Αστυνομία Ηθών στο Ιράν: Το όργανο του κράτους που κυνηγάει γυναίκες και επιβάλει το χιτζάμπ

Ένα μεγάλο μέρος των κοινωνικών νόμων του Ιράν βασίζεται στην ισλαμική Σαρία, η οποία απαιτεί από άνδρες και γυναίκες να ντύνονται σεμνά. Ωστόσο, η αστυνομία Ηθών στοχεύει μόνο γυναίκες.

«Οι Ιρανές φορούν το χιτζάμπ εθελοντικά», δήλωσε ο πρόεδρος του Ιράν σε συνέντευξη που μεταδόθηκε στο αμερικανικό κανάλι CBS την Κυριακή ωστόσο η 22χρονη Μαχσά Αμινί πέθανε εξαιτίας τραυματισμών που υπέστη αφού τέθηκε υπό κράτηση, διότι δεν τήρησε τη νομοθεσία για τη μαντίλα.

Σε ανακοίνωσή της η αστυνομία της Τεχεράνης επιβεβαίωσε τον θάνατο της Αμινί, επισημαίνοντας ότι «δεν υπήρξε σωματική επαφή» μεταξύ των αστυνομικών και της νεαρής γυναίκας. Ο αρχηγός της αστυνομίας της Τεχεράνης στρατηγός Χουσέιν Ραχιμί έκανε λόγο για «ατυχές» και «λυπηρό» συμβάν, διαψεύδοντας τις κατηγορίες πως η 22χρονη υπέστη κακομεταχείριση.

Το γεγονός έχει πυροδοτήσει τεράστιο κύμα αντιδράσεων στο Ιράν όπου οι γυναίκες καίνε τη μαντίλα τους, προκειμένου να καταγγείλουν τον αυστηρό ενδυματολογικό κώδικα για τις γυναίκες στο Ιράν και ο κόσμος που τις παρακολουθεί επιδοκιμάζει.

Μάλιστα, στρατός του Ιράν προειδοποίησε την Παρασκευή ότι θα «αντιμετωπίσει τους εχθρούς» για να διασφαλίσει την ασφάλεια και την ειρήνη στη χώρα, σύμφωνα με ανακοίνωση, καθώς οι διαδηλώσεις μαίνονται για τον θάνατο μιας γυναίκας υπό κράτηση από την αστυνομία ηθικής.

Σε ανακοίνωσή του ο στρατός ανέφερε ότι «αυτές οι απελπισμένες ενέργειες αποτελούν μέρος της κακής στρατηγικής του εχθρού να αποδυναμώσει το ισλαμικό καθεστώς».

Σύμφωνα με πληροφορίες έχει κοπεί και η πρόσβαση στο διαδίκτυο σε πολλές περιοχές της χώρας, με τους πολίτες να δηλώνουν ότι αυτό γίνεται για να ελεγχθεί η κατάσταση.

Ο ρόλος της Αστυνομίας Ηθών

Το περιβόητο «Gasht-e-Ershad» που κυριολεκτικά μεταφράζεται ως "Περιπολίες καθοδήγησης» και είναι ευρύτερα γνωστό ως Αστυνομία Ηθών, είναι ένα τμήμα των αστυνομικών δυνάμεων του Ιράν, που έχει επωμιστεί τον ενδυματολογικό έλεγχο για την εφαρμογή του νόμου της μαντίλας σε δημόσιους χώρους. Συγκεκριμένα η αστυνομία απαγορεύει στις γυναίκες να φορούν κοντά παλτό, πάνω από το γόνατο, στενά παντελόνια και τζιν με σκισίματα καθώς και ρούχα με έντονα χρώματα, μεταξύ άλλων.

Όσες κρατούνται από την Αστυνομία Ηθών είτε φεύγουν μόνο με μια «προειδοποίηση», είτε σε ορισμένες περιπτώσεις, οδηγούνται στο κέντρο «εκπαίδευσης και συμβουλών» ή σε αστυνομικό τμήμα. Στη συνέχεια πρέπει να καλέσουν κάποιον για να τους φέρει ένα «κατάλληλο ρούχο», ώστε να τις αφήσουν ελεύθερες.

