Βασιλίσσης Όλγας: «Πόσο πεζόδρομος» τελικά θα είναι - Ο Νίκος Μπελαβίλας μιλά στο Flash.gr
Στην τελική ευθεία φαίνεται πως μπαίνει το έργο για την πεζοδρόμηση της Βασιλίσσης Όλγας στο κέντρο της Αθήνας, που εδώ και κάποια χρόνια έχει μετατραπεί σε πεδίο κυκλοφοριακών πειραματισμών ως κομμάτι του Μεγάλου Περιπάτου αρχικά, ενώ στη συνέχεια ένα μεγάλο μέρος του παρέμεινε κλειστό εργοτάξιο. Η διαδικασία αυτή προχωρά εν μέσω διαφορετικών απόψεων, αντιπαραθέσεων αλλά και διαμαρτυριών από πολίτες.
Το έργο που έχει αναλάβει ιδιωτική εταιρεία και το οποίο εποπτεύεται από την «Ανάπλαση ΑΕ», αναμένεται να παραδοθεί μέσα στο ερχόμενο καλοκαίρι, στην πλήρη του μορφή μέχρι τα τέλη Αυγούστου. Ήδη έχει διακοπεί η κυκλοφορία του Τραμ από τον σταθμό «Φιξ» μέχρι το «Σύνταγμα» λόγω της επέκτασης των εργασιών στη Βασιλίσσης Όλγας, με τη διακοπή αυτή να είναι προγραμματισμένη να διαρκέσει μέχρι τις 15 Ιουνίου.
Τι θα γίνει στη Βασιλίσσης Όλγας
Η Λεωφόρος Βασιλίσσης Όλγας θα γίνει ένας -σχεδόν- πεζόδρομος. Δηλαδή, το μεγαλύτερο κομμάτι της θα πλακοστρωθεί και σε αυτό θα γίνεται η κυκλοφορία των πεζών.
Ο δρόμος θα διαθέτει επίσης μία λωρίδα διέλευσης μέσων μαζικής μεταφοράς (Τραμ και Τρόλεϊ) ανά κατεύθυνση, που θα μπορεί να χρησιμοποιείται τόσο από οχήματα έκτακτης ανάγκης όσο και για την πρόσβαση οχημάτων στον χώρο της Αίγλης/Ζαππείου και στις εγκαταστάσεις του Ομίλου Αντισφαίρισης.
Ακόμα, στην τελική μορφή του έργου, αναμένεται να αναδειχθούν τα σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα της ρωμαϊκής περιόδου που έχουν εντοπιστεί.
Οι προβληματισμοί του Δήμου Αθηναίων
Αυτή τη στιγμή προχωρά ένα σχέδιο για τη Βασιλίσσης Όλγας, με συγκεκριμένες προβλέψεις και χρονοδιάγραμμα. Ωστόσο, ο χαρακτήρας που θα έχει τελικά ο δρόμος, για την ακρίβεια το «πόσο πεζόδρομος» θα είναι, δεν έχει λήξει. Η δημοτική Αρχή του Χάρη Δούκα έχει θέσει αρκετούς προβληματισμούς στο τραπέζι, κάποιους από τους οποίους τους είχε θέσει ο νυν δήμαρχος ήδη από την προεκλογική περίοδο.
Η δημοτική Αρχή της Αθήνας εκφράζει διαφωνία στην απόλυτη πεζοδρόμηση της Βασιλίσσης Όλγας. Και η θέση του Δήμου επικεντρώνεται σε δύο άξονες.
Πρώτον, στο ότι η Λεωφόρος Βασιλίσσης Όλγας δεν έχει θεσμικά χαρακτηριστεί δρόμος απόλυτης πεζοδρόμησης. «Δεν υπάρχει ΦΕΚ», λέει χαρακτηριστικά η πλευρά του δημάρχου. Παράλληλα, εκτιμάται ότι είναι άδικο να υπάρχουν εξαιρέσεις για τα οχήματα της Αίγλης/Ζαππείου και του Ομίλου Αντισφαίρισης και την ίδια στιγμή να μην επιτρέπεται στους δημότες της Αθήνας να διασχίσουν το δρόμο με τα αυτοκίνητά τους.
