Δημογραφικό: Η Ελλάδα γερνάει και συρρικνώνεται πληθυσμιακά - Τα μέτρα για την οικογένεια

Τόπος γερόντων θα είναι σε λιγότερο από μισό αιώνα η Ελλάδα και το δημογραφικό μπορεί να είναι υπαρξιακή απειλή μεγαλύτερη από το χρέος. Οι γεννήσεις παραμένουν σταθερά λιγότερες από τους θανάτους, κάτι που σημαίνει ότι ο πληθυσμός δεν ανανεώνεται, ενώ σε συνδυασμό με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής αναμένεται να προκαλέσει τεκτονικές αλλαγές στην οικονομική και κοινωνική συγκρότηση της χώρας.

Πρακτικά σε 46 χρόνια οι ηλικιωμένοι και τα άτομα μεγάλης ηλικίας θα είναι πολύ περισσότερα αριθμητικά από τους νέους, με ό,τι αυτό θα σημαίνει για την παραγωγή, την οικονομική και κοινωνική συνοχή της Ελλάδας.

Η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Σοφία Ζαχαράκη παρουσίασε την Τετάρτη (2/10) στο υπουργικό συμβούλιο τα αριθμητικά και στατιστικά δεδομένα τα οποία όχι απλά είναι γκρίζα, αλλά μελανά.

• Το 2022, οι γεννήσεις στην χώρα μας έπεσαν για πρώτη φορά κάτω από τις 80.000, έναντι 150.000 το 1980.
• Το 50% του πληθυσμού της Ελλάδας είναι σήμερα πάνω από 46 ετών, όταν το 2000, το 50% του πληθυσμού ήταν 39 ετών.
• 20% των κατοίκων της Ελλάδας είναι άνω των 65 ετών, ενώ το 2000 το 16% ήταν άνω των 65 ετών.
• Άνω των 80 ετών είναι σήμερα το 6% του πληθυσμού, ενώ το 2000 άνω των 80 ετών ήταν το 3% του πληθυσμού.

Τι προβολή θα έχουν στο μέλλον τα παραπάνω στοιχεία;

• Το 2070, οι γυναίκες από 90 ετών και άνω, θα είναι η πολυπληθέστερη ομάδα του πληθυσμού, 283.294 άτομα ή το 3,6% του συνολικού πληθυσμού, με την αμέσως επόμενη ομάδα, να είναι οι άνδρες ηλικίας 60 - 64 ετών (278.800 άτομα).
• Το 2070 τα κορίτσια ηλικίας έως 4 ετών, θα είναι 138.388, αποτελώντας την μικρότερη ηλικιακή ομάδα (1,8% του πληθυσμού), με τα αγόρια ίδιας ηλικίας να ακολουθούν, αριθμώντας 147.365 άτομα (1,9%).

Πάντως η διατροφή, η επιστήμη και η ιατρική κάνουν ένα άλλο θαύμα, καθώς Το προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση, για τους άνδρες αυξάνεται από 78,8 το 2022 σε 86,5 το 2070 και για τις γυναίκες, αυξάνεται επίσης από 84,2 το 2022 σε 90,4 το 2070. Αντίστοιχα, το προσδόκιμο ζωής στα 65 για τους άνδρες πηγαίνει από 18,7 το έτος βάσης σε 23,9 στο τέλος της περιόδου προβολής, ενώ για τις γυναίκες πηγαίνει από 21,7 σε 26,7. Εξέλιξη εξαιρετικά σημαντική και επίσης δυσοίωνη, καθώς η πορεία του προσδόκιμου ζωής στα 65 είναι ένας σημαντικός παράγοντας για την αναπροσαρμογή των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης.

Τί μέλλει γενέσθαι;

Η κυβέρνηση εκτιμά ότι θα πρέπει να αυξηθεί ο μέσος όρος γεννήσεων. Οι γυναίκες που γεννήθηκαν γύρω στο 1980 έχουν αποκτήσει περίπου 1,5 παιδιά. Στόχος είναι να το 2035 να έχει αυξηθεί το ποσοστό γεννήσεων σε 1,8 παιδιά ανά γυναίκα για όσες γυναίκες έχουν γεννηθεί από το 2010 και μετά. Πάντως και πάλι αυτό φαντάζει λίγο μιας και στατιστικά ο δείκτης ανάπτυξης του πληθυσμού είναι πάνω από 2,3 δηλαδή θα πρέπει κάθε γυναίκα να γεννά πάνω από 2,3 παιδιά για να αυξηθεί ο πληθυσμός της χώρας. Η μείωση του πληθυσμού είναι εμφανής στις απογραφές πληθυσμού.