Επιχείρηση «χιτζάμπ»

Σύμφωνα με τη DW, για δεκαετίες, η κυβέρνηση στο Ιράν προσπάθησε να αναγκάσει όλες τις γυναίκες, λίγο πριν ενηλικιωθούν, να φοράνε μαντίλα ή οποιοδήποτε κάλυμμα στο κεφάλι, καθώς και φαρδιά ρούχα όταν βρίσκονται σε δημόσιο χώρο. Αλλά απέτυχε.

Παρά τον τεράστιο προϋπολογισμό που διατίθεται για τη διάδοση του χιτζάμπ μέσω σχολείων, μέσων ενημέρωσης και δημόσιων εκδηλώσεων, πολλές Ιρανές έχουν βρει τρόπους να αψηφούν τους υπερσυντηρητικούς κώδικες ένδυσης. Εκατομμύρια από αυτές ξεπερνούν τα όρια, φορώντας στενά ρούχα και χρησιμοποιώντας τη μαντίλα ως ένα πολύχρωμο αξεσουάρ, που όμως αποκαλύπτει πολλά από τα μαλλιά τους.

Μετά την ιρανική επανάσταση του 1979 και την επικράτηση των ισλαμιστών η Αστυνομία Ηθών έχει λάβει διάφορες μορφές. Ενώ οι μετριοπαθείς και μεταρρυθμιστικές διοικήσεις ήταν κάπως απρόθυμες να ελέγξουν το ενδυματολογικό κώδικα, ο υπερσυντηρητικός Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ, ο οποίος ανέλαβε την εξουσία το 2005, έδωσε την σημερινή μορφή της στην Αστυνομία Ηθών. Ταυτόχρονα, αύξησε την παρουσία της στους δρόμους των μεγάλων πόλεων του Ιράν. Έκτοτε δεκάδες ακτιβιστές έχουν «παλέψει» εναντίον της αυταρχικής αυτής παρουσίας, με αρκετούς από αυτούς να φυλακίζονται.

Η εξίσου υπερσυντηρητική κυβέρνηση Ραίσι αύξησε ακόμα περισσότερο της παρουσία της. Πολλά βίντεο που έχουν δημοσιευτεί στον διαδίκτυο δείχνουν ότι γίνεται ευρεία χρήση βίας.

Το κίνημα κατά της μαντίλας

Σε απάντηση, χιλιάδες γυναίκες άρχισαν να βγαίνουν στους δρόμους χωρίς μαντίλα. Τον Ιούλιο, αφού έγινε ευρέως διαδεδομένο στο διαδίκτυο το βίντεο, το οποίο έδειχνε μια μητέρα να παρακαλεί την αστυνομία Ηθών να απελευθερώσει την άρρωστη κόρη της, οι εκκλήσεις για διάλυση αυτού του αστυνομικού σώματος αυξήθηκαν.

Σε μια άνευ προηγουμένου κίνηση εκατό θρησκευόμενες γυναίκες άρχισαν να μιλούν στο διαδίκτυο εναντίον του υποχρεωτικού χιτζάμπ. Ακόμη και ορισμένες συντηρητικές προσωπικότητες άρχισαν να επικρίνουν τον νόμο για τη μαντίλα, λέγοντας ότι είχε μάλιστα αντίθετο αντίκτυπο στη δημόσια συμπεριφορά.

Εκτός από τις φυλετικές διακρίσεις η αστυνομία Ηθών επικρίνεται έντονα και για το γεγονός ότι περιορίζεται μόνο στην περιπολία μεσαίων και εργατικών τάξεων και παρακάμπτει τις εύπορες γειτονιές.

Οι επικριτές ισχυρίζονται πως, ενώ οι γυναίκες που ανήκουν σε χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα διώκονται για την εμφάνισή τους, οι πλούσιες οικογένειες, οι οποίες έχουν στενούς δεσμούς με την κυβέρνηση, είναι ελεύθερες να επιδεικνύουν εικόνες από τα πολυτελή, μικτά πάρτι τους στο Διαδίκτυο.