Δεύτερον, από την πλευρά του Χάρη Δούκα έχει τονιστεί ότι το κλείσιμο της Βασιλίσσης Όλγας για τα αυτοκίνητα είχε αρνητικές συνέπειες στην κυκλοφορία της Αθήνας ευρύτερα, προκάλεσε μόνιμη συμφόρηση οχημάτων –άρα και μεγαλύτερη ρύπανση- και ήταν μια κίνηση που έγινε χωρίς την ύπαρξη της απαραίτητης κυκλοφοριακής μελέτης.
Με βάση αυτά, ο δήμαρχος Αθηναίων έχει παραγγείλει κυκλοφοριακή μελέτη για την Βασιλίσσης Όλγας και φαίνεται να εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο να δρομολογήσει το άνοιγμά της για τα ΙΧ, ίσως τις καθημερινές.
Βέβαια, αν προχωρήσει κάτι τέτοιο, τότε η Βασιλίσσης Όλγας σίγουρα δεν θα είναι τόσο… πεζόδρομος.
Μια αντιπαράθεση σε εξέλιξη
Η αλήθεια είναι ότι η μετατροπή της Βασιλίσσης Όλγας σε πεζόδρομο, ένα σχέδιο που βρίσκεται υπό επεξεργασία πάνω από 25 χρόνια, προκαλεί διαχρονικά πάθη. Σε επιστήμονες αλλά και σε πολίτες.
Αρκετός κόσμος «είδε» στο κλείσιμο της Βασιλίσσης Όλγας για τα αυτοκίνητα –επί Μεγάλου Περιπάτου το 2020- μία τεράστια ταλαιπωρία, εξαιτίας της αυξημένης συμφόρησης άλλων δρόμων.
Κάποιοι μάλιστα υποστηρίζουν ότι η πεζοδρόμησή της, περισσότερο εντάσσεται σε ένα project τουριστικοποίησης της πόλης, στο να φτιάξουμε ένα δρόμο που θα είναι όμορφος για τους τουρίστες και θα χρησιμοποιείται κυρίως από αυτούς, τη στιγμή που οι μόνιμοι κάτοικοι της Αθήνας θα «φρακάρουν» με τα αυτοκίνητά τους στους γύρω δρόμους, «αγκομαχώντας» για να φτάσουν στον προορισμό τους.
Στον αντίποδα, κάποιοι θυμούνται ότι ανάλογες αντιδράσεις είχαν προκληθεί και στο παρελθόν, όταν κεντρικοί άξονες της Αθήνας μετατράπηκαν σε πεζόδρομους, πεζοδρομήσεις που όμως «δικαιώθηκαν» στην ιστορία της πόλης.
Μπελαβίλας: Η Βασιλίσσης Όλγας χρησιμοποιείται και από τους πεζούς Αθηναίους
Για τις διαφορετικές απόψεις γύρω από την πεζοδρόμηση της Βασιλίσσης Όλγας μιλήσαμε με τον Νίκο Μπελαβίλα, καθηγητή Πολεοδομίας και Ιστορίας της Πόλης στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.
«Η Βασιλίσσης Όλγας έχει μελετηθεί διεξοδικά εδώ και 12 χρόνια και προτείνεται να λειτουργήσει ως πεζόδρομος, με τη διέλευση του Τραμ, των οχημάτων τροφοδοσίας και των οχημάτων έκτακτης ανάγκης (ασθενοφόρα, πυροσβεστικά κ.λπ.). Αποτελεί έναν από τους δύο μοναδικούς ήπιους πράσινους άξονες που συνδέουν τις ανατολικές συνοικίες -Παγκράτι, Στάδιο, Αρδηττό, Μετς- με το κέντρο της Αθήνας. Παράλληλα, συνδέει άμεσα τον Αρχαιολογικό Περίπατο (Αποστόλου Παύλου και Διονυσίου Αρεοπαγίτου) με το Καλλιμάρμαρο, επεκτείνοντας τις ζώνες του Ιστορικού Κέντρου που είναι ελεύθερες από ΙΧ.
