Υπάρχει λόγος που αυτοί οι Πράσινοι δεν ενδιαφέρουν κανέναν

Από πλευράς κονιορτοποίησης, ο Πράσινος χώρος στην Ελλάδα θυμίζει σήμερα τη μεταπολιτευτική άκρα αριστερά: εκτός των Οικολόγων Πράσινων (ΟΠ στο εξής) και των Πράσινων, έχουμε ακόμα το «Πράσινο Κίνημα», την «Πράσινη Αριστερά», την «Οικολογική Συμμαχία στην Αττική» κ.λπ.

Η πολυδιάσπαση προέκυψε από τη συμπόρευση, το διάστημα 2015-19, του «μητρικού σκάφους» του κινήματος, των Οικολόγων Πράσινων με τον ΣΥΡΙΖΑ: στην κυβέρνηση, οι ΟΠ υπερασπίστηκαν τις εξορύξεις, το κυνήγι, τη γούνα, την κτηνοτροφία και την κρεατοφαγία, και ήρθαν σε πλήρη ρήξη με το φιλοζωικό κίνημα. Φυσικά υπήρξαν πικρίες, απογοητεύσεις, αποχωρήσεις, αλληλοκατηγορίες κ.λπ.

Αλλά αυτή η πορεία των ΟΠ είχε προεξοφληθεί από τότε που συμπαρασύρθηκαν στο «αντιμνημονιακό» ρεύμα, το 2009-2010. Το 2012, η συμπόρευση με τον ΣΥΡΙΖΑ ήταν τελειωμένη υπόθεση. Οι όψιμοι αντιφρονούντες, μετά το 2014-15, είχαν συμβάλει για πολλά χρόνια στη λάθος πορεία. Εύλογα, η κριτική τους ελέγχεται, ως αργοπορημένη, ή ιδιοτελής: στη μοιρασιά των κυβερνητικών θέσεων, πολλές και πολλοί δεν έλαβαν ό,τι περίμεναν.

Το θλιβερό είναι πως ο χώρος δεν έβαλε μυαλό. Πίσω από τις ενωτικές διακηρύξεις, Πράσινοι και Οικολόγοι Πράσινοι προετοιμάζουν σήμερα τα επόμενα λάθη τους.

Υπάρχει ένα πάτερν από το οποίο ο χώρος πρέπει να ξεφύγει. Η πορεία που οδηγεί στην καταστροφή περνάει πάντοτε από τρία στάδια, που το καθένα προετοιμάζει το επόμενο: η πολυπραγμοσύνη οδηγεί στον ετεροκαθορισμό και αυτός στον κυβερνητισμό. Οι κινήσεις είναι forcé. Αν μπεις σε αυτή την πορεία, η κατάληξη είναι προδιαγεγραμμένη.

Πολυπραγμοσύνη

Τα οικολογικά κόμματα υπάρχουν για να προωθούν την οικολογία, όπως ακριβώς τα εργατικά κόμματα είναι για τα δικαιώματα των εργαζομένων, τα φιλελεύθερα για να διευρύνουν την εξατομίκευση και τα συντηρητικά για να φρενάρουν τις αλλαγές. Αυτό δεν είναι «μονοθεματικότητα». Η πολιτική είναι κυρίως ιεράρχηση, είναι κριτήριο για το ποιο είναι το σημαντικό και ποιο το ασήμαντο. Στη βόρεια Ευρώπη, τα Πράσινα κόμματα δημιουργήθηκαν τη δεκαετία του 1970 ως σοσιαλφιλελεύθερα κόμματα, ως κόμματα της ελευθεριακής αριστεράς. Η οικολογία θεωρήθηκε ως μια καλή παράκαμψη του καπιταλισμού. Στην νότια Ευρώπη, με την ισχυρή αντικαπιταλιστική παράδοση, δεν υπάρχει πολιτικός χώρος για κάτι τέτοιο. Χρειάζεται προσήλωση στον οικολογικό μετασχηματισμό -και στην ατζέντα του.

Ετεροκαθορισμός

Δυστυχώς όμως, οι Έλληνες Πράσινοι εννοούν να έχουν «θέσεις για όλα». Αυτό έχει δύο αρνητικές επιπτώσεις: Πρώτον, σε θέματα όπως η εισοδηματική και η εξωτερική πολιτική, το προσφυγικό, η λειτουργία της δημοκρατίας κ.ά. οι Πράσινοι αναμασούν πρόχειρες και κοινότυπες θέσεις, πανομοιότυπες με εκείνες άλλων φορέων, κυρίως της αριστεράς. Δεύτερον, παρασύρονται από τη συγκυρία και ανεπαίσθητα αναβαθμίζουν τις «δευτερεύουσες» πολιτικές τους προτάσεις σε κύριες και υποβαθμίζουν τις οικολογικές. Στα χρόνια των Μνημονίων, οι ΟΠ διαδήλωσαν δεκάδες φορές μαζί με τη ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ και ελάχιστες για την Κλιματική Κρίση. Τα Πράσινα πανό βολεύτηκαν πίσω από εκείνα που υμνούσαν τον… λιγνίτη. Με τέτοιες επιλογές, πολύ σύντομα έγιναν αντιληπτοί από την κοινωνία ως μια παραφυάδα της αριστεράς. Ήταν θέμα χρόνου να αρχίσουν να αντιλαμβάνονται και οι ίδιοι τον εαυτό τους με τον ίδιο τρόπο.

Κυβερνητισμός

Από τη στιγμή που ένα κίνημα θεωρήσει πως είναι οργανικό στοιχείο μιας «παράταξης», και έχει μια κάποια επιρροή, η συμμετοχή του στην κυβέρνηση είναι θέμα χρόνου. Ο πειρασμός να υλοποιηθεί, κλάσμα έστω, των προτάσεών του και να αποκαθηλωθούν από την εξουσία οι αντίπαλοι, είναι ακατανίκητος. Φυσικά, η συμμετοχή στην κυβέρνηση δεν είναι μόνο μοιρασιά θέσεων, αλλά και προνομίων. Όσοι συμμετέχουν στο κυβερνητικό σχήμα, αποκτούν υλικές προδιαγραφές και πολιτικές σχέσεις που τους απομακρύνουν κοινωνικά από τους ομοϊδεάτες τους. Είναι αδιάφορο εάν πράγματι προωθούν κάποιες θέσεις τους ή παίζουν απλά διακοσμητικό ρόλο, όπως συμβαίνει με τους αδύναμους εταίρους. Η εξουσία είναι γλυκιά και εκμαυλιστική. Εύκολα γίνεται αυτοσκοπός.

Όσο η Γη ζεσταίνεται, οι Πράσινοι γίνονται πιο χλιαροί. Αυτό όμως που χρειαζόμαστε σήμερα -ιδίως στην Ελλάδα- είναι βουλευτές που θα θυμίζουν μονότονα στην κοινωνία και στο πολιτικό σύστημα «μέμνησο της Κλιματικής Κρίσης», και θα προσφέρουν λύσεις για το κλίμα, για τη βιωσιμότητα και τη βιοποικιλότητα. Από τη στιγμή που οι Πράσινοι δεν σπάνε τον φαύλο κύκλο Πολυπραγμοσύνη-Ετεροκαθορισμός-Κυβερνητισμός, σωστά δεν ενδιαφέρουν κανένα.

Ο Νίκος Ράπτης είναι εκπαιδευτικός και στέλεχος του Κόμματος για τα Ζώα. Το βιβλίο του «Πολιτική Φιλοζωία» (2020), κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Μεταίχμιο