Τζίμι Λάι: Ποιος είναι ο μεγιστάνας που δικάζεται στο Χονγκ Κονγκ
Με δρακόντεια μέτρα ασφαλείας και δεκάδες υποστηρικτές που περικύκλωσαν δικαστήριο του Χονγκ-Κονγκ το πρωί της Δευτέρας, ξεκίνησε η δίκη εθνικής ασφάλειας του μεγιστάνα και ακτιβιστή των ΜΜΕ, Τζίμι Λάι που είναι φυλακισμένος για 1.000 ημέρες.
Η δίκη του Λάι - η οποία αναμένεται να διαρκέσει τουλάχιστον 80 ημέρες - είναι η πιο υψηλού προφίλ δίωξη ενός στελέχους των μέσων ενημέρωσης του Χονγκ Κονγκ από τότε που η πόλη παραδόθηκε από τους Βρετανούς στον κινεζικό έλεγχο το 1997 και έχει καταδικαστεί ευρέως από ομάδες δικαιωμάτων και άλλες κυβερνήσεις. Ωστόσο, θα μπορούσε να δημιουργήσει νέα προηγούμενα για το Χονγκ Κονγκ γρήγορα αλλαγή του νομικού τοπίου.
Ο 76χρονος ακτιβιστής υπέρ της δημοκρατίας και ιδρυτής της πλέον κλειστής εφημερίδας Apple Daily, κατηγορήθηκε για συνωμοσία με σκοπό τη συνωμοσία με ξένες δυνάμεις για να θέσει σε κίνδυνο την εθνική ασφάλεια και για συνωμοσία για τη δημοσίευση εξτρεμιστικού υλικού.
Εάν καταδικαστεί – κάτι που οι παρατηρητές λένε ότι είναι πιθανό – αντιμετωπίζει ποινή έως και ισόβια κάθειρξη. Η υπόθεσή του θα εκδικαστεί ενώπιον τριών δικαστών εθνικής ασφάλειας που έχουν επιλεγεί από την κυβέρνηση.
Εμφανώς αδυνατισμένος ο Λάι έφτασε στο West Kowloon Court περίπου στις 7.30 π.μ. τη Δευτέρα, περνώντας μέσα από τις πύλες με ένα φορτηγό σωφρονιστικών υπηρεσιών. Ο Λάι οδηγήθηκε στην αποβάθρα λίγο μετά τις 10 το πρωί. Πλαισιωμένος από σωφρονιστικούς υπαλλήλους, φορώντας ένα γκρι σακάκι με κοστούμι, έγνεψε και χαμογέλασε στους υποστηρικτές του.
Μερικά μέλη του κοινού κουνούσαν τον Λάι για να δείξουν την υποστήριξή τους. Ο ρωμαιοκαθολικός καρδινάλιος του Χονγκ Κονγκ Τζόζεφ Ζεν, ένας φωνητικός υπέρμαχος της δημοκρατίας στην πόλη, ήταν μεταξύ των παρευρισκομένων.
Ο αρχηγός ασφαλείας του Χονγκ Κονγκ, Κρις Τανγκ, είχε επισημάνει μια μεγάλη αστυνομική παρουσία για τη δίκη, προφανώς εν αναμονή των διαδηλωτών, ενώ αρκετοί αστυνομικοί είχαν τοποθετηθεί έξω από το δικαστήριο ήδη από την Κυριακή.
Οι αξιωματικοί υπερτερούσαν κατά πολύ των πολιτών, εξοπλισμένοι με σκυλιά που ανιχνεύουν βόμβες, ένα κινεζικής κατασκευής τεθωρακισμένο όχημα "Sabretooth" και ένα φορτηγό για την εξουδετέρωση βομβών που στάθμευε κοντά.
Ποιος είναι ο Τζίμι Λάι
Η ζωή του Τζίμι Λάι, τόσο η προσωπική όσο και η οικονομική, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την Ιστορία του σύγχρονου Χονγκ Κονγκ.
Τη δεκαετία του 1960, καθώς η ηπειρωτική Κίνα χειμαζόταν από τον μεγάλο λιμό, ο 12χρονος Λάι κατάφερε να τρυπώσει σε ένα ψαράδικο, στη νότια επαρχία Γουανγκντόνγκ, και να φτάσει στην τότε βρετανική αποικία του Χονγκ Κόνγκ.
Παιδί ακόμα, ζούσε μόνος σε πλήρη ανέχεια. Δούλευε σε εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας βγάζοντας επτά δολάρια τον μήνα και ζούσε σε ένα μικρό διαμέρισμα της παραγκούπολης Σαμ Σούι Πο, μίας από τις πιο εξαθλιωμένες συνοικίες του Χονγκ Κονγκ ακόμα και σήμερα, με άλλους δέκα συγκατοίκους.
