Τί είδους Αριστερά είναι ο ΣΥΡΙΖΑ;
Το συντριπτικό για τον ΣΥΡΙΖΑ, αποτέλεσμα των εκλογών επαναφέρει στην επικαιρότητα μια νέα αλλά ταυτόχρονα παλιά, πολιτική συζήτηση: Τί είδους Αριστερά είναι το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης;
Πριν από επτά ακριβώς χρόνια, τον Μάϊο του 2016, ο Μίκης Θεοδωράκης είχε δώσει μια αναπάντεχα καυστική απάντηση στο ερώτημα: «Στενοχωριέμαι για τον Τσίπρα. Μπήκε σε όλους αυτούς και τον φάγανε. Η Αριστερά, αυτή την στιγμή, με αυτές τις συνθήκες είναι τυχοδιωκτισμός κι εγώ δεν δέχομαι να συμμετέχω σε αυτήν», είπε σε δηλώσεις με αφορμή την κυκλοφορία βιβλίου με τίτλο «Μίκης Θεοδωράκης. Διάλογοι στο Λυκόφως».
Χωρίς να είναι εύκολη η απόρριψη της γνώμης μιας έμπειρης και με ισχυρές απόψεις προσωπικότητας της Αριστεράς, μπορούμε να πούμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί κράμα δύο ισχυρών τάσεων στον πολιτικό χώρο που κινείται.
Από τη μία, πατάει στην βάρκα της σοσιαλδημοκρατίας, η οποία υποτίθεται επιδιώκει έναν καινούργιο «εξανθρωπισμό του καπιταλισμού» που θεωρητικά συνιστά βασική προϋπόθεση για τη σταδιακή μετάβαση στον δημοκρατικό σοσιαλισμό.
Ταυτόχρονα όμως, βρίσκεται και στην βάρκα της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Αυτή δέχεται ότι η σοσιαλδημοκρατία πέτυχε ίσως την εξάπλωση δικαιωμάτων επειδή βασίζονταν στη μαζικά οργανωμένη εργατική τάξη. Στη συνέχεια όμως, για διάφορους λόγους, αναγκάστηκε να έρθει κοντά στη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία της αγοράς. Γιαυτό αυτή η Αριστερά θεωρεί ότι χρειάζεται να προχωρήσουν σε μια μετασοσιαλδημοκρατική στρατηγική που θα φέρει την «ανατροπή» του κατεστημένου.
Η τάση αυτή προσεγγίζει με τη νεοκομμουνιστική αριστερά τύπου Α. Badiou ή τη νεοσταλινική αριστερά τύπου S. Zizek που έχουν θερμούς οπαδούς και στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ. Ειδικά ο τελευταίος, ένας ιδιόμορφος Σλοβένος αριστερός διανοητής γρήγορα πέρασε από τους διθυράμβους για τον Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ σε καταδίκη της πολιτικής του λέγοντας ότι «δεν είναι μια προδοσία, αλλά μια πραγματική τραγωδία – ένα ριζοσπαστικό αδιέξοδο».
Ωστόσο αυτή η διπολική στόχευση ανάμεσα στην «κανονική» ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία και την ριζοσπαστική ανατροπή, καθορίζει ακόμα πολλές από τις αντιφάσεις του κόμματος που ξεκίνησε από το 3% για να πάρει την εξουσία μαζί με ακροδεξιούς έχοντας εξασφαλίζει την αθέατη συμμαχία μέρους της παραδοσιακής Δεξιάς. Ο ΣΥΡΙΖΑ του Τσίπρα είναι προϊόν πολιτικής τακτικής όχι στρατηγικής σκέψης. «Αναγκάζεται» πολλές φορές να ακολουθεί ρητορική που υιοθετεί θέσεις παραδοσιακής ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, αλλά και νεοαριστερές πρακτικές ανατροπής που θολώνουν το μήνυμα που εκπέμπεται στους ψηφοφόρους. Αποδεικνύεται όμως ότι απευθύνονται σε ψηφοφόρους που υπάρχουν στην φαντασία τους, όχι στα εκλογικά κέντρα.
Εφόσον υπάρχουν οι αντιφάσεις αυτές δύσκολα μπορεί κανείς να απορρίψει κανείς την μοναχική τοποθέτηση του Μίκη που έγινε όταν ο λαμπρός μουσικός και έμπειρος πολιτικός, βρίσκονταν σε περίοδο της ζωής του που δεν είχε να ελπίζει ή να φοβάται οτιδήποτε.
