Ο «πόλεμος» των δασμών: Οι τρεις φάσεις των ευρωπαϊκών μέτρων - Ποια προϊόντα επηρεάζονται

Η διαφορά στη νοοτροπία μεταξύ του Λευκού Οίκου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι εμφανής και στο ζήτημα των δασμών στις εμπορικές σχέσεις ΗΠΑ–ΕΕ. Ενώ η Ουάσιγκτον υιοθέτησε μια ενιαία και επιθετική προσέγγιση, επιβάλλοντας δασμό 20% σε όλα τα ευρωπαϊκά προϊόντα (και 25% ειδικά στο αλουμίνιο και τον χάλυβα), οι Βρυξέλλες απαντούν με μια σταδιακή και στοχευμένη στρατηγική, βασισμένη σε τρεις φάσεις.

Η ΕΕ απαντά με σταδιακούς δασμούς – Ποιους τομείς αγγίζουν

Σύμφωνα με στοιχεία του BBC, οι ευρωπαϊκοί δασμοί αναμένεται να επηρεάσουν αμερικανικά προϊόντα συνολικής αξίας σχεδόν 21 δισ. ευρώ. Η εφαρμογή των μέτρων γίνεται σε τρεις διαδοχικές φάσεις

Πράξη πρώτη: 15 Απριλίου

Η πρώτη φάση των ευρωπαϊκών δασμών θα καλύψει αμερικανικά προϊόντα συνολικής αξίας 3,9 δισεκατομμυρίων ευρώ. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται χάλυβας και αλουμίνιο, καλαμπόκι (αραβόσιτος), ρύζι, μοτοσικλέτες, ταχύπλοα σκάφη (γιοτ), πλυντήρια πιάτων και ρούχων, καθώς και χυμός πορτοκαλιού.

Τα μέτρα αποτελούν επαναφορά των δασμών που είχε επιβάλει η ΕΕ το 2018, ως απάντηση στους δασμούς που είχε θεσπίσει τότε ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, σε ευρωπαϊκά προϊόντα χάλυβα και αλουμινίου. Οι δασμοί είχαν στη συνέχεια αρθεί βάσει συμφωνίας που επιτεύχθηκε επί προεδρίας Τζο Μπάιντεν.

Αξιοσημείωτη είναι η εξαίρεση του αμερικανικού μπέρμπον από τη λίστα, έπειτα από ανησυχίες ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών για ενδεχόμενα αμερικανικά αντίποινα που θα έπλητταν τις εξαγωγές ευρωπαϊκού κρασιού.

Οι περισσότερες κατηγορίες προϊόντων θα επιβαρυνθούν με δασμούς 25%, ενώ ορισμένα, όπως τα διαμάντια, θα υπόκεινται σε μειωμένους συντελεστές (10%).

Πράξη δεύτερη: 16 Μαΐου

Η δεύτερη φάση ανταπόδοσης αντανακλά την ευρύτερη έκταση των νέων αμερικανικών δασμών στα μέταλλα. Αρχικά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε ετοιμάσει λίστα αξίας 21 δισεκατομμυρίων ευρώ με προϊόντα για πιθανά αντίποινα, η οποία ωστόσο περιορίστηκε στα 17 δισεκατομμύρια ευρώ, εξαιρώντας γαλακτοκομικά, ποτά και κρασιά.

Τελικά, επιπλέον δασμοί ύψους 25% θα επιβληθούν στις 16 Μαΐου σε αμερικανικά προϊόντα αξίας 13,5 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αυτά περιλαμβάνουν πουλερικά, βοδινό κρέας, φρούτα, δημητριακά (σιτάρι, κριθάρι, βρώμη), φυτικά έλαια, ξύλο, πλαστικά, χαλιά, ρούχα, γυαλικά, εργαλεία, καθώς και προϊόντα καθημερινής χρήσης όπως τσίχλες, οδοντικό νήμα, χλοοκοπτικά, ηλεκτρικές σκούπες και χαρτί υγείας.

