UNICEF: Δεκάδες εκατομμύρια παιδιά ξεριζωμένα εξαιτίας κλιματικών καταστροφών

Ο αριθμός αυτός δεν είναι παρά «η κορυφή του παγόβουνου», όπως προειδοποιεί η UNICEF, στηλιτεύοντας την έλλειψη προσοχής στο πρόβλημα, που κάνει τα θύματα «αόρατα».

Το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για την Παιδική Ηλικία αναφέρεται έτσι σε έκθεσή του που δημοσιοποίησε χθες Πέμπτη μεταξύ άλλων στο τραύμα που υπέστη η Χουάνα, η οποία ήταν 9 ετών το 2020, όταν η πόλη όπου ζούσε στη Γουατεμάλα πλημμύρισε εξαιτίας των κυκλώνων Ήτα και Γιώτα. Ή στις νεαρές αδελφές Μία και Μάγια, που είδαν το λυόμενο σπίτι τους να γίνεται παρανάλωμα πυρκαγιάς στην Καλιφόρνια.

«Μεταφέραμε τα πράγματά μας στον δρόμο, όπου ζήσαμε για εβδομάδες», περιέγραψε ο Άμπντουλ Αζίμ, μαθητής από το Σουδάν, το χωριό του οποίου πλημμύρισε τον Αύγουστο του 2022 και δεν ήταν προσβάσιμο παρά μόνο με βάρκα.

Οι στατιστικές για τους εσωτερικούς εκτοπισμούς που οφείλονται στις κλιματικές καταστροφές γενικά δεν παίρνουν υπόψη τις ηλικίες, όμως η UNICEF συνεργάστηκε ιδίως με τη ΜΚΟ Παρατηρητήριο Εσωτερικού Εκτοπισμού (Internal Displacement Monitoring Center) για να ξεδιαλέξει τα δεδομένα και να εγγυηθεί πως τα παιδιά αυτά δεν θα παραμείνουν «αόρατα».

Την υπό εξέταση περίοδο, τέσσερα είδη καταστροφών που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή (πλημμύρες, καταιγίδες, ξηρασίες, πυρκαγιές), η συχνότητα και η ένταση των οποίων εντείνονται λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη, οδήγησαν σε 43,1 εκατ. εκτοπισμούς παιδιών σε 44 χώρες. Το 95% οφειλόταν σε πλημμύρες και καταιγίδες, σύμφωνα με το κείμενο.

Αριθμός ο οποίος σημαίνει «περίπου 20.000 εκτοπισμούς παιδιών την ημέρα», υπογράμμισε μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο η Λόρα Χίλι, εκ των συγγραφέων της έρευνας, υπογραμμίζοντας πως τα ανήλικα θύματα εκτίθενται στη συνέχεια σε πολλαπλούς κινδύνους, από τον ενδεχόμενο χωρισμό από τις οικογένειές τους μέχρι την εκμετάλλευσή τους από κυκλώματα εμπορίας ανθρώπων.

Τα στοιχεία αφορούν τους εκτοπισμούς παιδιών, όχι τον αριθμό των παιδιών που εκτοπίζονται. Ορισμένα παιδιά μπορεί να εκτοπίστηκαν πάνω από μια φορά.

Δεν επιτρέπουν εξάλλου τον διαχωρισμό μεταξύ προληπτικών εκκενώσεων περιοχών και εκτοπισμού εξαιτίας ακραίων καιρικών φαινομένων.

Ενώ είναι δραματικά υποτιμημένα όσον αφορά τους εκτοπισμούς εξαιτίας ξηρασιών, που γίνονται με πιο βραδύ ρυθμό και είναι κατά συνέπεια δυσκολότερο να παρακολουθούνται, και επίσης δεν συμπεριλαμβάνουν παιδιά που μετανάστευσαν.

«Πρόκειται μόνο για την κορυφή του παγόβουνου, με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα. Η πραγματικότητα είναι πως με τον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής και την καλύτερη παρακολούθηση των εκτοπισμών εξαιτίας μετεωρολογικών φαινομένων που εκτυλίσσονται πιο αργά, ο αριθμός των ξεριζωμένων παιδιών θα αποδειχθεί πως είναι πολύ μεγαλύτερος», επέμεινε η Λόρα Χίλι.

«Πολύ αργά»
Η έκθεση της UNICEF περιλαμβάνει κάποιες –επιμέρους– προβλέψεις για συγκεκριμένα ήδη καταστροφών.

Μόνο οι πλημμύρες που οφείλονται στην υπερχείλιση ποταμών μπορεί να προκαλέσουν 96 εκατομμύρια εκτοπισμούς παιδιών τα επόμενα 30 χρόνια, οι κυκλώνες άλλα 10,3 εκατ. και οι καταιγίδες 7,2 εκατ., χωρίς να λογαριάζονται όσοι ανήλικοι θα απομακρυνθούν από τα σπίτια τους εσπευσμένα για προληπτικούς λόγους.

Για τα παιδιά «που αναγκάζονται να φύγουν, η φοβία και οι επιπλοκές εξαιτίας τέτοιων καταστροφών μπορεί να είναι ισοπεδωτικές» καθώς καταλαμβάνονται από «ανησυχία», δεν ξέρουν «αν θα μπορέσουν να επιστρέψουν στα σπίτια τους, να ξαναπάνε στο σχολείο, ή θα αναγκαστούν να φύγουν ξανά», τόνισε η επικεφαλής της UNICEF, η Κάθριν Ράσελ, σύμφωνα με το δελτίο Τύπου που συνοδεύει την έκθεση.

«Ο εκτοπισμός μπορεί να τους σώσει τη ζωή, αλλά είναι εξαιρετικά αποσταθεροποιητικός», συνέχισε. «Έχουμε τα εργαλεία και τη γνώση για να αντιμετωπίσουμε αυτή τη μεγεθυνόμενη πρόκληση που αντιμετωπίζουν τα παιδιά, αλλά αναλαμβάνουμε δράση πάρα πολύ αργά».

Η UNICEF καλεί τη διεθνή κοινότητα να εξετάσει το ζήτημα στην COP28, τη σύνοδο των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα, που θα διεξαχθεί στο Ντουμπάι σε μερικές εβδομάδες.

Πρέπει να προετοιμαστούν τα παιδιά, συμπεριλαμβανομένων αυτών που ξεριζώθηκαν ήδη, «να ζήσουν σε έναν κόσμο όπου το κλίμα άλλαξε», προειδοποίησε η Λόρα Χίλι.

Αν και οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής ενσκήπτουν πλέον παντού, η έκθεση στέκεται στις περιοχές και στις χώρες που είναι ιδιαίτερα ευάλωτες.

Οι Φιλιππίνες, η Ινδία και η Κίνα είναι οι χώρες που πλήττονται περισσότερο σε απόλυτους αριθμούς (κάπου 23 εκατ. εκτοπισμοί παιδιών σε 6 χρόνια), λόγω των μεγάλων πληθυσμών τους, της γεωγραφικής θέσης τους, αλλά και εξαιτίας των σχεδίων προληπτικών εκκενώσεων.

Ποσοστιαία ωστόσο, η εικόνα φέρνει στο φως το πόσο ευάλωτες είναι ασιατικές, αφρικανικές και νησιωτικές χώρες. Στη Δομινίκα έτσι το 76% των παιδιών εκτοπίστηκε μέσα σε έξι χρόνια, στην Κούβα και στον Άγιο Μαρτίνο πάνω από το 30%, στα Βανουάτου το 25%, στις Φιλιππίνες το 23%…