Η άποψη ότι η οδός δεν χρησιμοποιείται από Αθηναίους αλλά κυρίως από τουρίστες είναι ένα αβάσιμο επιχείρημα που προβάλλουν οι φανατικοί υποστηρικτές των ΙΧ αυτοκινήτων», τονίζει ο Νίκος Μπελαβίλας.
«Το σύμπλεγμα Εθνικός Κήπος - Ζάππειο - Ολυμπείον υποδέχεται περισσότερους από 2 εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως, με την πλειοψηφία να είναι ντόπιοι. Πρόσφατα, περπατώντας στην περιοχή, παρατήρησα ότι, παρ’ ότι βρισκόμασταν στη χειμερινή περίοδο, δεν υπήρχαν τουρίστες, αλλά πολλοί Αθηναίοι που απολάμβαναν τη λιακάδα. Την Καθαρά Δευτέρα, η περιοχή κατακλύζεται από κατοίκους της πόλης», υπογραμμίζει.
Και συνεχίζει: «Το δικαίωμα στην πόλη ανήκει πρωτίστως στους ανθρώπους που δεν επιβαρύνουν τους συμπολίτες τους με καυσαέρια, κατάληψη οδοστρωμάτων και πεζοδρομίων ή θερμικά φορτία κινητήρων. Αγνοούμε συστηματικά ότι εκατομμύρια άνθρωποι είτε δεν διαθέτουν είτε δεν επιθυμούν ή δεν μπορούν να οδηγήσουν ΙΧ. Τα αυτοκίνητα δυσχεραίνουν τη ζωή μεγάλου μέρους του πληθυσμού, στερώντας τον ελεύθερο χώρο από πεζούς, χρήστες αμαξιδίων, παιδιά, υπερήλικες και οικονομικά αδύναμους πολίτες. Ποιος ακριβώς δυσκολεύεται περισσότερο;».
Περί… εξαιρέσεων
Όσον αφορά το επιχείρημα της πλευράς του Χάρη Δούκα, ότι είναι άδικο να χρησιμοποιείται ο δρόμος από Αίγλη/Ζάππειο και Όμιλο Αντισφαίρισης για οχήματα και αυτό να μην επιτρέπεται για τους κατοίκους της Αθήνας, ο Νίκος Μπελαβίλας επισημαίνει:
«Συμφωνώ απόλυτα. Όπως κανείς δεν έχει το δικαίωμα να πηγαίνει με ΙΧ στο Ηρώδειο ή στο Μουσείο Ακροπόλεως, έτσι πρέπει να απαγορευθεί η πρόσβαση οχημάτων και στο Ζάππειο, την Αίγλη και τον Όμιλο Αντισφαίρισης. Άλλο η τροφοδοσία και η μεταφορά ατόμων με αναπηρία και άλλο η ανεξέλεγκτη κυκλοφορία ΙΧ μέσα στα πάρκα του Ζαππείου. Επιπλέον, το επιχείρημα ‘αφού κυκλοφορούν στο Ζάππειο 100-200 ΙΧ, ας επιτρέψουμε και άλλα 5-10.000 την ημέρα’ είναι παντελώς παράλογο».
