λόγω αύξησης της τιμής των πλαστικών, αλουμινένιων και γυάλινων μπουκαλιών οι τιμές υπολογίζεται ότι θα είναι κατά 10 με 15 λεπτά του ευρώ υψηλότερες από τις σημερινές.

Σύμφωνα με το ΦΕΚ που δημοσιεύτηκε προ διμήνου, η εφαρμογή του Συστήματος Επιστροφής Εγγυοδοσίας (DRS) θα αφορά στις ακόλουθες συσκευασίες μιας χρήσης: αλουμίνιο έως 1 λίτρο, γυαλί έως 1,3 λίτρα, και πλαστικό έως 3 λίτρα. Οι συγκεκριμένες συσκευασίες χρησιμοποιούνται για προϊόντα όπως μπύρα, κρασί, νερό, αναψυκτικά, χυμούς, στιγμιαία ποτά και γάλα.

Μιλώντας στο OPEN Απόστολος Ραυτόπουλος Πρόεδρος Εργαζόμενων καταναλωτών μίλησε για συγκυριακή υποχώρηση του πληθωρισμού λόγω και του Πάσχα που είχαμε προωθητικές ενέργειες ενώ εκτίμησε ότι οι αυξήσεις του Ιουνίου δεν έχουν περάσει ακόμα στους καταναλωτές. Εξάλλου ερωτηθείς για μειώσεις είπε ότι αυτές αφορούν αβγά, γαλακτομικά, ψωμί και δημητριακά, άλλα βρώσιμα (βούτυρα) και έλαια.

 Πέτυχε το πείραμα της Ισπανίας με τον ΦΠΑ

Ο κ. Ραυτόπουλος αναφέρθηκε στο πείραμα μείωσης του ΦΠΑ στην Ισπανία για το οποίο όπως είπε πέτυχε παρά τα περί του αντιθέτου λεγόμενα. «1δις 320 εκ. επωφελήθηκαν οι Ισπανοί καταναλωτές από τη μείωση ή μηδενισμό του ΦΠΑ και γι αυτό θα το επεκτείνουν για ένα εξάμηνο» τόνισε.

Αυτό προκύπτει από τη νέα έρευνα της Κεντρικής Τράπεζας της Ισπανίας με  τίτλο «Αναλύοντας τη μετακύλιση της μείωσης ΦΠΑ στις λιανικές τιμές των προϊόντων (pass through) με ψηφιακή συλλογή δεδομένων από σουπερμάρκετ και μοντέλα μηχανικής μάθησης». (Banco De Espana 31/5/2024).

Στην περιληπτική παρουσίαση της έκθεσης αναφέρoνται συγκεκριμένα τα εξής:

«Στις 28 Δεκεμβρίου 2022, η ισπανική κυβέρνηση ανακοίνωσε προσωρινή μείωση του συντελεστή Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) για επιλεγμένα προϊόντα. Οι συντελεστές ΦΠΑ μειώθηκαν την 1η Ιανουαρίου 2023 και αναμένεται να επανέλθουν στο προηγούμενο επίπεδό τους μέχρι τα μέσα του 2024. Χρησιμοποιώντας ένα σύνολο δεδομένων από το διαδίκτυο, αξιοποιούμε τεχνικές μηχανικής μάθησης για την ταξινόμηση κάθε προϊόντος. Στη συνέχεια, μελετάμε τις επιπτώσεις της προσωρινής μείωσης του συντελεστή ΦΠΑ στις τιμές, καλύπτοντας τις ημερήσιες τιμές περίπου 10.000 προϊόντων διατροφής που πωλούνται διαδικτυακά από ένα ισπανικό σούπερ μάρκετ. Για να εντοπίσουμε τις αιτιώδεις επιδράσεις στις τιμές, συγκρίνουμε την εξέλιξη των τιμών για τα προϊόντα που συμμετείχαν στο μέτρο (δηλαδή που υπόκεινται στη φορολογική πολιτική) με μια ομάδα ελέγχου (είδη διατροφής εκτός του πεδίου εφαρμογής της πολιτικής). Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι, σε επίπεδο σούπερ μάρκετ, η μετακύλιση ήταν σχεδόν πλήρης. Παρατηρούμε διαφορές στην ταχύτητα της μετακύλισης σε διάφορους τύπους προϊόντων».

Εξοικονόμηση 1,32 δισ. για τα νοικοκυριά

Στην Ισπανία ο ΦΠΑ μειώθηκε από το 4% στο 0% σε τρόφιμα πρώτης ανάγκης, όπως το ψωμί, το γάλα, το τυρί, τα αυγά, τα φρούτα και λαχανικά, όσπρια και δημητριακά. Σε άλλες ομάδες, όπως τα έλαια και τα ζυμαρικά ο ΦΠΑ  μειώθηκε κατά το ήμισυ, από το 10% στο 5%.

Η ισπανική κυβέρνηση εκτίμησε ότι αυτή η μείωση του ΦΠΑ θα οδηγήσει σε εξοικονόμηση 1,32 δισεκατομμυρίων ευρώ για τα ισπανικά νοικοκυριά κατά το οικονομικό έτος 2023 (σύμφωνα με το ισπανικό Υπουργείο Οικονομίας, Εμπορίου και Επιχειρήσεων). Βασική προϋπόθεση όμως για την αποτελεσματικότητα του μέτρου ήταν τα σούπερ μάρκετ να μετακυλήσουν τον χαμηλότερο φόρο στις τελικές τιμές.

