Τεκμήρια διαβίωσης: Μειώνονται οριζόντια 30% - Πού εντοπίζονται οι αδικίες
Σημαντικές αλλαγές έρχονται άμεσα στον τρόπο φορολόγησης των πολιτών με τεκμαρτό τρόπο. Όπως έχει δεσμευτεί η κυβέρνηση, σχεδιάζεται και θα υλοποιηθεί εντός των επόμενων μηνών, η αναμόρφωση από μηδενική βάση των τεκμηρίων διαβίωσης και παράλληλα η οριζόντια μείωσή τους κατά 30% από το 2025.
Η παραπάνω εξέλιξη έρχεται να συμπληρώσει την φορολογική παρέμβαση που έχει προηγηθεί για τους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους. Στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας θεωρούν ότι υπάρχουν πολλές στρεβλώσεις στο σύστημα και προκαλούν αδικίες οι οποίες και πρέπει απαραίτητα να διορθωθούν, αλλά από την άλλη θα πρέπει να διαφυλαχθεί η αποτελεσματικότητα αυτού του «εργαλείου» που αποφέρει στα κρατικά ταμεία επιπλέον 5,5 δισ. ευρώ.
Όπως αναφέρουν παράγοντες του υπουργείου, θα πρέπει να γίνει ένα είδος «παντρέματος» ανάμεσα στα τεκμήρια διαβίωσης και τον νέο τρόπο φορολόγησης των επαγγελματιών, έτσι ώστε το σύστημα αφενός να είναι αποδοτικό, αφετέρου όμως να αποδίδει φορολογική δικαιοσύνη. Και όπως σημείωναν δεν είναι λίγες οι φορές που κάποιοι επειδή κληρονόμησαν ένα ακίνητο ή αγόρασαν μία δεδομένη στιγμή κάποιο αυτοκίνητο, καλούνται να πληρώσουν υψηλούς φόρους σε σχέση με τις πραγματικές τους δυνατότητες.
Από την άλλη, σημειώνουν ότι το σύστημα έχει «παράθυρα» που κάποιοι εκμεταλλεύονται προκειμένου να αποφύγουν φόρους.
Όπως είναι ήδη γνωστό, έχει συγκροτηθεί εξαμελής ειδική επιτροπή υπό τη Γενική Γραμματέα Φορολογικής Πολιτικής Μαίρη Ψύλλα, η οποία έχει ως αντικείμενό της την αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης και την διατύπωση απόψεων και προτάσεων σχετικά με το θέμα της αναμόρφωσης των τεκμηρίων και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. Η Επιτροπή θα συνεδριάζει τουλάχιστον μία φορά το μήνα και εκτάκτως όταν προκύπτουν επείγοντα θέματα.
Μία αλλαγή που φαίνεται να γίνεται είναι ο τρόπος υπολογισμού των τεκμηρίων για ακίνητα που κατέχουν οι φορολογούμενοι. Για παράδειγμα με βάση την τελευταία αναπροσαρμογή των αξιών, όπου υπήρξε σημαντική αύξηση σε κάποιες περιοχές, πχ. στην κέντρο ή στα νότια της Αθήνας, το τεκμήριο αυξήθηκε υπέρμετρα.
Σύμφωνα με πληροφορίες οι αλλαγές που εξετάζονται είναι:
* Αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού των τεκμηρίων διαβίωσης για κατοικίες, Ι.Χ. αυτοκίνητα και σκάφη αναψυχής.
* Τροποποιήσεις στις διατάξεις για τα ελάχιστα ποσά τεκμηρίων διαβίωσης των 3.000 ευρώ για τους άγαμους και των 5.000 ευρώ για τους εγγάμους ή τους συνάψαντες σύμφωνα συμβίωσης.
* Εξάλειψη στρεβλώσεων και αδικιών που προκαλεί ο προσδιορισμός του φορολογητέου εισοδήματος με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης.
Είναι ενδεικτικό ότι περισσότεροι από 1,6 εκατ. φορολογούμενοι πλήρωσαν φόρους με βάση το τεκμαρτό εισόδημά τους και όχι το πραγματικό. Μάλιστα το ποσό που τους πρόσθεσε η εφορία ανήλθε στα 5,5 δισ. ευρώ.
Με βάση τα στοιχεία της Εφορίας:
* 547.827 μισθωτοί αν και δήλωσαν στη φορολογική τους δήλωση εισοδήματα ύψους 1,46 δισ. ευρώ φορολογήθηκαν για εισοδήματα 2,84 δισ. καθώς με την εφαρμογή των τεκμηρίων προστέθηκαν εισοδήματα ύψους 1,38 δισ. ευρώ.
