Τουρκία: "Μαντάρα" τα χει κάνει ο Ερντογάν με τα επιτόκια

Τουρκία:  Η εμμονή Ερντογάν στα χαμηλά επιτόκια, προκειμένου να καταπολεμηθεί ο πληθωρισμός, βυθίζει περισσότερο την τουρκική λίρα, αφού στις συναλλαγές της Παρασκευής, ξεπέρασε το επίπεδο των 12,5 λιρών/δολάριο. Είχε προηγηθεί άνοδος, τις προηγούμενες μέρες λόγω της επενδυτικής συμφωνίας Τουρκίας – Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.

Εφαρμόζοντας τη δική του οικονομική θεωρία, σ’ αντίθεση με τη συνήθη πρακτική, ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν πιστεύει πως τα υψηλά επιτόκια ευνοούν τον πληθωρισμό, επιχειρώντας την εφαρμογή… ασιατικού μοντέλου στη χώρα, με χαμηλούς μισθούς και χαμηλά δάνεια που θα προσελκύσουν ξένες επενδύσεις και θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη. Στο πλαίσιο αυτό, η τουρκική Κεντρική Τράπεζα, μείωσε πρόσφατα εκ νέου το βασικό επιτόκιο -από το 16% στο 15%- για τρίτη φορά μέσα σε λιγότερο από δύο μήνες, κάτω από το επίπεδο του πληθωρισμού που πλησιάζει το 20% σε ετήσια βάση.

Αν και διοίκηση και στελέχη της Κεντρικής Τράπεζας, «ανεξάρτητης» θεωρητικά, διαφωνούν με τη μονομερή πολιτική του Ερντογάν -επισημαίνοντας πως η πολιτική του δεν λαμβάνει υπόψη τα βασικά οικονομικά δεδομένα που επικρατούν- όποιοι διαφωνούν μαζί του … «καρατομούνται». Από το 2019 συνολικά αντικαταστάθηκαν τρεις διοικητές της Κεντρικής Τράπεζας και δύο υπουργοί Οικονομικών, με τη λίρα να συνεχίζει την κατρακύλα, χάνοντας το 43% της αξίας της φέτος και πάνω από το 22% από την αρχή της προπερασμένης εβδομάδας σε σχέση με το δολάριο.

Ο πρώην υποδιοικητής της κεντρικής τράπεζας, Σεμίχ Τουμέν σχολίασε στα κοινωνικά δίκτυα για την πολιτική Ερτογάν πως : «Αυτό το παράλογο πείραμα που δεν έχει καμία πιθανότητα επιτυχίας, πρέπει να εγκαταλειφθεί άμεσα και πρέπει να επιστρέψουμε στις ποιοτικές πολιτικές που προστατεύουν την αξία της τουρκικής λίρας και την ευημερία του τουρκικού λαού». Ο Τουμέν αποπέμφθηκε τον προηγούμενο μήνα από τη θέση του, μ’ εντολή του Τούρκου προέδρου.

Όπως σχολιάζει το δίκτυο Bloomberg, η εμμονή του Ερντογάν με τα επιτόκια εξηγείται εν μέρει από την εμπειρία του ως στελέχους επιχειρήσεων και ιδιαιτέρως στη βιομηχανία των τροφίμων στην οποία απασχολήθηκε προτού απογειωθεί η καριέρα του ως πολιτικού. Σύμφωνα με την θεωρία του Τούρκου προέδρου οι τουρκικές επιχειρήσεις δανείζονται εκτεταμένα για να διασφαλίσουν πως θα μπορέσουν να καλύψουν τα λειτουργικά τους έξοδα.

Έτσι, το κόστος του δανεισμού αποτελεί μόνιμη πηγή ανησυχίας και οι αυξήσεις των επιτοκίων συνεπάγονται περισσότερα έξοδα για τις επιχειρήσεις. Επομένως, η αύξηση του κόστους δανεισμού για τις επιχειρήσεις συνεπάγεται ότι αργά ή γρήγορα αυτές θα αναγκαστούν να το μεταφέρουν στις τιμές καταναλωτή και έτσι να ωθήσουν τον πληθωρισμό ανοδικά.