Πράξη τρίτη: 1 Δεκεμβρίου

Στην τρίτη φάση, θα προστεθούν δασμοί σε αμερικανικά προϊόντα αξίας επιπλέον 3,5 δισεκατομμυρίων ευρώ. Ανάμεσα σε αυτά περιλαμβάνονται σόγια και αμύγδαλα.

Προϊόντα χάλυβα

Η ΕΕ μιλά για ένα «προσεκτικό μείγμα» που περιλαμβάνει 1.680 κωδικούς προϊόντων, με στόχο την πολιτική πίεση αλλά και την αποφυγή ζημιάς στην ευρωπαϊκή αγορά.

Το παράδειγμα του καλαμποκιού και της σόγιας

Προϊόντα όπως τα πουλερικά, το καλαμπόκι και τα φρούτα θα είναι από τα πρώτα που θα επιβαρυνθούν. Παρά τα νέα μέτρα, η αγορά των δημητριακών αντιδρά ψύχραιμα, σύμφωνα με το Reuters, καθώς τα υφιστάμενα αποθέματα που έχουν αγοραστεί σε χαμηλές τιμές δημιουργούν μια "ασπίδα" για τους Ευρωπαίους αγοραστές.

Ενδεικτικά, από την 1η Ιουλίου 2024 έως τις 6 Απριλίου 2025, η ΕΕ έχει εισαγάγει 3,4 εκατ. τόνους καλαμπόκι σε σύγκριση με μόλις 114.000 τόνους την ίδια περίοδο πέρυσι. Οι εναλλακτικές αγορές, όπως η Βραζιλία και η Ουκρανία, προσφέρουν λύσεις, αν και με υψηλότερες τιμές σε σχέση με τις ΗΠΑ.

Η σόγια, της οποίας οι ετήσιες εισαγωγές ξεπερνούν τους 5 εκατ. τόνους, θα βρεθεί επίσης στο στόχαστρο, με τους δασμούς να ενεργοποιούνται από την 1η Δεκεμβρίου. Το περιθώριο αυτό δίνει χρόνο στους Ευρωπαίους εισαγωγείς να αναζητήσουν εναλλακτικές προμήθειες.

Μοτοσικλέτες στο στόχαστρο – Το μπέρμπον μένει εκτός

Ένα ακόμα προϊόν που αναμένεται να επηρεαστεί σημαντικά είναι οι μοτοσικλέτες, όπως αναφέρει το BBC. Αντιθέτως, το ουίσκι και ειδικότερα το μπέρμπον εξαιρούνται από τη λίστα, κατόπιν πίεσης κυρίως από Γαλλία και Ιταλία, προκειμένου να μην πληγεί η ήδη ευάλωτη ευρωπαϊκή ποτοποιία.

Την ίδια ώρα, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει απειλήσει με δασμούς 200% σε ευρωπαϊκά ποτά και κρασιά, αυξάνοντας περαιτέρω την ένταση στο διμερές εμπόριο.

Ανοιχτό το παράθυρο του διαλόγου – Πού διαφωνούν ΗΠΑ και ΕΕ

Παρά τις εξελίξεις, η ΕΕ δεν κλείνει την πόρτα του διαλόγου. Όπως υπογραμμίζουν οι Βρυξέλλες, τα μέτρα μπορούν να ανακληθούν άμεσα, εφόσον οι ΗΠΑ αποδεχθούν μια δίκαιη και ισορροπημένη εμπορική συμφωνία.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, επανέφερε στο τραπέζι την πρόταση για «μηδενικούς δασμούς» και ελεύθερο εμπόριο μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ, πρόταση που έχει επίσης στηρίξει ο Έλον Μασκ.

Εμπορικά μεγέθη – Η μεγάλη εικόνα

Το διμερές εμπόριο ΗΠΑ–ΕΕ αγγίζει ετήσια επίπεδα ύψους 1,3 τρισ. δολαρίων. Ωστόσο, το αμερικανικό πλεόνασμα στο εμπορικό ισοζύγιο με την Ευρώπη είναι σχετικά περιορισμένο, στα 50 δισ. δολάρια. Το στοιχείο αυτό φανερώνει τη σημασία της εμπορικής συνεργασίας, αλλά και την πολυπλοκότητα κάθε προσπάθειας εξισορρόπησης.