Μέσα σε δύο δεκαετίες, κατάφερε να μάθει αγγλικά, να ανελιχθεί στο εργοστάσιο από τον βυθό της ιεραρχίας στη θέση του πωλητή και να ξεκινήσει τη δική του αλυσίδα λιανικής πώλησης. Σε ένα ταξίδι δειγματισμού υφασμάτων στη Νέα Υόρκη, πήρε μια πίτσα να φάει. Πάνω στη χαρτοπετσέτα ήταν γραμμένο το όνομα Giordano.
Αυτό έμελλε να γίνει το όνομα της αυτοκρατορίας του, της αλυσίδας casual ανδρικών ενδυμάτων με την οποία ο Λάι έκανε την πρώτη του περιουσία.
Ο Λάι πολιτικοποιήθηκε μετά τη διαβόητη αιματηρή καταστολή των φοιτητών στην Τιενανμέν το 1989 και έμελλε να εξελιχθεί σε κάτι σπάνιο στο Χονγκ Κονγκ: ένα μεγιστάνα πρόθυμο να επικρίνει ανοιχτά και απροκάλυπτα την κινεζική ηγεσία.
Το 1995, δύο χρόνια προτού το Χονγκ Κονγκ παραδοθεί από τη Βρετανία στην Κίνα, επεκτάθηκε επιχειρηματικά ιδρύοντας την Apple Daily.
Η εφημερίδα, η οποία είχε δημιουργηθεί κατά το πρότυπο της αμερικανικής USA Today, προκάλεσε μια μικρή επανάσταση στο τοπίο των μέσων ενημέρωσης του μεγάλου λιμανιού, πυροδοτώντας έναν πόλεμο τιμών, ταυτότητας και λειτουργίας με τους αντιπάλους που πάσχιζαν να συμβαδίσουν με τη φαντεζί σκανδαλοθηρία της νέας εποχής.
Ωστόσο, εκτός από διασημότητες, κουτσομπολιό και «κλειδαρότρυπα», τα οποία κυριαρχούσαν στο περιεχόμενο, η εφημερίδα του Λάι αναδείχθηκε σε έναν από τους σφοδρότερους επικριτές της τοπικής κυβέρνησης και του Πεκίνου, κερδίζοντας, μάλιστα, βραβεία και διακρίσεις για τα αποκαλυπτικά ρεπορτάζ της σχετικά με τη διαφθορά και τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ο Λάι και η εφημερίδα του υποστήριξαν ανοιχτά τα κύματα διαδηλώσεων υπέρ της δημοκρατίας που σάρωναν κατά καιρούς το Χονγκ Κονγκ, με αποκορύφωμα τις ογκώδεις διαδηλώσεις του 2019, όταν ένα αμφιλεγόμενο νομοσχέδιο που θα επέτρεπε την έκδοση υπόπτων από την επικράτεια του Χονγκ Κονγκ στην ηπειρωτική Κίνα έβγαλε στον δρόμο σχεδόν το ένα τρίτο του πληθυσμού της πρώην βρετανικής αποικίας. Ο ίδιος ο Λάι βρέθηκε πλείστες φορές στον δρόμο μαζί τους πολίτες, υπό καταρρακτώδη βροχή ή με καύσωνα, προκαλώντας την οργή του Πεκίνου.
Πιστός καθολικός και ένθερμος υποστηρικτής του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ο Λάι είχε ηγηθεί μιας συστηματικής εκστρατείας στο εξωτερικό προκειμένου οι ξένες κυβερνήσεις να ασκήσουν πίεση στην Κίνα για το Χονγκ Κονγκ. Κατά τη διάρκεια των ταραχών του 2019, είχε ταξιδέψει στην Ουάσιγκτον όπου συναντήθηκε με τον τότε αντιπρόεδρο Μάικ Πενς και άλλους εκπροσώπους της αμερικανικής πολιτικής αφρόκρεμας για την κατάσταση στον τόπο του.
Ωστόσο για το Πεκίνο, αυτό εξελήφθη ως συνωμοσία με ξένες δυνάμεις για την υπονόμευση της εσωτερικής ασφάλειας.
Οι κατηγορίες και οι αντιδράσεις
Ο Λάι βρίσκεται στη φυλακή από τον Δεκέμβριο του 2020 και τώρα εκτίει ποινή άνω των πέντε ετών για απάτη για παραβίαση σύμβασης μίσθωσης των γραφείων της Apple Daily μια κατηγορία που οι υποστηρικτές του λένε ότι είχε πολιτικά κίνητρα.
