Στοιχεία σοκ: Ο «πόλεμος» της ασφάλτου - Κάθε μέρα κι ένας νεκρός από τροχαίο

Τροχαία δυστυχήματα στο κέντρο της πόλης. Πέντε συνάνθρωποί μας έσβησαν στην άσφαλτο, μέσα σε δύο ημέρες. Μια οικογένεια ξεκληρίστηκε στη Λεωφόρο Κατεχάκη. Μια ημέρα μετά, ένα ταξί καρφώθηκε σε κολώνα, στην οδό Πειραιώς, παρασύροντας στο θάνατο τον οδηγό και την επιβάτιδα. Κι αν κάποτε μιλούσαμε για σοβαρά τροχαία κυρίως στις εθνικές οδούς, τώρα πια κάτι φαίνεται ν’ αλλάζει, αφού καταγράφονται συγκρούσεις που κοστίζουν ανθρώπινες ζωές μέσα στον αστικό ιστό. Εκεί όπου το κοντέρ δείχνει χαμηλότερες ταχύτητες. Το γιατί, μας εξηγεί ο κύριος Δημήτρης Παπαγεωργίου, Αστυνομικός υποδιευθυντής - τμηματάρχης στο τμήμα συντονισμού της Διεύθυνσης Τροχαίας Αττικής… 

«Με τη βελτίωση των υποδομών των μεγάλων αυτοκινητοδρόμων (π.χ. εθνικές οδούς), μπορούμε να πούμε πλέον ότι στο Λεκανοπέδιο Αττικής τα τροχαία ατυχήματα λαμβάνουν χώρα σε αστικές περιοχές κατά το πλείστoν. Αυτός είναι ο ένας λόγος. Ο
δεύτερος είναι η αυξημένη κοινωνικοοικονομική δραστηριότητα στις πόλεις. Δηλαδή υπάρχει παράλληλα κίνηση πεζών, μοτοποδηλάτων, ποδηλάτων με σκούτερ, οχήματα δίκυκλα, ΕΠΙΟ (πατίνια) κλπ., σε πολύ κοντινά περιβάλλοντα.  Όλη αυτή η
παράλληλη, ταυτόχρονη κίνηση όλων αυτών των χρηστών του οδικού δικτύου, στατιστικά οδηγεί στην αύξηση των τροχαίων ατυχημάτων.

-Και στη σοβαρότητά τους;

Στη σοβαρότητα όχι πάντα. Όταν συγκρούονται μεταξύ τους οχήματα, συνήθως επειδή είναι αστικός ιστός, δεν έχουν αναπτύξει
μεγάλες ταχύτητες , εκεί όμως που παρατηρούμε αύξηση, είναι όταν έχουμε παράσυρση ή σύγκρουση ενός οχήματος μ’ ένα πεζό,
έναν ποδηλάτη, ένα πατίνι. Εκεί οι συνέπειες είναι πιο σοβαρές. Όταν πρόκειται για παρασύρσεις, συνήθως  οι συνέπειες είναι
σοβαρές κακώσεις ή απώλεια ανθρώπινης ζωής.» 

Το τίμημα βαρύ. Τα στοιχεία της τροχαίας για την Αττική, μόλις για το πρώτο δίμηνο του έτους, που έχει στη διάθεσή του ο Flash, μαρτυρούν το μέγεθος του προβλήματος. Η άσφαλτος κάθε χρόνο βάφεται με αίμα…

Συγκριτικός Πίνακας Τροχαίων Ατυχημάτων και Παθόντων διμήνων 2024-2025 (ΓΑΔΑ)

Συγκριτικός Πίνακας Τροχαίων Ατυχημάτων και Παθόντων διμήνων 2024-2025 (Επικράτεια)

«Τα προβλήματα της καθημερινότητας οδηγούν πολλές φορές, σε αυτοκαταστροφική συμπεριφορά στο τιμόνι»

