Τι είναι το Σαχέλ και τι αναφέρεται στο άρθρο 18 της αμυντικής συμφωνίας με τη Γαλλία

Η ειδική αναφορά στην περίπτωση του Σαχέλ, εφόσον υλοποιηθεί το άρθρο 18 της συμφωνίας Ελλάδας- Γαλλίας, γέννησε πληθώρα αντιδράσεων. Έτσι λοιπόν, είναι πιθανό να δούμε Έλληνες στρατιώτες, αξιωματικούς ή άλλα τμήματα των ενόπλων δυνάμεων σε αυτή την μακρινή ζώνη συγκρούσεων.

Στα “ψιλά” γράμματα της αμυντικής συμφωνίας Ελλάδας- Γαλλίας υπάρχει πρόβλεψη στο άρθρο 18 για: “Κοινές δραστηριότητες, εκπαίδευση και στρατιωτικές ασκήσεις, είτε επί του εδάφους είτε επί Ελληνικών ή Γαλλικών Κρατικών πλοίων ή αεροσκαφών, στο πλαίσιο της αυξημένης ναυτικής παρουσίας της Γαλλίας στην Μεσόγειο ή της κοινής συμμετοχής σε διμερείς ή πολυμερείς ασκήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο Πέλαγος.”

Ειδικότερα η παράγραφος ι του άρθρου 18 αναφέρεται σε: “ Συμμετοχή σε κοινές αναπτύξεις δυνάμεων ή αναπτύξεις σε θέατρα επιχειρήσεων προς υποστήριξη κοινών συμφερόντων, όπως, για παράδειγμα, τις υπό γαλλική διοίκηση επιχειρήσεις στο Σαχέλ.”

Η συμφωνία άλλωστε ορίζει στο άρθρο 6 τα θέματα κοινού ενδιαφέροντος: “Το παγκόσμιο στρατηγικό περιβάλλον, τα περιφερειακά ζητήματα (κυρίως στις περιοχές της Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής, της Αφρικής και των Βαλκανίων), την ενίσχυση των ικανοτήτων των Ευρωπαίων, την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, τη διάδοση των Όπλων Μαζικής Καταστροφής, τον έλεγχο των εξοπλισμών, τις ενεργειακές προκλήσεις, τη μετανάστευση, τη θαλάσσια ασφάλεια, τις υβριδικές απειλές, την παραπληροφόρηση, τις ρηξικέλευθες τεχνολογίες και την τεχνητή νοημοσύνη.”

Τι είναι το Σαχέλ

Σαχέλ ονομάζεται η στεπική λωρίδα γης νότια της ερήμου Σαχάρα στην Αφρική. Εκτείνεται, από δυτικά προς ανατολικά, από την βόρεια Σενεγάλη, συνεχίζει νότια Μαυριτανία, κεντρικό Μάλι (μια περιοχή όπου υπάρχει εδώ και χρόνια γαλλική στρατιωτική εμπλοκή), βόρεια Μπουρκίνα Φάσο, κεντρικό Νίγηρα, βόρεια Νιγηρία, κεντρικό Τσαντ, κεντρικό Σουδάν, μια μικρή έκταση στα βόρεια του Νότιου Σουδάν και καταλήγει στην βόρεια Ερυθραία στα παράλια της Ερυθράς Θάλασσας.

Το Σαχέλ αποτελεί επίσης την μεταβατική ζώνη μεταξύ της Σαχάρας και της σαβάνας, καθώς και το βορειότερο τμήμα της λεγόμενης υποσαχάριας Αφρικής.

Χωρίζεται σε 3 υπό-λωρίδες. Από νότια προς βόρεια έχει ως εξής:

-Την Σουδανο-Σαχελιανή ζώνη, τη νοτιότερη υπολωρίδα του Σαχέλ, που έχει την όψη βλάστησης που μοιάζει μ’ αυτήν των “σουδανικών” σαβανών της δυτικής και κεντρικής Αφρικής, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το τεράστιο Μπαομπάμπ, ένα απ’ τα κυριότερα αντιπροσωπευτικά “σαβανικά” είδη δέντρου, ακακίες και άλλα δένδρα και τέλος με την ύπαρξη μεσαίου ύψους χλόης.