Τα στοιχεία της απογραφής του 2021, κατέγραψαν µείωση του πληθυσμού κατά 3,5% σε σχέση µε το 2011 και κατά σχεδόν 5% σε σχέση µε το 2001. Από το 2011, το φυσικό ισοζύγιο είναι αρνητικό αφού οι θάνατοι υπερτερούν αριθµητικά των γεννήσεων. Το 2022, οι γεννήσεις έπεσαν για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας κάτω από τις 80.000, έναντι 150.000 το 1980.

Με ορίζοντα δεκαετίας, έως το 2035, o σκοπός του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για το Δημογραφικό που παρουσιάστηκε από την υπουργό κοινωνικής συνοχής και οικογένειας Σοφία Ζαχαράκη στο υπουργικό συμβούλιο είναι η ανάπτυξη της στρατηγικής, ο καθορισμός των στόχων, η διαμόρφωση των πολιτικών, και η εφαρμογή των κατάλληλων μέτρων, ώστε να μετριαστούν οι συνέπειες των δυσμενών δημογραφικών εξελίξεων στη δημοσιονομική βιωσιμότητα, τη μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα, την ευημερία και την κοινωνική συνοχή.

Το ΕΣΔΔ δεν περιορίζεται απλά στην προσπάθεια ανάκαμψης των γεννήσεων, αλλά προσβλέπει στη συνολική διαχείριση των επιπτώσεων της αλλαγής που έχει επέλθει στην ηλικιακή δομή του πληθυσμού.

Το Σχέδιο ανά ομάδα ηλικιών

Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης καλύπτει μάλιστα, όλες τις ηλικίες. Αναλυτικά, βάσει του σχεδιασμού ορίζει τα εξής:

Από 0 έως 4

• Επίδομα γέννησης
• Παιδιατρικές εξετάσεις
• Πρώιμη παιδική παρέμβαση
• Επέκταση βρεφονηπιακών σταθμών/Νταντάδες της Γειτονιάς

Από 5 έως 14

• Ενημέρωση για τον υγιή τρόπο ζωής/αναπαραγωγική υγεία
• Σχολικό πρωϊνό
• Ολοήμερο σχολείο
• Ψηφιακό Φροντιστήριο
• Επέκταση Κατασκηνώσεων

Από 15 έως 29

• Κίνητρα δημιουργίας οικογένειας
• Επέκταση Στεγαστικών Προγραμμάτων
• Οικονομική στήριξη γονέων
• Δια βίου εκπαίδευση/κατάρτιση
• Εξετάσεις προγεννητικού ελέγχου
• Ιατρικώς Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή - Πλατφόρμα #myPaidi
• Στήριξη work life balance
• Προληπτική Ιατρική
• Brain gain

Από 30 έως 44

• Επαγγελματική Εκπαίδευση
• Καλύτερη σύνδεση Εκπαίδευσης με την Αγορά Εργασίας/Αξιοποίηση diagnostic tool
• Ενημέρωση για θέματα γονιμότητας/οικογένειας - Μητέρα πριν τα 30
• Επέκταση Φοιτητικών εστιών μέσω ΣΔΙΤ
• Επιδότηση απόκτησης επαγγελματικής εμπειρίας

Από 45 έως 64

• Συνέχιση στήριξης εργασιακής επανένταξης - Προγράμματα upskilling - reskilling
• Προώθηση επιχειρηματικότητας
• Προληπτική Ιατρική

Από 65 έως 80

• Κίνητρα παραμονής στην εργασία
• Εκπαίδευση/προγράμματα up-skilling
• Θεσμοθέτηση Γηριατρικής
• Έξυπνη γήρανση
• Αυτόνομη διαβίωση
• Πλατφόρμα υγιούς και ενεργού γήρανσης

Από 80+

• Γερνάω στο Σπίτι
• Μακροχρόνια φροντίδα
• Ανακουφιστική φροντίδα