Ρωτήσαμε ακόμα τον καθηγητή στη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ ποια είναι η άποψή του για το άλλο επιχείρημα που διατυπώνει η σημερινή δημοτική Αρχή, ότι οι μέχρι τώρα παρεμβάσεις της «Ανάπλαση ΑΕ» για την Βασιλίσσης Όλγας, έγιναν χωρίς την ύπαρξη συγκοινωνιακής μελέτης, ώστε να «μετρηθούν» τα αποτελέσματα αυτής της παρέμβασης στην κυκλοφορία.
«Η σύγχρονη Αθήνα οργανώθηκε βάσει του κυκλοφοριακού σχεδιασμού των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 και του Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας-Αττικής του 2014. Η μείωση των ΙΧ οχημάτων, η ανάπτυξη των μέσων σταθερής τροχιάς, η ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων, αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο της διαχείρισης του Ιστορικού Κέντρου. Η Βασιλίσσης Όλγας μετρήθηκε ήδη από τότε, όπως και η Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Οι βασικοί άξονες της πόλης είναι σαφώς καθορισμένοι: Ποσειδώνος, Συγγρού, Καλλιρρόης, Αρδηττού, Βασιλέως Κωνσταντίνου, Κηφισίας, Αττική Οδός, Κηφισός. Οι κύριοι συλλεκτήριοι δρόμοι του Ιστορικού Κέντρου είναι επίσης συγκεκριμένοι: Βασιλίσσης Αμαλίας, Βασιλίσσης Σοφίας, Πανεπιστημίου, Σταδίου, Ακαδημίας, Πειραιώς, 3ης Σεπτεμβρίου, Πατησίων, Αλεξάνδρας.
Η Βασιλίσσης Όλγας δεν υπήρξε ποτέ δρόμος μεγάλης κυκλοφοριακής σημασίας και δεν αποτελεί ούτε καν συλλεκτήρια οδό. Απλώς συνδέει δύο ήδη επιβαρυμένους δρόμους, οδηγώντας στους ίδιους κυκλοφοριακούς κόμβους: το Σύνταγμα ή τα φανάρια της Συγγρού. Ως εκ τούτου, η συμβολή της στη ρύθμιση της κυκλοφορίας είναι ελάχιστη. Υπάρχουν εναλλακτικές διαδρομές στην περιοχή, όπως η Βούρβαχη, η Πετμεζά, η Αθανασίου Διάκου, η Ηρώδου Αττικού, η Βασιλέως Γεωργίου Β’, η Ρηγίλλης και η Ριζάρη», σημειώνει ο Νίκος Μπελαβίλας.
Πώς θα μπορούσε να εμπλουτιστεί το σημερινό σχέδιο
Ρωτήσαμε, τέλος, τον κ. Μπελαβίλα «αν υπάρχουν στο παρόν σχέδιο της «Ανάπλαση ΑΕ» για την Βασιλίσσης Όλγας κάποια γενικά στοιχεία στα οποία θα ήθελε να δοθεί μια ιδιαίτερη έμφαση ή που θα μπορούσαν να γίνουν κάπως διαφορετικά».
«Ναι, πρέπει να συνεχίσουμε όχι μόνο την πεζοδρόμηση της Βασιλίσσης Όλγας, αλλά και την επέκταση της πράσινης-γαλάζιας διαδρομής περιπάτου με την αποκάλυψη του Ιλισσού έως το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Πρόκειται για μία πρόταση που μελετήθηκε από την «Ανάπλαση Αθήνας» την περίοδο 2018-2019, αλλά δυστυχώς εγκαταλείφθηκε. Η Αθήνα έχει σαφείς ανάγκες: λιγότερα ΙΧ, περισσότερους πεζοδρόμους, πάρκα, ποτάμια και ρέματα!», τονίζει ο Νίκος Μπελαβίλας.
Από την πλευρά μας, περιμένουμε με ανυπομονησία το αποτέλεσμα της κυκλοφοριακής μελέτης για την Βασιλίσσης Όλγας που έχει ζητήσει ο Δήμος Αθηναίων και το αν θα υπάρξουν τελικά αλλαγές στη χρήση της.
