Συστάσεις για τον εμβολιασμό καρκινοπαθών για την πρόληψη ιογενών λοιμώξεων

Οι λοιμώξεις είναι σοβαρό πρόβλημα για τους ασθενείς με νεοπλασίες. Τόσο το υποκείμενο νόσημα όσο και η αντινεοπλασματική θεραπεία μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα του οργανισμού να αντιμετωπίζει τις λοιμώξεις. Επομένως, ο εμβολιασμός καθίσταται καθοριστικής σημασίας για την πρόληψη ιογενών λοιμώξεων σε ασθενείς με νεοπλασίες.

Οι γιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής), Γιάννης Ντάνασης και Θάνος Δημόπουλος (διευθυντής, καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας) συνοψίζουν τις συστάσεις εμβολιασμού σε ασθενείς με νεοπλασίες, σύμφωνα με το Εθνικό Εμβολιαστικό Πρόγραμμα 2023 (το οποίο έχει αναρτηθεί στον ιστότοπο του υπουργείου Υγείας www.moh.gov.gr στον άξονα «Υγεία» και στην ενότητα «Δημόσια Υγεία» – «Εμβολιασμοί» για ενημέρωση των φορέων και των πολιτών) και με τις συστάσεις εμβολιασμού από τις κατευθυντήριες οδηγίες σε Ογκολογία και Αιματολογία.

– COVID-19: Συστήνεται ο αναμνηστικός εμβολιασμός με επικαιροποιημένο εμβόλιο τουλάχιστον 3 μήνες μετά από την τελευταία δόση ή από την τελευταία νόσηση από SARS-CoV-2. Για τους ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων συστήνεται μία επικαιροποιημένη δόση μετά από 3 μήνες από τη μεταμόσχευση.

– Γρίπη: Συστήνεται ετήσιος αντιγριπικός εμβολιασμός για όλους τους ασθενείς. Οι ασθενείς άνω των 60 ετών μπορούν να εμβολιάζονται και με αντιγριπικό εμβόλιο, το οποίο περιέχει αυξημένη δόση αντιγόνου και όσοι είναι άνω των 65 μπορούν να εμβολιάζονται και με το αντιγριπικό εμβόλιο που περιέχει ανοσοενισχυτικό. Ειδικά για τους ασθενείς με πολλαπλούν μυέλωμα συστήνεται η χορήγηση δύο δόσεων με έναν μήνα διαφορά, σύμφωνα με τις οδηγίες της Παγκόσμιας Ομάδας Μελέτης του Πολλαπλού Μυελώματος. Για τους ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων συστήνεται μία δόση από τους 6 μήνες μετά τη μεταμόσχευση, ενώ σε καιρό επιδημίας δύναται να ξεκινήσει στους 4 μήνες.

– Πνευμονιόκοκκος: Συστήνεται μία δόση συζευγμένου εμβολίου PCV20. Αν έχει προηγηθεί εμβολιασμός με PCV13 και PPSV23, τότε ακολουθεί μία άπαξ δόση PCV20 τουλάχιστον 5 χρόνια μετά την τελευταία δόση. Αν έχει προηγηθεί είτε το PCV13 είτε το PPSV23, τότε διενεργείται μία άπαξ δόση PCV20 ένα έτος αργότερα. Αν δεν έχει προηγηθεί καμία δόση με PCV13 ή με PPSV23, τότε διενεργείται μία δόση PCV20. Για τους ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων συστήνονται 3 δόσεις PCV20 ανά μήνα ξεκινώντας 6 μήνες μετά τη μεταμόσχευση, καθώς και μία 4η δόση τουλάχιστον 6 μήνες μετά την 3η δόση ή 12 μήνες μετά τη μεταμόσχευση.

– Αιμόφιλος γρίπης (Hib): Συστήνονται 3 δόσεις μετά από μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων σε μεσοδιάστημα 2 μηνών.

– Μηνιγγιτιδόκοκκος: Για τους ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων 6 μήνες πριν, συστήνονται 2 δόσεις εμβολίου για το μηνιγγιτιδόκοκκο Β (MenB) και 2-3 δόσεις τετραδύναμου εμβολίου MenACWY για το μηνιγγιτιδόκοκκο σε μεσοδιάστημα 2 μηνών.

– Τέτανος-διφθερίτιδα-κοκκύτης: Συστήνεται μία δόση Tdap εάν δεν έχει προηγηθεί εμβολιασμός και ακολούθως Td ή Tdap κάθε 10 έτη. Για τους ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων συστήνονται 3 δόσεις DTap ξεκινώντας 6 μήνες μετά τη μεταμόσχευση.

– Έρπης ζωστήρας: Συστήνεται η χορήγηση 2 δόσεων ανασυνδυασμένου εμβολίου σε μεσοδιάστημα 2 έως 6 μηνών σε ηλικία 60 ετών και άνω σε ανοσοεπαρκείς. Σε 18 ετών και άνω με τουλάχιστον δύο επεισόδια έρπητα ζωστήρα και 3 μήνες μετά το τελευταίο επεισόδιο, καθώς και σε ανοσοκατεσταλμένους, η σύσταση είναι η δεύτερη δόση να γίνεται 1-2 μήνες από την πρώτη. Για τους ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων συστήνονται 2 δόσεις με απόσταση έναν μήνα ξεκινώντας 6-12 μήνες μετά τη μεταμόσχευση. Η διακοπή λήψης προφυλακτικής αντι-ιικής αγωγής για τον έρπητα μετά τον εμβολιασμό θα πρέπει να γίνεται σε συνεννόηση με τον θεράποντα γιατρό, σύμφωνα με τις εκάστοτε κατευθυντήριες οδηγίες σε εξατομικευμένη βάση, λαμβάνοντας υπόψη την πιθανότητα κάποιοι ασθενείς να εμφανίζουν μειωμένη ανοσολογική απόκριση στον εμβολιασμό.

– Ηπατίτιδα Β (HepB): Συστήνονται 3 δόσεις για επίνοσους ενήλικες που δεν έχουν εμβολιασθεί στην παιδική ηλικία και ανήκουν σε ομάδες ατόμων σε αυξημένο κίνδυνο (π.χ. σακχαρώδης διαβήτης, χρόνια ηπατική νόσο, ηπατίτιδα C, αιμοδιάλυση) ή μετά από μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων με έλεγχο αντισωματικής απάντησης.

– Hπατίτιδα Α (HepA): Συστήνονται 2 δόσεις σε ασθενείς με παράγοντες κινδύνου να αναπτύξουν ηπατίτιδα Α.

– Αδρανοποιημένο πολιομυελίτιδας (IPV): Για τους ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων συστήνονται 3 δόσεις μετά τους 6 μήνες από τη μεταμόσχευση.