Silver Tourism: H γεροντολόγος Στέλλα Τσαρτσαρά μιλά για τον Γηριατρικό τουρισμό
Η Στέλλα Ι. Τσαρτσαρά ειδικεύεται στις Επενδύσεις Κοινωνικού Αντικτύπου στην Μέριμνα, είναι Γεροντολόγος και ειδική στον Silver Tourism αλλά και σε ένα νέο είδος τουρισμού τον Γηριατρικό Τουρισμό, διετέλεσε μέλος της πρωτοβουλίας της Κομισιόν για την Υγιή και Ενεργό Γήρανση, το European Innovation Partnership of Active and Healthy Ageing συντονίζοντας 3.000 οργανισμούς στην Ευρώπη στη Γήρανση και την Ασημένια Οικονομία συμπεριλαμβανομένου και του Τουρισμού.
Εργάστηκε με διεθνείς δωρητές (Παγκόσμια Τράπεζα, ΕΤΕ, ΕΕ κλπ) για την Τοπική και Περιφερειακή Ανάπτυξη και τον Τουρισμό, ειδικά στους τομείς Silver Branding, Health Tourism Branding.
Εργάστηκε ως ειδικός σύνταξης του Προγράμματος Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (ELearning), για τις ευπαθείς ομάδες των Υγειονομικών Πρωτόκολλων του Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ. του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με τίτλο “Υγιεινή & Πρόληψη Μετάδοσης Λοιμώξεων στον
Ξενοδοχειακό Κλάδο – Οδηγίες Προστασίας έναντι της Νόσου Covid-19“ συμβεβλημένη από το Ευρωμεσογειακό Ινστιτούτο Ποιότητας & Ασφάλειας στις Υπηρεσίες Υγείας για αυτό, πριν βγουν τα πρωτόκολλα. Την δουλειά της αυτή την ενέκρινε ο ΕΟΔΥ.
Τι είναι ο Ασημένιος Τουρισμός και ποια τα χαρακτηριστικά του – ποια είναι και τα χαρακτηριστικά των Ελλήνων τουριστών 50+;
Ο Αργυρός Τουρισμός αφορά τη παροχή ενισχυμένων υπηρεσιών στα τμήματα πληθυσμού 50+, 65+ και τέλος τους Γηριατρικούς Τουρίστες 75+. Είναι αυτοί που δεν επιθυμούν να τους αποκαλεί ο
πάροχος «ηλικιωμένους», θέλουν όμως οι πάροχοι να σέβονται τις ιδιαιτερότητές τους με την ανάλογη υψηλής ποιότητας προσφορά. Έχουν γενικά καλή υγεία, υψηλό εισόδημα και χρόνο για ταξίδια σε
υψηλού επιπέδου προορισμούς και οι προτιμήσεις τους δεν διαφέρουν από εκείνες νεαρότερων ηλικιών. Η ταξινόμηση σε αυτό το τμήμα γίνεται με κριτήρια lifestyle και όχι ηλικιακά.
Την Ελλάδα την αφορά το είδος Silver Tourism των 55 – 65 ετών, λόγω υπαρχουσών υποδομών οι οποίοι επιζητούν ποιοτικές υπηρεσίες με στόχο την ευζωία τους. Ταξιδεύουν για περισσότερο χρονικό διάστημα, σε περιόδους ή μέρη με ηπιότερο κλίμα, με καλή προσβασιμότητα σε όλες τις υπηρεσίες αλλά και στο φυσικό τοπίο, με προσβάσιμες παραλίες, εκδρομές κατάλληλα οργανωμένες για τις
κινητικές ιδιαιτερότητές τους, γαστρονομία που προωθεί την αντιγήρανση και το βασικότερο: επιζητούν συνεχή και αξιόπιστη υποστήριξη κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους,
συμπεριλαμβανόμενων ενδεχομένως και υπηρεσιών υγείας και ευεξίας. Οι Ελληνες ταξιδιώτες 50+ δεν διαφέρουν σε τίποτα σε όλα τα παραπάνω. Εχουν τις ίδιες απαιτήσεις και ανάγκες με τους
συνομήλικούς τους σε άλλες χώρες του ΟΟΣΑ.
Έχει κοινά σημεία με άλλο είδος θεματικού τουρισμού, πχ ιαματικό, θρησκευτικό κλπ;
Ο Αργυρός Τουρισμός αφορά τους ταξιδιώτες μεγαλύτερης ηλικίας, που προτιμούν στο ταξίδι τους να υπάρχουν ειδικές παροχές για τις ιδιαιτερότητές τους, ειδικές εκδρομές για πολιτιστικούς σκοπούς ή ευεξία, σε ιστορικούς προορισμούς ενδεχομένως και με ιαματικά λουτρά για ευεξία, χωρίς όμως να
ταξιδεύουν για ιαματικό ή ιατρικό σκοπό. Θέλουν απλώς να διασκεδάσουν και να συλλέξουν
εμπειρίες. Δεν προβλέπουν τέτοια προϊόντα και παροχές, τα θεματικά είδη τουρισμού που αναφέρετε θρησκευτικού, πολιτιστικού που λανθασμένα έχουν καταχωρηθεί έτσι τον Νόμο Περί Θεματικού
Τουρισμού και μάλιστα με τον ρατσιστικό όρο – διάκριση «Τρίτη ηλικία», κάτι που πρέπει να αλλάξει διότι εκθέτει τη χώρα. Είναι βασικό θέμα ο σχεδιασμός προϊόντων που να λαμβάνουν υπόψιν τις ανάγκες αυτών των δημογραφικών ομάδων που είναι διαφορετικές σε κάθε δεκαετία.
