Διαβάστε τα απόρρητα ντοκουμέντα της ΕΥΠ για την εισβολή στην Κύπρο: Αναφορά σε «ελληνοτουρκικό πόλεμο»

Συγκλονιστικά ντοκουμέντα από τα δραματικά γεγονότα που συνέβησαν στην Κύπρο το καλοκαίρι του 1973 και σημάδεψαν την ιστορία του ελληνισμού, φέρνει στο φως η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών, αποχαρακτηρίζοντας απόρρητα έγγραφα εκείνης της περιόδου.

Σε αυτά που αναφέρονται ως «Δελτία Πληροφοριών Επί Κύπρου - Τουρκίας, Ιούλιος - Αύγουστος 1974», αποτυπώνεται το πραξικόπημα κατά του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και η τουρκική εισβολή στο νησί, στην πρώτη και τη δεύτερή της φάση.

Όπως τονίζει η ΕΥΠ, στην ανακοίνωσή της:

«Σε μία προσπάθεια να συμβάλλει στην καλύτερη κατανόηση των εξελίξεων και συνθηκών του πραξικοπήματος κατά του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και της τουρκικής εισβολής, η ΕΥΠ με τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την τραγωδία της Κύπρου, δίνει στη δημοσιότητα τα 58 δελτία που συνέταξαν τους δύο αυτούς δραματικούς μήνες, τα αρμόδια στελέχη της ΚΥΠ, όπως τότε ονομαζόταν η υπηρεσία.

Πρόκειται ουσιαστικά για ένα ημερολόγιο εξελίξεων μιας τραυματικής περιόδου της ιστορίας του ελληνισμού, όπως καταγράφηκαν στη βάση των πληροφοριών της Υπηρεσίας τότε, το οποίο πλέον είναι στη διάθεση των ιστορικών, αλλά και κάθε ενδιαφερομένου, για μελέτη, άντληση στοιχείων και εξαγωγή συμπερασμάτων. Και που ακόμα και η απλή ανάγνωσή του, παρά τη χρονική απόσταση που έχει μεσολαβήσει, σε πολλά σημεία εντυπωσιάζει αλλά και προκαλεί έντονα συναισθήματα.

Παρουσιάζοντας με ειδικό του μήνυμα την πρωτοβουλία αυτή ο Διοικητής της ΕΥΠ κ. Θεμιστοκλής Δεμίρης τονίζει ότι τα 50 χρόνια που πέρασαν από τότε, «αν δεν επιβάλλουν, σίγουρα επιτρέπουν να κοιτάξεις πίσω σε μία άσκηση εθνικής και η υπηρεσιακής αυτογνωσίας.

Από την πλευρά του ο καθηγητής του ΕΚΠΑ κ. Ευάνθης Χατζηβασιλείου στο δικό του σημείωμα με το οποίο επιχειρεί μια πρώτη αποτίμηση του υλικού, χαρακτηρίζει κρίσιμης σημασίας το υλικό, τονίζοντας ότι, συνδυαζόμενο με τις άλλες διαθέσιμες πηγές, θα συμβάλλει στην προσπάθεια συγκρότησης μία συνολικής εικόνας των καθοριστικών εκείνων γεγονότων.

Σημειώνεται ότι είναι η πρώτη φορά που η ΕΥΠ αποχαρακτηρίζει αρχειακό της υλικό εφαρμόζοντας φυσικά τις διαδικασίες που προβλέπει η σχετική νομοθεσία. Σύμφωνα δε με το Διοικητή της υπάρχει πρόθεση να υπάρξουν αντίστοιχες πρωτοβουλίες που θα δώσουν την ευκαιρία να συνεκτιμηθεί η οπτική γωνία της Υπηρεσίας με τα τότε χαρακτηριστικά της, στη μελέτη ακόμα και ιδιαίτερα ευαίσθητων περιόδων της ιστορίας μας».

«Ομιλούν ευθέως περί επικειμένου Ελληνο-Τουρκικού Πολέμου»

Διαβάζοντας τα αποχαρακτηρισμένα έγγραφα, μπορεί κανείς να εντοπίσει ένα πλήθος πληροφοριών και άγνωστων στοιχείων για την ταραχώδη εκείνη περίοδο, όπως καταγράφονταν στα δελτία των υπαλλήλων της τότε ΚΥΠ.

Η πρώτη εισβολή στο νησί («Αττίλας 1») πραγματοποιήθηκε στις 20 Ιουλίου 1974, κατά την οποία η Τουρκία κατέλαβε την περιοχή της Κερύνειας, ενώ στις 14 Αυγούστου ακολούθησε η δεύτερη επιχείρηση «Αττίλας 2» κατά την οποία η Άγκυρα έθεσε υπό την κατοχή της το 34% των εδαφών της Κύπρου, εκτοπίζοντας 120 χιλιάδες Ελληνοκύπριους.

Στο ημερήσιο δελτίο πληροφοριών της ΚΥΠ της 14ης Αυγούστου γράφει χαρακτηριστικά:

«Άπας ο Τουρκικός και Τ/Κ τύπος της 13/8/74 αναφέρεται εις την αποτυχίας της Διασκέψεως της Γενεύης και ομιλεί ευθέως περί επικειμένου Ελληνο-Τουρκικού πολέμου.

Εμφανής είναι η υπό τούτου (τύπου) καταβαλλόμενη προσπάθεια δημιουργίας πολεμικού κλίματος (δημοσίευσης Εθνικού Ύμνου, ποιημάτων πολεμικού περιεχομένου κ.λ.π....».

Σε άλλο σημείο αναφέρεται:

«Σχόλιον: Εκτιμάται ότι τόσος η Λιβύη όσο και το Ιράκ θα συνεχίσουν να χορηγούν καύσιμα και ενδεχομένως λοιπήν βοήθειαν προς την Τουρκίαν.

Εις ό,τι αφορά την Σ. Αραβίαν εις περίπτωσιν συρράξεως μεταξύ Ελλάδας - Τουρκίας υφίστανται σοβαροί ενδοιασμοί εάν θα συμπαρασταθή εις την Τουρκίαν, δεδομένου ότι αι σχέσεις των δύο χωρών δεν δύνανται να θεωρηθούν ως λίαν εγκάρδιοι καίτοι κατά το τελευταίον διάστημα έχουν κάπως εξομαλυνθή».

Το σύνολο των 58 πληροφοριακών δελτίων της περιόδου Ιουλίου - Αυγούστου 1974 είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών.