Τραμπ και κλιματική αλλαγή: Πέντε λόγοι ανησυχίας

Ξεκίνησε στο Μπακού η 29η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (COP29) με τη συμμετοχή σχεδόν 200 χωρών, με βασικό θέμα τη χρηματοδότηση για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Στο περιθώριο εξακολουθεί να συζητείται η αμφιλεγόμενη επιλογή του Αζερμπαιτζάν ως οικοδέσποινα χώρα καθώς πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες παραγωγούς πετρελαίου. Στον απόηχο της θριαμβευτικής επανόδου του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, στο ζενίθ έχει φθάσει η ανησυχία των ειδικών για τον τρόπο που θα χειριστεί ο νέος Πρόεδρος το ακανθώδες ζήτημα της κλιματικής αλλαγής. Από την προεκλογική του εκστρατεία ήδη ο Ντόναλντ Τραμπ είχε δώσει ένα στίγμα που προοιωνίζεται τις αποφάσεις του.

Ο Τραμπ έχει αποκαλέσει την κλιματική αλλαγή  «φάρσα» και «μία από τις μεγαλύτερες απάτες όλων των εποχών» ενώ έχει δεσμευθεί να μηδενίσει τις δαπάνες για την καθαρή ενέργεια, να καταργήσει τα «τρελά» κίνητρα στους Αμερικανούς για να οδηγούν ηλεκτρικά αυτοκίνητα και να δώσει το πράσινο φως σε μια ανεξέλεγκτη κούρσα νέων εξορύξεων για πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Η ατζέντα του έχει ορίζοντα υλοποίησης τεσσάρων ετών ολοκληρώνοντας την δεκαετία κατά την οποία οι επιστήμονες κάνουν απελπισμένες εκκλήσεις προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον υπόλοιπο κόσμο να μειώσουν δραστικά τις εκπομπές αερίων προκειμένου να αποφευχθεί η ολέθρια κατάρρευση του κλίματος του πλανήτη.

΄Ηδη οι μεγαλύτεροι ρυπαντές του περιβάλλοντος όπως είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες καθυστερούν στην υλοποίηση των δεσμεύσεών τους για την περικοπή των εκπομπών αερίων αρκετά ώστε να αποφευχθεί η άνοδος κατά 1,5 βαθμό στην παγκόσμια θερμοκρασία. Με άνοδο ήδη 1 βαθμού κατά μέσο όρο παγκοσμίως μέχρι στιγμής, ο πλανήτης βρίσκεται αντιμέτωπος με καύσωνες σε επίπεδα ρεκόρ, λαίλαπα τεράστιων πυρκαγιών, τυφώνες πρωτοφανούς ισχύος, τεράστιες απώλειες στην πανίδα, μια Ανταρκτική που καταρρέει και μια διαρκώς μειούμενη ικανότητα των δασών και της παγκόσμιας χλωρίδας να απορροφήσει τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα.

Τι μπορεί να σημαίνει ο θρίαμβος του Τραμπ στις εκλογές για το κλίμα; Οι επιστήμονες εκτιμούν πως η δεύτερη θητεία του στην Προεδρία θα είναι μια επιθετικότερη, βασισμένη στην εκδίκηση, αποκήρυξη όσων αντιπαρατέθηκαν μαζί του.

1. Ένα επικίνδυνο και αβέβαιο μέλλον

Η δράση ή η απραξία που θα αποφασιστούν σε ό,τι αφορά την κλιματική κρίση σε ένα εύρος των αμέσως επόμενων ετών θα κρίνει την ανθεκτικότητα του κλίματος για τις γενιές που δεν έχουν γεννηθεί καν ακόμη. Σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε υπογεγραμμένη από δεκάδες επιστήμονες τον περασμένο μήνα, «είμαστε στο χείλος μιας κλιματικής καταστροφής χωρίς επιστροφή. Πρόκειται για παγκόσμιο συναγερμό χωρίς καμία αμφιβολία». Παρά το θετικό momentum στην εκτόξευση της παραγωγής καθαρής ενέργειας, ο τρόμος μπροστά στα όσα έχει εξαγγείλει ο Τραμπ για τις εξορύξεις που θα εκτοξεύσουν- σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις- τις εκπομπές αερίων σε δισεκατομμύρια τόνους, θα καθιστούσε το κλίμα αβίωτο για εκατομμύρια ανθρώπους.