-Την καθαρά Σαχελιανή ζώνη, την μεσαία υπολωρίδα δηλαδή, με τα πιο αντιπροσωπευτικά στεππικά τοπία του είδους Σαχέλ, με κάποια ύπαρξη αραιής και χαμηλής δενδρώδους βλάστησης κυρίως με ακακίες αλλά και άλλα δέντρα που είναι χαρακτηριστικά μόνο στο Σαχέλ, αλλά με χαμηλότερη ή και μηδαμινή χλόη στο έδαφος, ειδικά κατά την περίοδο της ξηρασίας και τέλος με ακανθώδους θάμνους και φοίνικες Ντουμ.

-Την Σαχαρο-Σαχελιανή ζώνη, την βορειότερη και πιο ερημική υπολωρίδα του Σαχέλ, που γειτνιάζει με την έρημο Σαχάρα και που εμφανίζει όψεις περισσότερο όμοιες με εκείνη, με εξαίρεση την αρκετά αραιή χαμηλή βλάστηση με ακανθώδους θάμνους, κάποιους Φοίνικες Ντουμ ή οάσεις με χουρμαδιές και ορισμένα ποώδη και αγρωστώδη είδη φυτών.

Αφρική και Σαχέλ: Η αντιπαλότητα Γαλλίας - Τουρκίας

Η ειδική αναφορά στο Σαχέλ, ωστόσο, γίνεται επειδή αποτελεί πεδίο γεωπολιτικής διείσδυσης της Τουρκίας (ολόκληρη η ευρύτερη περιοχή) και είναι ένα σημείο όπου Γαλλία και Τουρκία βρίσκονται αντιμετώπες.

Η Άγκυρα αυξάνει την παρουσία της στην ήπειρο, ειδικά στην περιοχή Σαχέλ. Ωστόσο, οι τουρκικές κινήσεις για την ανάπτυξη δεσμών με πρώην γαλλικές αποικίες όπως ο Νίγηρας και το Μάλι προκαλούν ανησυχία στο Παρίσι, έλεγε πρόσφατα, σύμφωνα με το capital.gr, ο Τζαλέλ Χαρσουάι, ανώτερος συνεργάτης του Glob με έδρα τη Γενεύη.

Ο Χαρσουάι λέει ότι το Σαχέλ θα μπορούσε να γίνει ένα σημείο αυξανόμενης έντασης και όχι συνεργασίας.

Σε αυτό υπάρχουν αρκετά ζητήματα που μπορεί να συμβάλουν:

-Η πλήρης τουρκοποίηση της Σομαλίας, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον τουρκόφωνο στρατό της.

-Η προσπάθεια προσαιτερισμού της Κένυας, μέσα από νέες αμυντικές συμφωνίες

-Η εκστρατεία της Άγκυρας που έχει στόχο την απόκτηση επιρροής στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία.

-Το αποτύπωμα που έχει αφήσει στον εμφύλιο της Νιγηρίας.

“Υπάρχει πραγματική αντιπαλότητα”, είπε. “Υπάρχει ένας πραγματικός ανταγωνισμός στο Σαχέλ. Επειδή η Τουρκία θέλει να έχει στρατιωτική παρουσία, έχει ήδη μεγάλο διπλωματικό αποτύπωμα και είναι εμπορικά πολύ φιλόδοξη. Μιλάμε για χρονικό ορίζοντα δεκαπέντε ετών ή τριάντα ετών. Άρα αν η Γαλλία “βλέπει” εχθρό σε αυτό, νομίζω ότι η Γαλλία βλέπει σωστά επειδή δεν υπάρχει αρκετός χώρος και για τους δύο πρώην αποικιοκράτες της περιοχής”.

