Συνάντηση Μητσοτάκη - Ερντογάν: Τι προσδοκά η Αθήνα - Η θετική ατζέντα και οι κόκκινες γραμμές

Η επανεκκίνηση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι η ύψιστη προσδοκία από τη συνάντηση που θα έχουν σήμερα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους.

Η Αθήνα εκτιμά πως το momentum της συνάντησης είναι θετικό, ωστόσο μένει να αποδειχθεί αν η Άγκυρα είναι πραγματικά αποφασισμένη να αλλάξει ρότα.

Τους τελευταίες μήνες - μετά τους καταστροφικούς σεισμούς στην γείτονα - επικρατούν ήρεμα νερά στις σχέσεις των δύο χωρών, ενώ ένα πρόσθετο δεδομένο που πρέπει να συνυπολογιστεί είναι πως η Τουρκία δείχνει διάθεση επαναπροσέγγισης της Δύσης.

Η θετική ατζέντα και οι κόκκινες γραμμές

Στη θετική ατζέντα, για την οποία μιλά η Αθήνα, είναι θέματα στα οποία οι δύο πλευρές μπορούν να συμπλεύσουν και αυτά αφορούν στην οικονομία (εμπόριο, τουρισμός, ενέργεια,  μεταφορές σε οδικά και σιδηροδρομικά δίκτυα). Επιπλέον ο οδικός χάρτης θα μπορούσε να περιλαμβάνει τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (θέμα που συζητήθηκε και σε πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία των υπουργών Άμυνας των δύο χωρών) και τον 65ο γύρο των διερευνητικών επαφών (που είχαν διακοπεί το 2022) .

Ανάλογες κινήσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μία βελτίωση των ελληνο-τουρκικών σχέσεων προκειμένου αργότερα να συζητηθεί η μία και μοναδική διαφορά - όπως υπογραμμίζει η Αθήνα - που δεν είναι άλλη από την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, δηλαδή ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδος, στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο».

«Δεν είμαστε καταδικασμένοι να ζούμε με την Τουρκία σε ένα διαρκές κλίμα έντασης» σημείωσε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, προσερχόμενος στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ. «Έχουμε προφανώς σημαντικές διαφορές» σημείωσε για να προσθέσει «μπορούμε όμως να συμφωνήσουμε ότι, με γνώμονα τις σχέσεις καλής γειτονίας αλλά και τον σεβασμό μας στο Διεθνές Δίκαιο, θα χαράξουμε έναν οδικό χάρτη ώστε να μπορέσουμε να επιλύσουμε τη σημαντικότερη γεωπολιτική μας διαφορά, που δεν είναι άλλη από την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, δηλαδή ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδος, στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο».

Το βασικό ζητούμενο δε για την Αθήνα, προκειμένου να διατηρηθεί ένα ήρεμο κλίμα, είναι η Άγκυρα να σταματήσει να θέτει ζητήματα που αποτελούν «κόκκινες γραμμές» για την ελληνική πλευρά, όπως η αποστρατιωτικοποίηση των νησιών, αλλά και το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας».

Και μπορεί οι ΗΠΑ να παροτρύνουν για αποκλιμάκωση των εντάσεων με τον Ερντογάν, ο Τούρκος πρόεδρος ωστόσο έχει ξεκινήσει τα παζάρια για τα στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελλίων. Επιθυμεί την μετονομασία τους σε «τουρκικά στενά» δείχνοντας πως οι προσπάθειες αλλοίωσης των διεθνών συνθηκών (σύμβαση του Μοντρέ) δεν σταματούν, όπως και οι διεκδικήσεις. Από την άλλη ο Ταγίπ Ερντογάν έχει δείξει πως επιθυμεί να βελτιώσει τις σχέσεις του με τους γείτονές του. Μάλιστα έχει κάνει βήματα προσέγγισης με την Αίγυπτο και το Ισραήλ.

Στη σημερινή συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα είναι παρόντες από την ελληνική πλευρά ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης και η διευθύντρια του διπλωματικού γραφείου του πρωθυπουργού Αννα Μαρία Μπούρα. Από την τουρκική πλευρά ο υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, καθώς και ο εκπρόσωπος τύπου της τουρκικής προεδρίας Ακίφ Τσαγατάι Κιλίτς. Μάλιστα σήμερα είναι προγραμματισμένες και συναντήσεις των υπουργών Εξωτερικών και Άμυνας των δύο χωρών.

Τέλος, μπορεί η συνάντηση με τον Τούρκο πρόεδρο να κυριαρχεί στην επικαιρότητα, ωστόσο ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει σειρά σημαντικών επαφών στην πρωτεύουσα της Λιθουανίας.

Σήμερα θα έχει τετ α τετ με τον Πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν καθώς και με τον Καγκελάριο της Γερμανίας Όλαφ Σολτς, με κυβερνητικές πηγές να σημειώνουν πως οι συναντήσεις αυτές αποτελούν ευκαιρία για μια συνολική ανταλλαγή απόψεων για θέματα της ευρωπαϊκής και διμερούς ατζέντας.