Η μείωση ΦΠΑ μεταφέρθηκε ως 100% στις τιμές λιανικής

Η Ισπανική έρευνα εξετάζει το πόσο σύντομα και σε τι ποσοστό ενσωματώθηκε στις τελικές τιμές η μείωση του ΦΠΑ σε διαφορετικές κατηγορίες τροφίμων: Νωπά και επεξεργασμένα, επώνυμα και ιδιωτικής ετικέτας, εισαγόμενα και εγχώρια.

Η διαπίστωση είναι ότι κατά μέσο όρο όλα τα προϊόντα μετέφεραν στις τιμές λιανικής τη μείωση του ΦΠΑ σε ποσοστό από 70% ως 100% με την πάροδο του χρόνου, με διαφορετικό όμως ρυθμό ανταπόκρισης.

Σε γενικές γραμμές, μολονότι οι λιανέμποροι συμμορφώθηκαν στη μετακύλιση της μείωσης του ΦΠΑ από τις πρώτες τρεις εβδομάδες,  σε ποσοστό 90%, χρειάστηκε να περάσουν περίπου 2,5 μήνες για να φτάσει το ποσοστό της μετακύλισης στο 100%, ενώ στη συνέχεια η επίπτωση της μείωσης ΦΠΑ στις τιμές «πέφτει» στο 70%.

Στα φρέσκα τρόφιμα, οι τιμές των οποίων είναι πιο ευμετάβλητες αφού επηρεάζονται πιο άμεσα από εξωγενείς παράγοντες (πανδημία , κλίμα, εποχικότητα, χαμηλή διαθεσιμότητα, πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας κλπ), η μετακύλιση της μείωσης του ΦΠΑ  στις τιμές λιανικής υπήρξε πιο αργή, ενώ στη συνέχεια εμφάνισε έντονες κυκλικές διακυμάνσεις, κυμαινόμενη από το 65% ως στο 140% (σε σύγκριση πάντα με τα τρόφιμα που δε συμμετείχαν στο μέτρο).

«Όχι» Μητσοτάκη στη μείωση ΦΠΑ: Δεν θα κάνω κινήσεις πανικού για την ακρίβεια

Στην 5η θέση της λίστας των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) με τους υψηλότερους βασικούς συντελεστές ΦΠΑ πληρώνουν οι Έλληνες καταναλωτές. Στη σχετική λίστα  προηγούνται η Ουγγαρία με 27%, η Κροατία, η Δανία και η Σουηδία με 25% και ακολουθούν η Ελλάδα με τη Φινλανδία με 24%.

Σήμερα, με ΦΠΑ 13% αντί για 24% επιβαρύνονται το ψωμί, το γάλα, το κρέας, τα ψάρια, το ελαιόλαδο, τα τυριά, τα ζυμαρικά, τα άλευρα, τα δημητριακά, τα λαχανικά, ο καφές, το τσάι, το αλάτι, το ξύδι, τα διάφορα παρασκευάσματα διατροφής με βάση τα δημητριακά, τα αλεύρια, τα άμυλα, αλλά και τα ζώντα ζώα, τα είδη για εξυπηρέτηση ατόμων με ειδικές ανάγκες, τα αγροτικά εφόδια, τα παιδικά καθίσματα αυτοκινήτου, οι πάνες για βρέφη, τα κράνη δικυκλιστών κ.λπ.

Μάλιστα στα τέλη Ιουνίου λήγει η παράταση για τον χαμηλό ΦΠΑ 13% στα ροφήματα είτε αυτά σερβίρονται στο κατάστημα είτε λαμβάνονται «σε πακέτο» ενώ στις προθέσεις της κυβέρνησης είναι να παραταθεί το ευνοϊκό αυτό φορολογικό καθεστώς για ακόμη έξι μήνες έως το τέλος του έτους για τον καφέ, το κακάο, το τσάι, το χαμομήλι, τα αφεψήματα.

Η κυβέρνηση στο πάγιο αίτημα της αντιπολίτευσης για μείωση του ΦΠΑ, αντιτείνει ότι μια τέτοια επιλογή το μόνο που θα δημιουργήσει είναι πρόβλημα στα έσοδα του κράτους και δεν θα περάσει η μείωση του συντελεστή στην τσέπη του καταναλωτή. Στην Ελλάδα, μόνο από τον ΦΠΑ στα τρόφιμα, το κράτος εισπράττει σε ετήσια βάση περίπου 2,5 – 3 δισ. ευρώ, με τον συντελεστή να ανέρχεται στο 13%.

Στο πλαίσιο αυτό, μιλώντας χθες στον Alpha ο πρωθυπουργός κληθείς να σχολιάσει το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών εκτίμησε ότι κόστισε η ακρίβεια και ότι πρέπει η κυβέρνηση να κινηθεί γρηγορότερα.

«Οι εκλογές μάς βρήκαν στο δυσκολότερο σημείο. Βλέπουμε κάποια αποκλιμάκωση τιμών στα σούπερ μάρκετ. Η κυβέρνηση δε θα κάνει κινήσεις πανικού, όπως η μείωση του ΦΠΑ. Δε θα θέσουμε σε κίνδυνο την δημοσιονομική σταθερότητα».