Η υπερβολική ταχύτητα, το αλκοόλ, οι ουσίες, η μη χρήση ζώνης, η τρέλα της νιότης. Αυτοί ήταν συνήθως οι «ένοχοι»… κάποτε, τώρα πια όμως στα αίτια δεν κρύβεται μόνον η απερισκεψία των νέων οδηγών και το αίμα που «βράζει». Τα τελευταία χρόνια, μας λέει η κυρία Βασιλένα Σταυροπούλου, ψυχολόγος - συστημική ψυχοθεραπεύτρια, τα προβλήματα της καθημερινότητας, αλλά και η απόσπαση προσοχής, για παράδειγμα από τη χρήση του κινητού τηλεφώνου, οδηγούν σε σοβαρότατα τροχαία που προκαλούνται από ανθρώπους όλων των ηλικιών...

«Ζούμε σε μια κοινωνία, ειδικά στα αστικά κέντρα, που υπάρχει πολύ έντονη πίεση και στρες. Αυτό λοιπόν έχει και μια αίσθηση
ανυπομονησίας. Δηλαδή, όλοι βιαζόμαστε και η ανυπομονησία, η βιασύνη, σαφώς οδηγεί σε μια πολύ πιο ανεύθυνη συμπεριφορά -επικίνδυνες προσπεράσεις, δεν τηρούνται οι αποστάσεις ασφαλείας, δεν δίνουμε προτεραιότητα- γιατί ξαφνικά όλοι θεωρούμε ότι η δική μας η βιασύνη είναι πιο πάνω από τη βιασύνη όλων των υπόλοιπων.

Υπάρχει δηλαδή μια κατηγορία που δεν είναι τόσο στο πλαίσιο της καθημερινότητας της κίνησης, αλλά περισσότερο στην εκτόνωση. Είναι το ρίσκο, είναι η επιθετική οδήγηση που χρησιμοποιείται ως διέξοδος των ανθρώπων στα προβλήματα της
καθημερινότητας. Εκεί έχουμε υψηλές ταχύτητες, έχουμε ακραία επιθετικότητα, δηλαδή παραβιάσεις σε όλα τα επίπεδα σαν ο
άνθρωπος να έχει μια ριψοκίνδυνη αυτοκαταστροφική συμπεριφορά. Δηλαδή σαν να πηγαίνει με γνώμονα το θάνατο. Δηλαδή
θυμίζει υπομανιακή κατάσταση ατόμου και φυσικά αυτό είναι απόρροια του άγχους, του θυμού, της ματαιότητας, όλης της
κοινωνικής συνθήκης που βιώνει ο σύγχρονος πολίτης.»

Γι' αυτό και η πίτα είναι μοιρασμένη, τονίζει ο κύριος Παπαγεωργίου. Όλες οι ηλικίες έχουν ισόποση εμπλοκή στα τροχαία ατυχήματα που συμβαίνουν συνήθως μέρα μεσημέρι, μας λέει…

«Οι βασικοί λόγοι, είναι όπως είπατε το αλκοόλ καθώς και η απόσπαση προσοχής. Είτε αυτή είναι με την έννοια της χρήσης κινητού
τηλεφώνου, είτε με την έννοια του να συνομιλώ ή ν’ ακούω μουσική και να μην έχω την προσοχή μου στην οδήγηση. Επίσης εντοπίζουμε την ταχύτητα και την παραβίαση προτεραιότητας. Δηλαδή είτε πρόκειται για ένα STOP ή ένα κόκκινο φανάρι, είναι από
τις παραβάσεις που συναντάμε συχνά και οι οποίες οδηγούν σε σοβαρά ατυχήματα.

