Κολπική μαρμαρυγή: Τι είναι, ποιοι κινδυνεύουν και πώς προλαμβάνεται

Τις τελευταίες ημέρες τα μέσα μαζικής επικοινωνίας αφιερώνουν σημαντικό χώρο και χρόνο στις καρδιαγγειακές παθήσεις. Αφορμή η υγεία του γνωστού καλλιτέχνη Δημήτρη Σταρόβα, που νοσηλεύθηκε αρχικά σε νευρολογική κλινική λόγω αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου και αργότερα μεταφέρθηκε στην καρδιολογική κλινική λόγω κολπικής μαρμαρυγής (ΚΜ).

Τι είναι όμως η κολπική μαρμαρυγή; Είναι μια απειλητική για τη ζωή αρρυθμία; Και εντέλει τι είναι η αρρυθμία;

Σε όλα αυτά τα ερωτήματα απαντάει ο πρόεδρος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, Καθηγητής Καρδιολογίας, Γιώργος Κοχιαδάκης, στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, προκειμένου να διαφωτίσει το ευρύ κοινό για την κολπική μαρμαρυγή.

Τι είναι αρρυθμία;

Κάθε φορά που η καρδιά συσπάται με ακανόνιστο τρόπο, με γρήγορη ή αργή συχνότητα έχουμε αρρυθμία. Ακόμα και η φυσιολογική επιτάχυνση της καρδιακής συχνότητας όταν αθλούμαστε αποτελεί ένα είδος αρρυθμίας. Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι ο όρος αρρυθμία είναι πολύ γενικός και περιλαμβάνει κάθε αλλαγή του ρυθμού ή της συχνότητας σύσπασης της καρδιάς, ακόμη και την απλή δικαιολογημένη ταχυκαρδία της άσκησης.

Τι είναι κολπική μαρμαρυγή;

Η κολπική μαρμαρυγή είναι μια καρδιαγγειακή κατάσταση που μπορεί να προκαλέσει ακανόνιστο καρδιακό παλμό.

Προέρχεται από το ρήμα «μαρμαίρω» που σημαίνει «λάμπω σπινθηρίζοντας» και έχει την έννοια της μη οργανωμένης, μη αποτελεσματικής σύσπασης του μυοκαρδίου.

Όταν μαρμαίρουν οι κοιλίες έχουμε την κοιλιακή μαρμαρυγή που οδηγεί σε καρδιακή ανακοπή γιατί η μη αποτελεσματική σύσπαση του μυοκαρδίου των κοιλιών δεν εξωθεί αίμα στην κυκλοφορία, ενώ όταν μαρμαίρουν οι κόλποι έχουμε την κολπική μαρμαρυγή που έχει ως αποτέλεσμα την μη αποτελεσματική σύσπαση των κόλπων.

Συνήθως η κολπική μαρμαρυγή δεν είναι μοιραία όπως η κοιλιακή μαρμαρυγή. Μερικές φορές γίνεται αισθητή ως «φτερούγισμα» στο στήθος και συνήθως δεν είναι απειλητική για τη ζωή, μπορεί όμως να οδηγήσει σε εγκεφαλικό επεισόδιο και άλλες επιπλοκές που σχετίζονται με την καρδιαγγειακή υγεία, ειδικά αν αφεθεί χωρίς θεραπεία.

Συμπτώματα και αίτια της κολπικής μαρμαρυγής

Μερικοί άνθρωποι παρατηρούν συμπτώματα όπως αίσθημα παλμών ή δύσπνοια, αλλά πολλοί από τους ανθρώπους που έχουν ΚΜ δεν το γνωρίζουν λόγω απουσίας συμπτωμάτων και η κατάστασή τους είναι ανιχνεύσιμη μόνο με ιατρική εξέταση. 'Αλλοι μπορεί να εμφανίσουν ένα ή περισσότερα από ακόλουθα συμπτώματα:

• Γενική κόπωση
• Γρήγορους και ακανόνιστους καρδιακούς παλμούς
• Φτερουγίσματα ή «χτυπήματα» στο στήθος
• Ζάλη
• Δύσπνοια και άγχος
• Αδυναμία
• Λιποθυμία ή σύγχυση
• Κούραση κατά την άσκηση
• Ιδρώτας
• Πόνος ή πίεση στο στήθος (Πρόκειται για επείγουσα ιατρική κατάσταση. Εάν συμβεί καλέστε αμέσως το 166.)