O Ερντογάν επιδιώκει με κάθε κόστος να πετύχει θετικούς οικονομικούς δείκτες που θα βοηθήσουν στην οικονομική ανάπτυξη, η τουρκική οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί με ρυθμό 9% το 2021 και 3,5% το 2022, ελπίζοντας πως θ’ ανταμειφθεί στην κάλπη στις προεδρικές εκλογές του 2023. Εξάλλου η άνοδος της δημοτικότητας και η πολιτική κυριαρχία του όλα αυτά τα χρόνια, είχε επιτευχθεί λόγω της οικονομικής ανάπτυξης που φαίνεται εκ των υστέρων πως αποδείχτηκε σαθρή.

Στην τελευταία συνάντηση που είχε ο Τούρκος πρόεδρος με στενούς συνεργάτες του, στα κεντρικά γραφεία του κόμματος, επανέλαβε την πίστη του στην πολιτική των χαμηλών επιτοκίων, δηλώνοντας αισιόδοξος πως σύντομα θα διαφανούν οι θετικές αντανακλάσεις του μοντέλου οικονομίας, που επιχειρεί να υλοποιήσει η τουρκική κυβέρνηση.

Να σημειωθεί πως οι διεθνείς οίκοι προβλέπουν περαιτέρω υποτίμηση της λίρας, όσο μειώνονται τα επιτόκια. Από τον περασμένο Σεπτέμβριο που ξεκίνησε ο κύκλος μείωσης των επιτοκίων, η τουρκική λίρα έχει χάσει πάνω από το 32% της αξίας της συνεχίζοντας καθοδικά.

Διαμαρτυρίες και «δελτίο» στα βασικά είδη

Από την περασμένη «μαύρη» Τρίτη για την τουρκική λίρα, η χώρα έχει εισέλθει σε οικονομική περιδήνηση προκαλώντας ελλείψεις σε βασικά προϊόντα, αγωνία, προβληματισμό και έντονες διαμαρτυρίες του κόσμου.

Ήδη έχει επιβληθεί «δελτίο» στην πώληση ζάχαρης, λαδιού και καφέ, ενώ ουρές σχηματίζονται και στα βενζινάδικα προκειμένου να γεμίσουν τα ρεζερβουάρ πριν τις νέες αυξημένες τιμές, κατά 10-15%, στα καύσιμα.

Οι διαμαρτυρίες του κόσμου αν και έχουν περιοριστεί, μαρτυρούν την αγανάκτηση που υποβόσκει στο σύνολο της τουρκικής κοινωνίας. Είναι χαρακτηριστικό πως για πρώτη φορά αντικυβερνητικές διαδηλώσεις συνοδεύτηκαν με ευθείες βολές κατά του προέδρου Ερντογάν, ζητώντας την παραίτησή του.

Tην ίδια ώρα βέβαια τα ελεγχόμενα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ, «σφυρίζουν» αδιάφορα, για τα σοβαρά βιοποριστικά προβλήματα που δημιουργεί σε μεγάλο μέρος της τουρκικής κοινωνίας η συνεχιζόμενη κατρακύλα της αξίας του εθνικού νομίσματος.

Τα φιλοκυβερνητικά πρωτοσέλιδα ασχολήθηκαν με τα όσα ακολούθησαν της υποτίμησης της τουρκικής λίρας, μόνο για να κατηγορήσουν ως «προβοκάτορες» όσους βγήκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν για τις εξελίξεις.

Ο φιλοκυβερνητικός τύπος προβάλλει έντονα τη «βοήθεια» 10 δισ. δολαρίων από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τονίζοντας πως θα συμβάλλουν στην σταθεροποίηση της κατάστασης και στην αποτροπή της περεταίρω υποτίμησης της τουρκικής λίρας. Εκτιμάται πως τα 10 δις. αποτελούν κίνηση εξισορρόπησης που είχε απόλυτη ανάγκη η τουρκική οικονομία, την στιγμή που βασικά είδη, πωλούνται με δελτίο στην αγορά.

Από τις λίγες αντιπολιτευόμενες εφημερίδες, η Cumhuriyet συνεχίζει να επικρίνει την τουρκική κυβέρνηση και την πολιτική της, με πηχυαίους τίτλους, ενώ αίσθηση και έντονα σχόλια στα κοινωνικά δίκτυα, προκάλεσε πρωτοσέλιδο δημοσίευμα της αριστερής εφημερίδας BirGun, που χαρακτήρισε «Τούρκο Νέρωνα» τον Ερντογαν.