* 465.238 συνταξιούχοι δήλωσαν εισοδήματα 992 εκατ. ευρώ. Ωστόσο φορολογήθηκαν για εισοδήματα 2,29 δισ. ευρώ λόγω τεκμηρίων.
* 377.292 εισοδηματίες δήλωσαν εισοδήματα 209 εκατ. ευρώ. Ωστόσο τα τεκμήρια αποκάλυψαν εισοδήματα 1,78 δισ. και τελικά φορολογήθηκαν για εισόδημα 1,98 δισ.
Χιλιάδες φορολογούμενοι «παγιδεύτηκαν» στα τεκμήρια λόγω της αύξησης των αντικειμενικών αξιών.
* 180.889 ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι ενώ δήλωσαν εισόδημα ύψους 391 εκατ., η εφορία τους πρόσθεσε τεκμαρτό εισόδημα 759 εκατ.
* 91.045 φορολογούμενοι με αγροτική δραστηριότητα εμφάνισαν στην εφορία εισόδημα 185 εκατ. Με την εφαρμογή των τεκμηρίων προστέθηκαν 328 εκατ. και φορολογήθηκαν για πραγματικό και τεκμαρτό εισόδημα 513 εκατ.
Από τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών προκύπτουν επίσης τα εξής ενδιαφέροντα στοιχεία:
* Σε 356.188 φορολογούμενους η προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων είναι μέχρι 1.000 ευρώ.
* Σε 975.263 φορολογούμενους η ΠΔΤ είναι 1.000 - 5.000 ευρώ.
* Σε 319.669 φορολογούμενους η ΠΔΤ είναι 5.000 - 10.000 ευρώ.
Τα τεκμήρια διαβίωσης εφαρμόζονται σήμερα για:
1. Κατοικίες. Για την κύρια κατοικία του φορολογούμενου (ιδιόκτητη, μισθωμένη ή δωρεάν παραχωρούμενη) το τεκμήριο υπολογίζεται με βάση την επιφάνειά της με την ακόλουθη κλίμακα:
* μέχρι και 80 τ.μ. κύριοι χώροι, 40 ευρώ ανά τ.μ.
* από 81 τ.μ. μέχρι και 120 τ.μ. κύριοι χώροι, 65 ευρώ ανά τ.μ.
* από 121 τ.μ. μέχρι και 200 τ.μ. κύριοι χώροι, 110 ευρώ ανά τ.μ.
* από 201 τ.μ. μέχρι και 300 τ.μ. κύριοι χώροι, 200 ευρώ ανά τ.μ.
* από 301 τ.μ. και άνω κύριοι χώροι, 400 ευρώ ανά τ.μ.
Το τεκμήριο προσαυξάνεται κατά 40% για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με αντικειμενικές τιμές από 2.800 έως 4.999 ευρώ το τ.μ. και κατά 70% για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με αντικειμενικές τιμές από 5.000 ευρώ ανά τ.μ. και άνω. Για τις μονοκατοικίες, τα παραπάνω ποσά αυξάνονται κατά 20% ενώ για τις δευτερεύουσες κατοικίες μειώνονται κατά 50%.
2. Αυτοκίνητα. Το τεκμήριο διαμορφώνεται ανάλογα με τα κυβικά εκατοστά του αυτοκινήτου και ξεκινάει από τα 4.000 ευρώ για αυτοκίνητα μέχρι 1.200 κυβικά εκατοστά. Ειδικότερα:
* Για αυτοκίνητα μέχρι και 1.200 κ.ε. ισχύει τεκμήριο 4.000 ευρώ.
* Για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των 1.200 κ.ε. και μέχρι 2.000 κ.ε., προστίθενται 600 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.
* Για αυτοκίνητα άνω των 2.000 κ.ε. και μέχρι 3.000 κ.ε., προστίθενται 900 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.
3. Σκάφη αναψυχής. Το τεκμήριο υπολογίζεται με βάση τα μέτρα.
4. Πισίνες. Το τεκμήριο υπολογίζεται με βάση την επιφάνειά τους και το ύψος του είναι ανάλογο με το αν η πισίνα είναι εξωτερική ή εσωτερική.
5. Δίδακτρα. Λαμβάνεται υπόψη η δαπάνη που καταβάλλεται για ιδιωτικά σχολεία και εκπαιδευτήρια.
6. Βοηθητικό προσωπικό. Η δαπάνη για οικιακές βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό.
7. Κόστος διαβίωσης. Η ελάχιστη ετήσια δαπάνη ορίζεται σε 3.000 ευρώ για τον άγαμο και σε 5.000 ευρώ για τους συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση.
