Ελβετικό φράγκο: Δικαίωση δανειοληπτών από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο - Το σκεπτικό της απόφασης

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάνθηκε υπέρ δανειοληπτών στεγαστικών δανείων που μηνύουν τις τράπεζες επειδή τους ενθάρρυναν να πάρουν μεγάλο ρίσκο δανειζόμενοι σε ελβετικά φράγκα – και «κάηκαν» όταν η ισοτιμία γύρισε εναντίον τους.

Δείτε την απόφαση

Πιο συγκεκριμένα, το ανώτατο δικαστήριο της ΕΕ δικαίωνει Πολωνούς δανειολήπτες με ενυπόθηκα δάνεια σε ελβετικό φράγκο, σε μια μακροχρόνια υπόθεση για την οποία η πολωνική ρυθμιστική αρχή έχει προειδοποιήσει ότι θα μπορούσε να κοστίσει στις τράπεζες της 100 δισ. ζλότι (24 δισ. δολάρια).

Το δικαστήριο έκρινε ότι οι τράπεζες δεν είχαν το δικαίωμα να απαιτήσουν από τους δανειολήπτες να πληρώσουν για το κόστος κεφαλαίου για στεγαστικά δάνεια σε ξένο νόμισμα που έχουν ήδη θεωρηθεί από τα τοπικά δικαστήρια ότι περιείχαν «άδικους όρους», όπως χαρακτηρίζονται, για τους δανειολήπτες.

Στη χώρα μας η μεγάλη αύξηση στις χορηγήσεις σε δάνεια ξένου νομίσματος, περιλαμβανομένων και δανείων σε ελβετικό φράγκο, καταγράφηκε το διάστημα μεταξύ 2006 και 2009. Τότε περίπου 70.000 δανειολήπτες έλαβαν τέτοια δάνεια αξίας περί τα 7 δισ. ευρώ.

Η κεντρική τράπεζα της Ελβετίας είχε παγώσει την ισοτιμία του φράγκου με το ευρώ για να προστατέψει την οικονομία της λόγω της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη.

Με την απελευθέρωση της ισοτιμίας, το ελβετικό φράγκο εκτινάχθηκε κατά 30% έναντι του ευρώ με αντίστοιχη επίπτωση στο οφειλόμενο ποσό. Ουσιαστικά ένα δάνειο 100.000 ελβετικών φράγκων το 2007 (ή 66.000 ευρώ με την τότε ισοτιμία), έφτασε τα 87.750 ευρώ το 2008.

Ειδικά από τα τέλη του 2014 και μετά, ύστερα από την πλήρη απελευθέρωση της ισοτιμίας του ελβετικού φράγκου, το τελευταίο ανατιμήθηκε κατά 30% έναντι του ευρώ με αποτέλεσμα να αυξηθεί σημαντικά το χρωστούμενο κεφάλαιο των δανειοληπτών στις τράπεζες.

Η απόφαση της ΕΕ έρχεται μετά από μακρά δικαστική μάχη περίπου δέκα ετών που χρονολογείται από την οικονομική κρίση, όταν το ελβετικό φράγκο αυξήθηκε σημαντικά σε αξία έναντι του πολωνικού ζλότι και άφησε τους κατόχους ενυπόθηκων δανείων να επωμίζονται το κόστος για στεγαστικά δάνεια με ιδιαίτερα – όπως προέκυψε στην πορεία – δυσμενή συναλλαγματική ισοτιμία.

Η Πολωνία είναι μια από τις χώρες της Ευρώπης, περιλαμβανομένης και της Ελλάδας, όπου τα προηγούμενα χρόνια δεκάδες χιλιάδες δανειολήπτες είχαν λάβει στεγαστικά σε ελβετικό φράγκο, όταν τα επιτόκια ήταν χαμηλά και όταν η ισοτιμία με το ευρώ και άλλα εθνικά νομίσματα ήταν πολύ πιο ευνοϊκή.

Όπως αναφέρει η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, «σε περίπτωση ακυρώσεως συμβάσεως ενυπόθηκου δανείου η οποία περιέχει καταχρηστικές ρήτρες, το δίκαιο της Ένωσης δεν αντιτίθεται σε αίτημα των καταναλωτών για την καταβολή αποζημίωσης από την τράπεζα, επιπλέον της επιστροφής των ποσών των μηναίων δόσεων που κατέβαλαν. Αντιθέτως, το δίκαιο της Ένωσης αντιτίθεται στην προβολή από την τράπεζα ανάλογων αξιώσεων σε βάρος των καταναλωτών».

Πρόκειται για ήττα για τις πολωνικές τράπεζες, σύμφωνα με διεθνή μέσα, αφού η απόφαση από το ανώτατο δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιτρέπει σε χιλιάδες δανειολήπτες να μην πληρώσουν τόκους για στεγαστικά δάνεια που εκδόθηκαν σε ελβετικό φράγκο τα οποία κρίθηκαν καταχρηστικά από τα τοπικά δικαστήρια.

Στην Πολωνία είχαν γίνει περισσότερες από 130.000 αγωγές στα τοπικά δικαστήρια από ιδιαίτερα δυσαρεστημένους κατόχους στεγαστικών δανείων αναφορικά με δυνητικά καταχρηστικούς όρους στα συμβόλαιά τους.

Η διαμάχη έχει αναγκάσει πολωνικές τράπεζες να προχωρήσουν σε προβλέψεις ζημιών αρκετών δισεκατομμυρίων δολαρίων. Το τραπεζικό λόμπι της χώρας αντέδρασε έντονα στην απόφαση, ενώ αξιωματούχος της κεντρικής τράπεζας της Πολωνίας την υποβάθμισε.