Ωστόσο όλες οι ηλικίες, έχουν την ίδια εμπλοκή. Μέσα στο χρόνο που έχουμε τη συλλογή των στατιστικών στοιχείων, βλέπουμε ότι
δεν υπάρχει μεγάλη διάκριση στην ηλικία των παθόντων ή των εμπλεκομένων στα τροχαία. Επίσης το ίδιο ισχύει ως προς τις ημέρες και τις ώρες. Πάνω κάτω καταγράφεται η ίδια εμπλοκή. Το μόνο που έχουμε παρατηρήσει είναι ότι κατά τις ώρες αιχμής, δηλαδή τις ώρες αυξημένης κυκλοφορίας, όπως είναι το μεσημέρι που γυρίζει ο κόσμος από τη δουλειά, εκεί έχουμε λίγο πιο πολλά τροχαία ατυχήματα σε σχέση με τις υπόλοιπες ώρες τους 24ωρου.»

Το ίδιο επιβεβαιώνει και η κυρία Σταυροπούλου. Η ριψοκίνδυνη οδήγηση δεν αφορά μόνο σε νέους ενήλικες. Ακόμα και οδηγοί δεκαετιών, έχουν την τάση πια να εκτονώνονται στο τιμόνι, σημειώνει…

«Παλαιότερα θεωρούσαμε ότι οι μετέφηβοι, δηλαδή νέοι ενήλικες εκεί γύρω στα 18 που ξεκινούν την οδηγική συμπεριφορά, ίσως
να έχουν την τάση για πιο ριψοκίνδυνη οδήγηση.  Αυτό βλέπουμε ότι πια δεν ισχύει. Έχουμε όλο και περισσότερους ανθρώπους που είναι χρόνια στο τιμόνι, ακόμα και επαγγελματίες οδηγούς που παρά την εμπειρία τους, τελικά αντιλαμβανόμαστε ότι δεν έχει να κάνει τόσο με αυτό που ξέρουν, όσο με αυτό που αισθάνονται. Είναι αυτό που λέγαμε.  Ότι το συναίσθημα, αυτή η ανάγκη εκτόνωσης από το άγχος και την πίεση είναι που τελικά καθορίζει την οδηγική μας συμπεριφορά.»

«Η ψυχολογία της ανομίας και η έλλειψη κυκλοφοριακής συνείδησης»

Και φυσικά δεν πρέπει να λησμονούμε την έλλειψη κυκλοφοριακής συνείδησης, όπως την χαρακτηρίζει η έμπειρη συστημική ψυχοθεραπεύτρια. Υπάρχει μια πεποίθηση, που διέπει την ελληνική οδηγική κουλτούρα, η οποία έχει να κάνει με το ότι σ’ εμένα δεν θα συμβεί! Υπάρχει δηλαδή αυτή η παντοδυναμία στο τιμόνι, μας λέει,  που μας κάνει να υποτιμούμε τον κίνδυνο, πιστεύοντας ότι τα τροχαία συμβαίνουν μόνο σε άλλους. Άρα αυτό ως ψυχολογική άμυνα σίγουρα μειώνει την προσοχή και ενισχύει μια πιο ριψοκίνδυνη συμπεριφορά…

«Δεν θα σας βάλω το αλκοόλ και τις ουσίες, γιατί τα είπε και ο κ. Παπαγεωργίου, αλλά μέσα απ' όλα αυτά σίγουρα υπάρχει αυτό
που λέμε έλλειψη κυκλοφοριακής συνείδησης.  Συνάμα λοιπόν με την ανομία, γιατί η ψυχολογία της ανομίας, η αίσθηση ότι οι κανόνες δεν ισχύουν ή δεν εφαρμόζονται σαφώς βοηθάει και συντελεί σε τέτοιες συμπεριφορές, γιατί οι οδηγοί δεν φοβούνται τις
συνέπειες ή θεωρούν ότι και να παρανομήσουν δεν θα τους πιάσει κανείς.  Όταν λοιπόν αυτό γίνεται ένα «χρυσό κοκτέιλ» σε καθημερινή βάση, οι οδηγοί αποκτούν ένα ανάλογο μοτίβο οδηγικής συμπεριφοράς.»