Ο Ερντογάν απεικονίζεται ως υπερασπιστής των παγκόσμιων μουσουλμανικών δικαιωμάτων μέσα από τα μικρά φανατικά ισλαμιστικά κόμματα ανά την Ευρώπη, σε μία προσπάθεια να αποκατασταθεί η επιρροή του Πολιτικού Ισλάμ σε χώρες που έχουν αρχίσει να αντιδρούν στην εργαλειοποίηση των μουσουλμάνων εντός ευρωπαϊκής επικράτειας.

Στο παρελθόν κατηγόρησε τον Μακρόν για Ισλαμοφοβία – ένα ζήτημα που ο Ερντογάν χρησιμοποιεί επίσης για να καταστήσει εαυτόν δημοφιλή σε αφρικανικές χώρες μουσουλμανικής πλειοψηφίας, πράγμα που προκαλεί μεγάλη ανησυχία στο Παρίσι.

Τον Ιανουάριο του 2020, η Γαλλία και οι πέντε χώρες του Σάχελ (G5, Νίγηρας, Τσαντ, Μαυριτανία, Μπουρκίνα Φάσο, Μαλί), ανακοίνωσαν ότι θέλουν να εντείνουν τη στρατιωτική συνεργασία τους εναντίον των τζιχαντιστών στη Δυτική Αφρική.

Η Γαλλία, έχει χάσει 41 άνδρες στο Σάχελ από το 2013, επέμενε στη διάσκεψη του 2020 να υπάρξει μια «αποσαφήνιση» για τη δράση της από τις χώρες της περιοχής, καθώς είχαν διατυπωθεί κατηγορίες σε βάρος της για ανάμιξη και για «νεοαποικιακούς στόχους».

Επιχείρηση Takuba

‘Οπως έγραφε παλαιότερα το reporter.gr, σε αυτή την αφιλόξενη λωρίδα γής κυριαρχεί ένα εκρηκτικό μείγμα φτώχειας, ακυβερνησίας και των δραματικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Άμεση συνέπεια αυτής της τραγικής καθημερινότητας είναι η απρόσκοπτη διάδοση του ριζοσπαστικού σουνιτικού ισλάμ.

Το Ισλαμικό κράτος της Μεγάλης Σαχάρας (EIGS), που ιδρύθηκε από τους ισλαμιστές Τουαρέγκ (Tuareg) δρα και αναπτύσσεται σχεδόν ανενόχλητο σε μία αχανή περιοχή που εκτείνεται στα εδάφη του Μάλι, του Νίγηρα, της Νιγηρίας, της Μπουρκίνα Φάσο, της Αλγερίας και της Λιβύης.

Πρόκειται για μία πολύ μεγάλη ισλαμική πολιτική και στρατιωτική οργάνωση, στην οποία οι επιρροές από τον ISIS και την Al-Qaeda (κυρίως) είναι εμφανείς, αφού πολλοί από τους τζιχαντιστές της μουσουλμανικής αδελφότητας που τα προηγούμενα χρόνια δραστηριοποιήθηκαν στα πλαίσια της Αραβικής Άνοιξης στα κράτη της Βορείου Αφρικής (Αλγερία-Λιβύη-Αίγυπτο-Τυνησία-Μαρόκο-Μαυριτανία), βρήκαν καταφύγιο στους ισλαμιστές του EIGS.

