«Δεν έχουν 'παγώσει' οι θαλάσσιες ζώνες» - Η Αθήνα επιμένει για τον ελληνοτουρκικό διάλογο

Το μήνυμα ότι δεν υπάρχει κρίση με την Τουρκία εκπέμπει η ελληνική εξωτερική πολιτική την ώρα που ακόμη δεν υπάρχει σαφή εικόνα στην Αθήνα για τις διαθέσεις της νέας διοίκησης Τραμπ και τα σχέδια της για την ευρύτερη περιοχή.  

Επενδύοντας στη συνέχιση του διαλόγου με την Άγκυρα, διπλωματικές πηγές - παρά τις συνεχείς και επί του πεδίου τουρκικές αμφισβητήσεις το τελευταίο διάστημα στο Αιγαίο και το Κρητικό Πέλαγος - παραπέμπουν στη «μεγάλη εικόνα» και την πρόοδο που έχει επιτευχθεί τους τελευταίους δεκαοκτώ μήνες.

Ωστόσο, όπως χαρακτηριστικά τονίζουν, η Αθήνα βρίσκεται σε εγρήγορση και έτοιμη για όλα τα σενάρια, όπως συνέβη τόσο βόρεια της Κρήτης με την παρενόχληση διά ασυρμάτου από την τουρκική κορβέτα, αλλά και στην άσκηση του ΝΑΤΟ «Steadfast Dart 2025», όπου η αντίδραση του υπουργείου Εθνικής Άμυνας απέναντι σε ζητήματα FIR και Έρευνας και Διάσωσης στο Αιγαίο που προκλητικά έθεσε η Άγκυρα ήταν άμεση.

Δεν έχουν «παγώσει» οι θαλάσσιες ζώνες

Ελλάδα και Τουρκία έχουν δεσμευθεί για το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας (ΑΣΣ) και τη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Άγκυρα, χωρίς ωστόσο οι δύο πλευρές να έχουν επιβεβαιώσει την ημερομηνία διεξαγωγής. Ο Χακάν Φιντάν έχει τοποθετήσει χρονικά τη συνάντηση μέσα στον Απρίλιο. «Υπάρχουν διάφορες ημερομηνίες αλλά το ζήτημα είναι πολυπαραγοντικό» απαντούν διπλωματικές πηγές, σπεύδοντας - ωστόσο - να διευκρινίσουν ότι η Αθήνα δεν αντιλαμβάνεται την τρέχουσα κατάσταση ως μία περίοδο που οι δύο χώρες δεν μπορούν να συζητούν. Όπως χαρακτηριστικά λένε, «το ΑΣΣ θα γίνει κανονικά και με την ατζέντα που έχει επιλεγεί».

Παράλληλα, με αφορμή τη συζήτηση για τις θαλάσσιες ζώνες που ξεκίνησε επίσημα τον περασμένο Νοέμβριο στην Αθήνα και τη διάσταση απόψεων που καταγράφηκε δημόσια κατά τις κοινές δηλώσεις Γεραπετρίτη – Φιντάν, σύμφωνα με πληροφορίες το ζήτημα δεν έχει «παγώσει». Αντίθετα, διπλωματικές πηγές αναφέρουν πως δεν αποκλείεται οι δύο υπουργοί Εξωτερικών να πιάσουν εκ νέου το νήμα σε επόμενη συνάντησή τους ή στο πλαίσιο του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας στην Άγκυρα.

Όμως, όπως ξεκαθαρίζουν, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να προχωρήσει το οτιδήποτε αν προηγουμένως δεν υπάρχει «οριοθέτηση» του τι ακριβώς θα συζητηθεί, με την Αθήνα να αναγνωρίζει ως μοναδική διαφορά την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Αθήνα και Άγκυρα πάντως, δίνουν ραντεβού τον επόμενο μήνα στη Γενεύη όπου θα πραγματοποιηθεί η άτυπη διευρυμένη συνάντηση για το Κυπριακό στις 17-18 Μαρτίου.

«Βέτο» στον άξονα Άγκυρα - Δαμασκός

Η Τουρκία μέσα στο 2025 άνοιξε ένα ακόμη ζήτημα που ακουμπά τα ελληνικά συμφέροντα, αυτή τη φορά στη Συρία, γεγονός που έχει κινητοποιήσει την Αθήνα με αφορμή τα όσα ακούγονται στη γειτονική χώρα περί μιας ακόμη παράνομης συμφωνίας για οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο, γεγονός που οδήγησε τον Γιώργο Γεραπετρίτη σε ένα ταξίδι – αστραπή στη Δαμασκό μετά το μπαράζ επαφών που είχε στη Μέση Ανατολή.

Ο υπουργός Εξωτερικών κατά τις συναντήσεις με τον μεταβατικό Πρόεδρο, Ahmad Αl Sharaa, και τον ομόλογό του, Asaad Αl Shaibani, έθεσε το ζήτημα και αυτό που φέρεται να ξεκαθάρισε είναι ότι μια τέτοια ενέργεια θα έχει αντίκτυπο όχι μόνο στα ελληνικά συμφέροντα αλλά και στα ευρωπαϊκά.

«Όταν λέμε Διεθνές Δίκαιο, εννοούμε Διεθνές Δίκαιο», είναι αυτό που σημειώνουν διπλωματικές πηγές, υπογραμμίζοντας τον κρίσιμο ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν για την επόμενη ημέρα στη Συρία τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος, δύο χώρες από τις οποίες περνά η άρση του ευρωπαϊκού εμπάργκο, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό για τη Δαμασκό σε ό,τι αφορά την απελευθέρωση οικονομικών πόρων για την ανοικοδόμηση της χώρας.

Σε κάθε περίπτωση, οι ίδιες πηγές υπογραμμίζουν ότι η Αθήνα δεν είναι αντίθετη σε αυτό το ενδεχόμενο, ωστόσο κάνουν λόγο για μια διαδικασία η οποία θα πρέπει να πραγματοποιείται σταδιακά και κυρίως να είναι αναστρέψιμη, θέτοντας όμως ως βασικές προϋποθέσεις, ενέργειες από πλευράς Δαμασκού συμβατές με το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας και «απαλλαγμένες από εξωτερικούς παράγοντες», όπως χαρακτηριστικά τονίζουν. Επιπλέον αυτό που θα πρέπει να διασφαλιστεί είναι ότι το νέο καθεστώς θα είναι συμπεριληπτικό, περιλαμβάνοντας όλους τους χριστιανικούς πληθυσμούς.

Υπενθυμίζεται ότι οι Βρυξέλλες από το 2011 έχουν εγκρίνει οικονομικές κυρώσεις στη Συρία, με την τελευταία παράταση να λήγει την 1η Ιουνίου 2025. Μεταξύ άλλων, έχει επιβληθεί εμπάργκο όπλων, απαγόρευση των εισαγωγών αργού πετρελαίου και προϊόντων πετρελαίου από τη Συρία, δέσμευση περιουσιακών στοιχείων που τηρεί η Κεντρική Τράπεζα της Συρίας στην ΕΕ, εξαγωγικούς περιορισμούς όσον αφορά εξοπλισμό και τεχνολογία, απαγόρευση του εμπορίου χρυσού, πολύτιμων μετάλλων και διαμαντιών, αλλά και απαγόρευση στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της Συρίας να ανοίγουν νέα υποκαταστήματα ή θυγατρικές στην ΕΕ.