Τι συμβαίνει στο σώμα μας κατά την κολπική μαρμαρυγή

Είναι σημαντικό όμως να κατανοήσουμε τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια της κολπικής μαρμαρυγής. Το αίμα κυκλοφορεί στο σώμα μας με ένα συγκεκριμένο επαναλαμβανόμενο τρόπο. Εισέρχεται στην καρδιά, συνεχίζει την πορεία του στους πνεύμονες για να οξυγονωθεί και, πλούσιο πλέον σε οξυγόνο, καταλήγει στους ιστούς και τα όργανα του σώματος.

Η καρδιά είναι η αντλία που λειτουργώντας σωστά, στέλνει αίμα πλούσιο σε οξυγόνο στα ζωτικά μας όργανα. Οι καρδιακές κοιλότητες πρέπει να συστέλλονται με συντονισμένο τρόπο ώστε να επιτρέπεται η ροή του αίματος από τους κόλπους στις κοιλίες και από την καρδιά στην περιφέρεια για να διατηρηθεί η επαρκής παροχή οξυγονωμένου αίματος στο σώμα μας.

Όταν η καρδιά μας βρίσκεται σε κολπική μαρμαρυγή, τα μυϊκά κύτταρα των κόλπων τρέμουν αντί να συστέλλονται οργανωμένα, γεγονός που μπορεί να αφήσει μέρος του αίματος να λιμνάζει μέσα στους κόλπους.

Όταν το αίμα λιμνάζει, μπορεί να σχηματιστούν θρόμβοι και όταν αυτοί οι θρόμβοι βγουν στην κυκλοφορία, μπορούν να προκαλέσουν εμβολικά επεισόδια. Όταν το εμβολικό επεισόδιο συμβαίνει στον εγκέφαλο, προκαλείται ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Δεν εμφανίζει βέβαια κάθε ασθενής με κολπική μαρμαρυγή εγκεφαλικό επεισόδιο, είναι όμως σχεδόν πέντε φορές πιθανότερο.

Η ανεπαρκής ροή αίματος μπορεί επίσης να προκαλέσει χρόνια κόπωση και τελικά καρδιακή ανεπάρκεια.Υπάρχουν όμως άνθρωποι που έχουν κολπική μαρμαρυγή όλη τους τη ζωή, και δεν τους ενοχλεί και δεν έχουν σοβαρές επιπλοκές.

Είναι σημαντικό να επικοινωνήσετε με το γιατρό σας για το εάν είστε εσείς το άτομο που βρίσκεται σε αυξημένο κίνδυνο ΚΜ και να ελέγξετε με το γιατρό σας εάν είστε το άτομο που διατρέχει αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών.

Κινδυνεύετε για κολπική μαρμαρυγή;

Οποιοδήποτε άτομο μπορεί να αναπτύξει κολπική μαρμαρυγή. Επειδή η πιθανότητα εμφάνισης ΚΜ αυξάνεται με την ηλικία και οι άνθρωποι ζουν περισσότερο σήμερα, οι ερευνητές προβλέπουν ότι ο αριθμός των περιπτώσεων Κολπικής Μαρμαρυγής θα αυξηθεί δραματικά τα επόμενα χρόνια. Παρόλο που η ΚΜ αυξάνει σαφώς τους κινδύνους θανάτου και εγκεφαλικού που σχετίζεται με την καρδιά, πολλοί άνθρωποι δεν αναγνωρίζουν πλήρως τις δυνητικά σοβαρές συνέπειες.