Για να αντιμετωπίσουν την αποσταθεροποιητική δράση των τζιχαντιστών, πέντε από τα κράτη της ζώνης του Σαχέλ (Μαυριτανία-Μάλι-Τσάντ-Μπουρκίνα Φάσο-Νίγηρας) δημιούργησαν τον πολιτικό-στρατιωτικό συνασπισμό G5-Sahel, που με την βοήθεια κύρια της Γαλλίας (αλλά και των ΗΠΑ) προσπαθεί (όχι με ιδιαίτερη επιτυχία) να αντιμετωπίσει την εξάπλωση των ισλαμιστών. Πολλές φορές η Γαλλία (Προεδρος F. Hollande) υποχρεώθηκε να παρέμβει άμεσα στρατιωτικά για να στηρίξει τις κυβερνήσεις αυτών των χωρών και να αντιμετωπίσει επιτυχημένες επιθέσεις του ισλαμικού κράτους. Πρόκειται για ένα ακόμα άγνωστο πόλεμο της Αφρικής.

Ολόκληρο το άρθρο 18

Η συνεργασία αυτή μπορεί να λάβει, χωρίς να περιορίζεται σε αυτές, τις εξής μορφές:

α) Ανταλλαγή εκπαιδευτών και φοιτητών από στρατιωτικά ιδρύματα.

β) Συμμετοχή σε μαθήματα θεωρητικής και πρακτικής κατάρτισης, σεμινάρια, συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης και συμπόσια, που διοργανώνονται από στρατιωτικούς και πολιτικούς φορείς αμυντικού ενδιαφέροντος.

γ) Ανταλλαγή Αξιωματικών-Συνδέσμων (ΑΣ).

δ) Ανταλλαγή επισκέψεων σε στρατιωτικούς και πολιτικούς φορείς αμυντικού ενδιαφέροντος.

ε) Ενδιάμεσες στάσεις και /ή επισκέψεις σε κρατικά αεροσκάφη και πολεμικά πλοία.

στ) Χρήση προκαθορισμένων θαλάσσιων λιμένων και αερολιμένων για εκπαίδευση και επίγνωση του περιβάλλοντος της περιοχής.

ζ) Ειδικές και χωριστές διευθετήσεις που διευκολύνουν την επιχειρησιακή χρήση εγκαταστάσεων θαλασσίων λιμένων και αερολιμένων αμφοτέρων των Μερών.

η) Κοινές δραστηριότητες, εκπαίδευση και στρατιωτικές ασκήσεις, είτε επί του εδάφους είτε επί Ελληνικών ή Γαλλικών Κρατικών πλοίων ή αεροσκαφών, στο πλαίσιο της αυξημένης ναυτικής παρουσίας της Γαλλίας στην Μεσόγειο ή της κοινής συμμετοχής σε διμερείς ή πολυμερείς ασκήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο Πέλαγος.

θ) Ανταλλαγή γνώσεων και εμπειρίας στους τομείς των επιχειρήσεων στο εξωτερικό, των ειρηνευτικών επιχειρήσεων του ΟΗΕ καθώς και της χρήσης στρατιωτικού εξοπλισμού.

ι) Συμμετοχή σε κοινές αναπτύξεις δυνάμεων ή αναπτύξεις σε θέατρα επιχειρήσεων προς υποστήριξη κοινών συμφερόντων, όπως, για παράδειγμα, τις υπό γαλλική διοίκηση επιχειρήσεις στο Σαχέλ.

ια) Συνεκπαίδευση μεταξύ των Ειδικών Δυνάμεων.

ιβ) Συνεργασία στους τομείς αναγνώρισης απειλών στον κυβερνοχώρο και ανάπτυξης ικανοτήτων κυβερνο-άμυνας.

ιγ) Συνεργασία στους τομείς αναγνώρισης υβριδικών απειλών και ανάπτυξης κατάλληλων τρόπων αντιμετώπισης.

ιδ) Αμοιβαία υποστήριξη αναφορικά με τη συμμετοχή σε πολυεθνικές αμυντικές δομές, όπως για παράδειγμα η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Επέμβασης (ΕΙΕ).

ιε) Οποιεσδήποτε άλλες δραστηριότητες οι οποίες συμφωνούνται από κοινού από τα Μέρη στη βάση του κοινού τους συμφέροντος.