Αμερικανικές εκλογές: Οι Σέρβοι «ψηφίζουν» Τραμπ

Λίγες ώρες πριν από την διεξαγωγή των αμερικανικών εκλογών στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, μερικές χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από τα εκλογικά επιτελεία της Καμάλα Χάρις και του Ντόναλντ Τραμπ, στα Δυτικά Βαλκάνια, η αγωνία για τον νικητή κορυφώνεται.

Αν αποφάσιζαν οι πολίτες της Σερβίας για τον πρόεδρο των ΗΠΑ τότε, χωρίς καμία αμφιβολία, ο Τραμπ θα είχε ισχυρό προβάδισμα έναντι της αντιπάλου του. Σε δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε το διάστημα από τις 18 έως τις 21 Οκτωβρίου, το 49% του δείγματος δήλωσε ότι θα ψήφιζε τον Ντόναλντ Τραμπ ενώ την Καμάλα Χάρις προτιμάει μόνο το 13% των πολιτών της Σερβίας. Μεγάλο είναι και το ποσοστό των αναποφάσιστων που φτάνει το 38%. Στην σερβική κοινωνία κυρίαρχη είναι η εντύπωση ότι ο Τραμπ θα εξυπηρετήσει καλύτερα τα συμφέροντα της Σερβίας απ' ό,τι η Καμάλα Χάρις, κυρίως στο ζήτημα του Κοσόβου. Αυτό πηγάζει από το γεγονός ότι στο παρελθόν συνεργάτες του Τραμπ επέκριναν έντονα την πολιτική της κυβέρνησης στην Πρίστινα. Επίσης, η συμπεριφορά του πρωθυπουργού του Κοσόβου Άλμπιν Κούρτι καθορίζει κατά πολύ και την στάση των Σέρβων. Ο Κούρτι δεν κρύβει ότι δεν επιθυμεί νίκη του Τραμπ, εκτιμώντας ότι η επάνοδος του στην εξουσία «θα αποτελούσε πρόκληση για την κυβέρνησή του και για ολόκληρη την Ευρώπη».

Απέχουν από στήριξη συγκεκριμένου υποψήφιου

Η πολιτική ηγεσία της Σερβίας αποφεύγει να λάβει ανοιχτά θέση για την εκλογική αναμέτρηση στις ΗΠΑ. Ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς στο παρελθόν είχε ΄΄καεί΄΄ δύο φορές υποστηρίζοντας τους ηττημένους των εκλογών, στις εκλογές του 2016 την Χίλαρι Κλίντον ενώ στις επόμενες, το 2020, τον Ντόναλντ Τραμπ. «Δύο φορές πήρα θέση και τις δύο έπεσα έξω. Αυτήν τη φορά δεν επιθυμώ να εκφράσω άποψη», δήλωσε πρόσφατα ο πρόεδρος της Σερβίας.

Αυτή η συνειδητή αποχή του Βούτσιτς από την εκλογική αναμέτρηση στις ΗΠΑ δεν σημαίνει ότι το Βελιγράδι δεν έχει προτιμήσεις. Στελέχη του κυβερνώντος κόμματος, αλλά και κάποιοι υπουργοί της κυβέρνησης, με έμμεσο τρόπο εκδηλώνουν τη συμπάθεια τους στον Ντόναλντ Τραμπ σχολιάζοντας θετικά κυρίως τις δηλώσεις του για τον πόλεμο στην Ουκρανία και την βεβαιότητα που εκφράζει για τον τερματισμό του εφόσον εκλεγεί πρόεδρος των ΗΠΑ. Η Σερβία, από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, δέχεται ασφυκτικές πιέσεις από την κυβέρνηση Μπάιντεν αλλά και την Ευρωπαϊκή Ένωση για να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία. Η Σερβία, αν και είναι χώρα προς ένταξη στην ΕΕ, αρνείται να εναρμονιστεί στην εξωτερική της πολιτική με τις Βρυξέλλες στο ζήτημα των κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Το Βελιγράδι εκτιμά ότι τέτοιο δίλλημα δεν θα υφίσταται αν ο Τραμπ σταματήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Οι «δουλειές» Τραμπ στην Σερβία

Ένας άλλο στοιχείο που ενισχύει του δεσμούς του Τραμπ με τη Σερβία, είναι η επιχειρηματική δραστηριότητα της οικογένειας του.

Ο άνθρωπος ΄΄κλειδί΄΄ για την ανάπτυξη των σχέσεων αυτών είναι ο Ρίτσαρντ Γκρένελ, ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ στα Δυτικά Βαλκάνια την περίοδο διακυβέρνησης Τραμπ. Ο Γκρένελ είναι ο αμερικανός διπλωμάτης που προωθούσε την εδαφική διαίρεση του Κοσόβου ως οριστική λύση, έχοντας την συγκατάθεση του προέδρου της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς και του τότε Κοσοβάρου προέδρου Χάσιμ Θάτσι. Το εγχείρημα απέτυχε εξαιτίας των αντιδράσεων στην Ευρώπη αφού εκτιμήθηκε ότι η αλλαγή συνόρων θα δημιουργούσε κακό προηγούμενο και ντόμινο αντιδράσεων σε μία ευαίσθητη περιοχή.

Τα τελευταία τέσσερα χρόνια ο Ρίτσαρντ Γκρένελ επισκεπτόταν συχνά την Σερβία προωθώντας τα επιχειρηματικά συμφέροντα της οικογένειας Τραμπ. Η μεσολάβηση του ήταν καθοριστική για να παραχωρήσει η σερβική κυβέρνηση στον γαμπρό του Τραμπ, τον χώρο όπου βρισκόταν το Γενικό Επιτελείο Στρατού της Γιουγκοσλαβίας που βομβαρδίστηκε το 1999 από το ΝΑΤΟ. Στον χώρο αυτόν, ο Κούσνερ προτίθεται να χτίσει πολυτελές ξενοδοχείο, ένα συγκρότημα κατοικιών, καταστήματα και μουσείο στη μνήμη των θυμάτων των νατοϊκών βομβαρδισμών.

Το ενδιαφέρον για μπίζνες στην Σερβία εκδηλώνει και ο Ντόναλντ Τραμπ ο νεότερος, ο οποίος στις 24 Σεπτεμβρίου βρέθηκε στο Βελιγράδι και διοργάνωσε δείπνο για Σέρβους επενδυτές.

Οι προσδοκίες της σερβικής πολιτικής ηγεσίας από ενδεχόμενη νίκη του Τραμπ φαίνεται ότι δεν περιορίζονται στην πολιτική αλλά έχουν και οικονομικό υπόβαθρο.

Ο Τραμπ δεν είναι δημοφιλής μόνο στη Σερβία αλλά και στη Σερβική δημοκρατία (Republika Srpska) της Βοσνίας. Ο φιλορώσος ηγέτης των Σέρβων της Βοσνίας, Μίλοραντ Ντόντικ, πιστεύει ότι μια κυβέρνηση Τραμπ θα δείξει ανοχή στις αποσχιστικές τάσεις που εκφράζει, επιδιώκοντας τη διάλυση της Βοσνίας. «Εμείς δεν πρόκειται να παραιτηθούμε ποτέ από το δικαίωμα μας να αποχωρήσουμε από την Βοσνία, αυτό κάποτε θα συμβεί. Ε, τι στην ευχή, θα κερδίσει και ο Τραμπ τις εκλογές», είχε δηλώσει σε δημόσια ομιλία του, πριν από έναν χρόνο, ο Μίλοραντ Ντόντικ.