Ποιος διατρέχει υψηλότερο κίνδυνο;

Τα άτομα που έχουν μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες καταστάσεις διατρέχουν συνήθως υψηλότερο κίνδυνο για ΚΜ:

• Προχωρημένη ηλικία: Ο αριθμός των ενηλίκων που αναπτύσσουν ΚΜ αυξάνεται σημαντικά με τη μεγαλύτερη ηλικία. Η ΚΜ στα παιδιά είναι σπάνια, αλλά μπορεί να συμβεί.
• Υψηλή αρτηριακή πίεση: Η μακροχρόνια, ανεξέλεγκτη υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για ΚΜ.
• Υποκείμενη καρδιακή νόσος: Περιλαμβάνει οποιονδήποτε με καρδιακή νόσο, συμπεριλαμβανομένων βαλβιδοπαθειών, υπερτροφικής μυοκαρδιοπάθειας, οξέος στεφανιαίου συνδρόμου, συνδρόμου Wolff-Parkinson-White και ιστορικό καρδιακής προσβολής. Επιπλέον, η ΚΜ είναι η πιο συχνή επιπλοκή μετά από εγχείρηση καρδιάς.
• Κατανάλωση αλκοόλ: Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ (πίνοντας πέντε ποτά σε δύο ώρες για τους άνδρες ή τέσσερα ποτά για τις γυναίκες) μπορεί να σας βάλει σε υψηλότερο κίνδυνο ΚΜ.
• Οικογενειακό ιστορικό: Το να έχετε ένα μέλος της οικογένειας με Κολπική Μαρμαρυγή αυξάνει τις πιθανότητές να εκδηλώσετε ΚΜ.
• Υπνική άπνοια: Αν και η άπνοια στον ύπνο δεν έχει αποδειχθεί ότι προκαλεί ΚΜ, μελέτες δείχνουν μια ισχυρή σχέση μεταξύ της αποφρακτικής άπνοιας ύπνου και της ΚΜ. Συχνά, η θεραπεία της άπνοιας μπορεί να βελτιώσει την ΚΜ.
• Αθλητές: Η ΚΜ είναι κοινή στους αθλητές και μπορεί να προκληθεί από έναν γρήγορο καρδιακό ρυθμό που ονομάζεται υπερκοιλιακή ταχυκαρδία.
• Άλλες χρόνιες παθήσεις: Τα άτομα με υπερθυρεοειδισμό, σακχαρώδη διαβήτη, άσθμα και άλλα χρόνια ιατρικά προβλήματα διατρέχουν επίσης κίνδυνο.

Διάγνωση

Οι θεραπευτικοί στόχοι της κολπικής μαρμαρυγής ξεκινούν με τη σωστή διάγνωση μέσω ενδελεχούς ιατρικής εξέτασης. Η εξέταση συνήθως περιλαμβάνει ερωτήσεις σχετικά με το ατομικό ιστορικό και ένα ηλεκτροκαρδιογράφημα. Μερικοί ασθενείς μπορεί να χρειαστούν μια διεξοδική ηλεκτροφυσιολογική μελέτη.

Πρόληψη και μείωση κινδύνου

Αν και κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι ένα εγκεφαλικό επεισόδιο ή ένας θρόμβος μπορεί να προληφθεί, υπάρχει τρόπος να μειωθεί ο κίνδυνος.

Αφού κάποιος διαγνωστεί με ΚΜ, οι ιδανικοί στόχοι περιλαμβάνουν:

• Επαναφορά της καρδιάς σε κανονικό ρυθμό (που ονομάζεται έλεγχος ρυθμού)
• Μείωση των υπερβολικά υψηλών καρδιακών παλμών (που ονομάζεται έλεγχος ρυθμού)
• Πρόληψη θρόμβων αίματος
• Διαχείριση παραγόντων κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο
• Πρόληψη πρόσθετων προβλημάτων του καρδιακού ρυθμού
• Πρόληψη καρδιακής ανεπάρκειας

Η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία συστήνει την υιοθέτηση αλλαγών στον τρόπο ζωής, συμπεριλαμβανομένων των παρακάτω:

• Τακτική σωματική δραστηριότητα
• Υγιεινή διατροφή χαμηλή σε αλάτι, κορεσμένα λιπαρά και τρανς λιπαρά
• Αντιμετώπιση και θεραπεία αρτηριακής υπέρτασης
• Αποφυγή υπερβολικού αλκοόλ και καφεΐνης
• Αποφυγή καπνίσματος
• Έλεγχος χοληστερόλης
• Διατήρηση υγιούς βάρους