Σοβαρές επιπτώσεις από έλλειψη ποιοτικού και επαρκούς ύπνου- Πόσο έχει μειωθεί η μέση διάρκεια ύπνου

Σοβαρή απειλή για τη σωματική, ψυχική, συναισθηματική και κοινωνική υγεία του ατόμου αποτελεί η έλλειψη ποιοτικού και επαρκούς διάρκειας ύπνου, η οποία μπορεί να παρατηρηθεί από διαταραχές του. Τα τελευταία 50 χρόνια, η μέση διάρκεια ύπνου στο δυτικό κόσμο έχει μειωθεί κατά δύο ώρες περίπου και ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων κοιμάται λιγότερο από επτά ώρες, που αποτελεί για τη μεγάλη πλειονότητα την ελάχιστη διάρκεια την οποία χρειάζεται κανείς για να μην υπάρξουν προβλήματα υγείας από τη στέρηση ύπνου.

Στατιστικά στοιχεία από το δυτικό κόσμο έχουν δείξει ότι περίπου ένας στους τρεις ενηλίκους παρουσιάζει κάποια διαταραχή του ύπνου. Το άγχος, η κατάθλιψη, καθώς και εξωτερικοί παράγοντες, όπως ο θόρυβος, η θερμοκρασία του περιβάλλοντος, το φως, οι ηλεκτρονικές συσκευές, ακόμη και το στρώμα του κρεβατιού μπορούν να συμβάλουν στις διαταραχές ύπνου. Επιπρόσθετα, σημαντικό ρόλο στις διαταραχές του ύπνου παίζουν παθολογικές καταστάσεις, όπως το ροχαλητό και το Σύνδρομο Αποφρακτικής Υπνικής Άπνοιας-Υπόπνοιας (ΣΑΥ). Τα παραπάνω επισημαίνουν οι ειδικοί με αφορμή τη 14η Μαρτίου - Παγκόσμια Ημέρα Ύπνου.

«Να γίνει η υγεία του ύπνου προτεραιότητα» είναι το μήνυμα για την Παγκόσμια Ημέρα Ύπνου, το οποίο προωθείται από το Εργαστήριο Μελέτης και Αντιμετώπισης των Διαταραχών του Ύπνου που λειτουργεί στην Κλινική Αναπνευστικής Ανεπάρκειας του νοσοκομείου Παπανικολάου. Σκοπός της Παγκόσμιας Ημέρας Ύπνου είναι να ευαισθητοποιήσει το κοινό και τους επαγγελματίες υγείας σχετικά με τη σημασία του υγιή ύπνου για τη γενική υγεία και ευημερία.

Οι επιπτώσεις της έλλειψης ύπνου

Οι διαταραχές ύπνου αναφέρονται σε οποιαδήποτε παραβίαση του φυσιολογικού προτύπου του ύπνου, που μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα, τη διάρκεια ή τη συχνότητά του. Μπορεί να είναι προσωρινές, αλλά και χρόνιες, και επηρεάζουν σημαντικά την καθημερινή λειτουργία και την υγεία του ατόμου. Η έλλειψη ύπνου εξαιτίας των διαταραχών του μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολική ημερήσια υπνηλία, με αποτέλεσμα μείωση της απόδοσης στην εργασία ή στις σπουδές και σοβαρά τροχαία και εργατικά ατυχήματα. Επίσης, η έλλειψη ύπνου αυξάνει τις πιθανότητες αύξησης του σωματικού βάρους, καθώς και κατάχρησης ουσιών (ναρκωτικά, τσιγάρο, αλκοόλ), εμφάνισης υπέρτασης και καρδιαγγειακών προβλημάτων, σακχαρώδους διαβήτη και νόσου του Αλτσχάιμερ, εμφάνισης λοιμώξεων, ακόμη και καρκίνου.

Η έλλειψη ύπνου συνδέεται στενά και με ψυχικές νόσους, καθώς αυξάνει κατακόρυφα τον κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης, αλλά σχετίζεται και με τη μείωση της καλής λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος. Το ΣΑΥ είναι η πιο συχνή από τις διαταραχές αναπνοής στον ύπνο. Τόσο οι ασθενείς όσο και οι σύντροφοί τους, υποφέρουν από την κατάσταση τη νύχτα αλλά και την ημέρα. Χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες διακοπές της ροής του αέρα που οφείλονται σε μερική ή πλήρη απόφραξη των ανώτερων αεραγωγών, οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα αφυπνίσεις, πτώση του οξυγόνου και συμπτώματα κατά την ημέρα. Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα είναι το χρόνιο ροχαλητό με παρουσία διακοπών της αναπνοής (απνοιών) στον ύπνο, η υπνηλία και η κόπωση κατά τη διάρκεια της ημέρας, η νυχτερινή συχνουρία και οι πρωινοί πονοκέφαλοι. Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία μπορεί να είναι πολύ σοβαρές εάν το ΣΑΥ δεν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, με την εμφάνιση καρδιαγγειακών προβλημάτων όπως υπέρταση, αρρυθμίες, εμφράγματα ή εγκεφαλικά επεισόδια, ακόμη και με αιφνίδιο θάνατο κατά τον ύπνο.

Η ιατρική του ύπνου είναι ένας εξειδικευμένος τομέας της Ιατρικής που ασχολείται με τον ύπνο και τις διαταραχές του. Πολλές διαφορετικές ιατρικές ειδικότητες, μεταξύ αυτών και η Πνευμονολογία, έχουν θέση στη διερεύνηση και στη θεραπεία των διαταραχών ύπνου. Η αντιμετώπιση των διαταραχών ύπνου περιλαμβάνει την υιοθέτηση υγιεινών συνηθειών ύπνου, όπως η τήρηση σταθερών ωρών ύπνου, η δημιουργία ενός άνετου περιβάλλοντος ύπνου και η αντιμετώπιση τυχόν υποκείμενων προβλημάτων υγείας ή ψυχολογικών παραγόντων. Τα Εργαστήρια Μελέτης και Αντιμετώπισης των Διαταραχών του Ύπνου που υπάρχουν σε αρκετά δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία της Ελλάδας μπορούν να παρέχουν εξειδικευμένη βοήθεια στους πάσχοντες από διαταραχές ύπνου.