«Δείχνει τα δόντια της» η γρίπη των πτηνών: SOS για 34 μεταλλάξεις - απειλή για τον άνθρωπο

Μια λίστα με 34 γενετικές μεταλλάξεις του ιού που προκαλεί τη γρίπη των πτηνών, επικίνδυνες να αυξήσουν τη δυνατότητα μετάδοσής της στους ανθρώπους εξέδωσαν το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων και η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων.

Σύμφωνα με όσα αναφέρονται σε ανακοίνωση των ευρωπαϊκών φορέων, οι ιοί της γρίπης των πτηνών αποτελούν αυξανόμενη απειλή και είναι ισχυρή η πιθανότητα να προσαρμοστούν στους ανθρώπους και να πυροδοτήσουν μελλοντικές πανδημίες. Το έργο των δύο Οργανισμών βασίζεται σε εκτενή δεδομένα, συμπεριλαμβανομένων γενετικών αναλύσεων, μελετών ανθρώπινων περιπτώσεων και ανίχνευσης αντισωμάτων, ώστε να περιγράψει τους τρέχοντες κινδύνους και τις στρατηγικές μετριασμού τους. Επίσης, στηρίζεται στην προσέγγιση της Ενιαίας Υγείας (One Health).

Πως προετοιμάζεται η Ευρώπη

«Οι παγκόσμιες εξελίξεις απαιτούν να παραμείνουμε σε εγρήγορση και να διασφαλίσουμε ότι η Ευρώπη είναι έτοιμη να ανταποκριθεί στην απειλή της γρίπης των πτηνών», δήλωσε η Pamela Rendi-Wagner, Διευθύντρια του ECDC. «Το ECDC υποστηρίζει τα κράτη μέλη της ΕΕ/ΕΟΧ στην προετοιμασία, την πρόληψη και τον έλεγχο πιθανών μελλοντικών επιδημιών στα ζώα και τους ανθρώπους. Η ύπαρξη ισχυρών σχεδίων ετοιμότητας είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία της δημόσιας υγείας στην Ευρώπη».

Ο Bernhard Url, Αναπληρωτής Εκτελεστικός Διευθυντής της EFSA, επεσήμανε: «Το 2024, οι ιοί της γρίπης των πτηνών διεύρυναν την εξάπλωσή τους, μολύνοντας είδη που δεν είχαν επηρεαστεί στο παρελθόν. Η εργασία μας εντοπίζει βασικές μεταλλάξεις που σχετίζονται με πιθανή μετάδοση στους ανθρώπους, καθιστώντας απαραίτητη την ταχεία ανίχνευση και ανταπόκριση. Η συνεργασία και η ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ όλων των εμπλεκομένων παραμένουν ουσιαστικές για την αντιμετώπιση αναδυόμενων καταστάσεων».

Γενετικές μεταλλάξεις

Οι ειδικοί δημιούργησαν μια εκτενή λίστα μεταλλάξεων και εντόπισαν 34 μεταλλάξεις που ενδέχεται να αυξήσουν την πιθανότητα μετάδοσης των ιών της γρίπης των πτηνών στους ανθρώπους. Με τη χρήση μοριακής ανάλυσης και γονιδιωματικής επιτήρησης, τα εργαστήρια υγείας των ζώων και της δημόσιας υγείας μπορούν να ανατρέχουν σε αυτή τη λίστα, η οποία θα πρέπει να ενημερώνεται συνεχώς, προκειμένου να παρακολουθούν την εμφάνιση στελεχών με πιθανή ικανότητα μετάδοσης στους ανθρώπους.

Η επιστημονική γνωμοδότηση προσδιορίζει επίσης πώς η προσαρμογή των ιών της γρίπης των πτηνών στα θηλαστικά μπορεί να επηρεαστεί από παράγοντες όπως οι γενετικές μεταλλάξεις, η ανάμειξη γενετικού υλικού μεταξύ των ιών και η αλληλεπίδραση με την ανοσολογική απόκριση του ξενιστή. Επιπλέον, εξωγενείς παράγοντες, όπως οι ανθρώπινες δραστηριότητες και οι περιβαλλοντικές αλλαγές που αυξάνουν την επαφή μεταξύ της άγριας ζωής, των πουλερικών, των ζώων εκτροφής και των ανθρώπων, μπορούν να αυξήσουν τις πιθανότητες μετάδοσης. Η εντατική εκτροφή ζώων, οι χαμηλές πρακτικές βιοασφάλειας, η αποψίλωση των δασών, η αστικοποίηση και το παγκόσμιο εμπόριο εντείνουν τον κίνδυνο μετάδοσης από τα ζώα στους ανθρώπους.