Αργότερα κατηγορήθηκε για παραβιάσεις του νόμου περί εθνικής ασφάλειας για τις οποίες δικάζεται τώρα. Κατηγορείται επίσης για εξέγερση βάσει ενός νόμου που παραμένει σε ισχύ από την περίοδο που το Χονγκ Κονγκ ήταν βρετανική αποικία και τον οποίο οι Αρχές χρησιμοποίησαν τα τελευταία χρόνια για τη φίμωση των αντιφρονούντων. Εν αναμονή της δίκης του, κρατείται ήδη εδώ και τουλάχιστον τρία χρόνια – από τα οποία το μεγαλύτερο διάστημα στην απομόνωση.
Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου εκείνη την εποχή χαρακτήρισε τις κατηγορίες «πολύ πολιτικοποιημένες».
Την Κυριακή, ο υπουργός Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου και πρώην πρωθυπουργός, Ντέιβιντ Κάμερον, καταδίκασε την «πολιτικά υποκινούμενη δίωξη» και ζήτησε την απελευθέρωση του Λάι. «Ο νόμος για την εθνική ασφάλεια του Χονγκ Κονγκ αποτελεί σαφή παραβίαση της κοινής σινο-βρετανικής δήλωσης. Η συνεχιζόμενη ύπαρξη και χρήση του είναι μια απόδειξη ότι η Κίνα παραβιάζει τις διεθνείς της δεσμεύσεις», είπε ο Κάμερον.
«Ως εξέχων και ειλικρινής δημοσιογράφος και εκδότης, ο Τζίμι Λάι έχει στοχοποιηθεί σε μια ξεκάθαρη προσπάθεια να σταματήσει την ειρηνική άσκηση των δικαιωμάτων του στην ελευθερία της έκφρασης και του συνεταιρίζεσθαι».
Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ καταδίκασε επίσης τη δίκη, σημειώνοντας επίσης ότι στον Λάι αρνήθηκαν να επιλέξει νομικό σύμβουλο. Ζήτησε την απελευθέρωσή του, καθώς και «όλων των άλλων που φυλακίστηκαν επειδή υπερασπίστηκαν τα δικαιώματά τους».
Ο νόμος για την εθνική ασφάλεια επιβλήθηκε από το Πεκίνο –με την ευλογία της κυβέρνησης του Χονγκ Κονγκ– τον Ιούνιο του 2020, ως απάντηση στις μαζικές διαδηλώσεις υπέρ της δημοκρατίας του προηγούμενου έτους. Εκατοντάδες άνθρωποι έχουν συλληφθεί έκτοτε στο πλαίσιο της ευρείας αρμοδιότητάς της, η οποία απαγορεύει τις πράξεις εξέγερσης, απόσχισης, ξένης συμπαιγνίας και τρομοκρατίας. Οι επικριτές έχουν κατηγορήσει τις αρχές του Χονγκ Κονγκ ότι το χρησιμοποίησαν ως όπλο για να συντρίψουν τους διαφωνούντες.
«Αυτό που προσπαθεί να κάνει το Πεκίνο με τον Τζίμι Λάι είναι να δώσει το παράδειγμα: “Ιδού το άτομο που είχε το θράσος να σταθεί απέναντι στο Πεκίνο και να επικρίνει την κυβέρνηση, στηριζόμενο στην περιουσία του”. Για το Πεκίνο ήταν υψίστης σημασίας να τον ελέγξει», εξηγεί ο Λόκμαν Τσούι, επιστημονικός συνεργάτης στο Citizen Lab του Πανεπιστημίου του Τορόντο.
Τα διαδικαστικά προσκόμματα και οι καθυστερήσεις ερμηνεύτηκαν από πολλούς ως ενδείξεις πως οι δικαστές είναι καθοδηγούμενοι από το Πεκίνο.
Όπως όλες οι υποθέσεις εθνικής ασφάλειας μέχρι στιγμής, η δίκη υψηλού προφίλ δεν θα έχει κριτική επιτροπή και θα προεδρεύεται από τρεις δικαστές εθνικής ασφάλειας από μια επιτροπή που έχει εγκριθεί από τον ηγέτη του Χονγκ Κονγκ.
Τα δικαστήρια του Χονγκ Κονγκ επιτρέπουν σε αλλοδαπούς δικηγόρους από άλλες δικαιοδοσίες κοινού δικαίου να εκπροσωπούν πελάτες, αλλά η κυβέρνηση εμπόδισε τον Λάι που δηλώνει αθώος να εκπροσωπείται από κορυφαίο Βρετανό δικηγόρο ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μια απόφαση που υφίσταται ξεχωριστή νομική προσφυγή που έχει καθυστερήσει επανειλημμένα την ημερομηνία έναρξης αυτής της δίκης.