2. Η άρνηση παραδοχής της κλιματικής κρίσης επιστρέφει στον Λευκό Οίκο

Οι επιστήμονες θεωρούν ως βεβαιότητα την δραματική αλλαγή ρητορικής στην πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών. Σε αντίθεση με σχεδόν όλους τους παγκόσμιους ηγέτες- ο Τζο Μπάιντεν έχει αποκαλέσει την κλιματική αλλαγή «υπαρξιακή απειλή»-ο Τραμπ απορρίπτει και ακόμη και λοιδορεί τον κίνδυνο από την παγκόσμια υπερθέρμανση. Πρόσφατα, ο Τραμπ είπε πως «ο κόσμος δεν τσιμπάει πια στην απάτη της κλιματικής αλλαγής» ενώ ισχυρίστηκε ψευδώς πως «στην πραγματικότητα, τελευταία ο πλανήτης έγινε πιο δροσερός», για την άνοδο της στάθμης των υδάτων είπε πως «θα γίνουν περισσότερα οικόπεδα με θέα στον ωκεανό» ενώ αποκάλεσε την αιολική ενέργεια «αηδίες, αυτά που λένε είναι απαίσια». Επιπλέον, ο Τραμπ θεωρεί πως πρέπει να γίνεται παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου χωρίς κανέναν περιορισμό σε όλη την επικράτεια των Ηνωμένων Πολιτειών ενώ είναι γνωστό πως ζητούσε ανοιχτά δωρεές για την καμπάνια του από στελέχη εταιρειών της βιομηχανίας εξορύξεων.

3. Κατάργηση όλων των πολιτικών καθαρής ενέργειας

Ο πρώτος στόχος για τη νέα διακυβέρνηση Τραμπ αναμένεται να είναι το εμβληματικό νομοσχέδιο για το κλίμα που έχει την υπογραφή του Μπάιντεν και προβλέπει εκατοντάδες δις δολάρια για το πρόγραμμα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, την παραγωγή ηλεκτρικών αυτοκινήτων και την κατασκευή μπαταριών. Ο Τραμπ έχει υποσχεθεί να τερματίσει «τη νέα πράσινη απάτη της Κάμαλα Χάρις και να αποσύρει όλα τα διαθέσιμα κονδύλια». Αντιπροτείνει παραγωγή πετρελαίου και αερίου που είναι ήδη σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, άνοιγμα των εξορύξεων στην Αλάσκα και επαναφορά των εξαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου «για να μειωθεί στο μισό το κόστος για την ενέργεια στους πρώτους 12 μήνες της διακυβέρνησης». Τα πρόστιμα στις πετρελαικές εταιρείες για τις διαρροές μεθανίου αναμένεται, επίσης, πως θα ακυρωθούν μετά τα παράπονα που δέχεται από μερικούς από τους μεγαλύτερους χορηγούς του.

4. Εκκαθαρίσεις επιστημόνων

Μεγάλο ιδεολογικό «ξεκαθάρισμα» στις τάξεις των επιστημόνων και του εξειδικευμένου προσωπικού σε θέσεις κλειδιά αναμένεται εάν λάβει κανείς υπόψη τις θέσεις του Project 2025, μανιφέστο που συνέγραψαν πρώην συνεργάτες του Τραμπ, στο οποίο ζητούν, μεταξύ άλλων, αντικατάσταση των δημοσίων λειτουργών από πιστούς υπαλλήλους του κόμματος. Τα ανολοκλήρωτα κυβερνητικά σχέδια που αφορούν το κλίμα και το περιβάλλον αναμένεται να εγκαταλειφθούν ενώ οι Πολιτείες θα λαμβάνουν λιγότερα κονδύλια για προετοιμασία ή αποκατάσταση από φυσικές καταστροφές και οι μετεωρολογικές προγνώσεις θα δοθούν σε ιδιώτες, σύμφωνα με τις προτάσεις του Project 2025. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα γίνουν ένα μη ασφαλές μέρος για επιστήμονες, διανοούμενους και οποιονδήποτε δεν ταιριάζει με την ατζέντα των Ρεπουμπλικανών, εκτιμούν οι ειδικοί.

5. Αναταραχή στις διεθνείς σχέσεις

Κατά την πρώτη του θητεία, ο Τραμπ χρειάστηκε αρκετούς μήνες μέχρι να αποφασίσει αν θα αποσύρει τις Ηνωμένες Πολιτείες από την Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα. Αυτήν τη φορά, οι επιστήμονες φοβούνται πως θα το κάνει από την πρώτη ημέρα της ανάληψης των καθηκόντων του. Με τις ΗΠΑ εκτός της διεθνούς προσπάθειας για το κλίμα, η αμερικανική βοήθεια προς τις αναπτυσσόμενες χώρες που είναι ευάλωτες σε πλημμύρες, ξηρασίες και άλλες φυσικές καταστροφές θα διακοπτόταν, μαζί με την συνεργασία με τα άλλα κράτη για πρωτοβουλίες όπως η μείωση των εκπομπών μεθανίου και ο περιορισμός της αποψίλωσης των δασών. Επιπρόσθετα, μια απόσυρση των ΗΠΑ από την Συμφωνία θα αύξανε τους φόβους πως και άλλες χώρες θα ακολουθήσουν, μειώνοντας δυνάμεις στον αγώνα κατά της κρίσης και θέτοντας έτσι εκτός ελέγχου την παγκόσμια υπερθέρμανση. Ερωτηματικό παραμένει πώς θα αντιδράσει η Κίνα, ένας από τους μεγαλύτερους ρυπαντές παγκοσμίως που διατήρησε ένα επίπεδο συνεργασίας με την κυβέρνηση Μπάιντεν παρά τις τεταμένες σχέσεις των δύο χωρών.

Επιμέλεια: Βασιλική Κουκίου