Όσοι έχουν ανάγκες προχωρημένης παροχής, είναι ο Γηριατρικός Τουρισμός, ο οποίος δεν υπήρχε μέχρι που δημοσίευσα ένα άρθρο και ανοίγει τη συζήτηση παγκόσμια στο International Tourism Research Journal. Οι διαφορές μεταξύ του ιατρικού, ιαματικού, Ευεξίας και SPA και άλλων ειδών τουρισμού, είναι στο άρθρο με το οποίο θέσπισα παγκόσμια τον όρο «Γηριατρικός Τουρισμός» https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/jtr.2232?af=R&
Ποια η σχέση Γήρανσης και Μακροβιότητας
Η Γήρανση είναι η βιολογική σταδιακή απώλεια λειτουργιών του σώματος. Η Μακροβιότητα είναι η επιστήμη αντιστροφής αυτών των απωλειών και επιτυγχάνεται μέσω της γενετικής, επιγενετικής, ιατροφαρμακευτικών παρεμβάσεων στην φθίνουσα βιολογία και βιοχημεία του οργανισμού κλπ
πάντως η καλύτερη πολιτική για πετυχημένη γήρανση, δεν είναι η αντιγήρανση, αλλά η πολιτική που λέγεται «Υγιής και Ενεργός Γήρανση». Θυμηθείτε, όταν αρχίσουμε να σταματάμε, τότε είναι που αρχίζουμε και γερνάμε.
Πώς επηρεάστηκε το συγκεκριμένο segment πληθυσμού από την πανδημία;
Πολύ άσχημα, ήταν το τμήμα πληθυσμού που χτυπήθηκε περισσότερο από τη καραντίνα όχι μόνο λόγω των ακραίων μέτρων που οι ίδιοι επέβαλαν λόγω φόβου στους εαυτούς τους, αλλά και λόγω της
αδυναμίας τους να ανταπεξέλθουν σε περιόδους στρες όπως οι νεότερες ηλικίες και για αυτό και ο
Αργυρός Τουρισμός θα ανθίσει. Θα ταξιδέψουν για να ανακτήσουν τη ζωή τους πίσω, ή μάλλον την Ευ- Ζωΐα τους (Wellbeing που δεν έχει σχέση με το Wellness Ευεξία, δείτε το άρθρο μου για τις διαφορές), την υγεία τους και τη ψυχική τους υγεία, που σε αυτές τις ηλικίες πολλαπλασιάζεται η ταχύτητα
φθοράς και φθίνουσας πορείας οδηγώντας σε σοβαρές παθήσεις και προχωρημένo Σύνδρομο Ευαλωτότητας (Frailty Syndrome)
Θα μπορούσε να φέρει επενδύσεις ο Αργυρός Τουρισμός στη χώρα; Και πώς θα επαναπροσδιορίσει την εικόνα της χώρας;
Οι επενδύσεις στον τομέα του Αργυρού Τουρισμού είναι εθνική γραμμή, αλλά οι ιθύνοντες δεν το
κατανοούν ότι αποτελεί εθνική κατεύθυνση ανάπτυξης, πρέπει να ξέρουν όλοι όσοι ασχολούνται με την Ανάπτυξη, ως μια από τις 6 βασικές πηγές επενδύσεων και αύξησης του ΑΕΠ από την έκθεση Ελλάδα 2020 της McKinsey – η μακροχρόνια μέριμνα, προσοχή όμως όχι με τον απαρχαιωμένο όρο που της δίνουμε στην Ελλάδα. Η μακροχρόνια μέριμνα είναι η βάση της Ασημένιας Οικονομίας, του Αργυρού Τουρισμού, των τεχνολογικών εξελίξεων στη καθημερινή ζωή ενός ατόμου 65+ (e-health, home care, m-health, telemedicine κλπ οι όροι δεν μεταφράζονται επειδή δεν έχουν ακόμα θεσμική εφαρμογή στη χώρα) αντικαθιστώντας τα πάντα: την οικογένεια που λείπει, την φροντίδα, τη κοινωνικότητα ως αντίδοτο μοναξιάς, την Ενεργό και Υγιή Γήρανση, τη ζωή την ίδια μετά τα 65, που
στην ΕΕ έχει πολύ προχωρημένες μορφές διακυβέρνησης, (δεν είναι μόνο φροντίδα του δημοσίου και των εθελοντών του αναντικατάστατου ελληνικού φιλότιμου) αλλά και εταιρικών μορφών ΝΠΙΔ ΜΚΟ συνήθως, καθώς και μορφών επενδύσεων αλλά και καινοτόμων μορφών προκηρύξεων και μεθόδων ανάθεσης. Μιλάμε για έναν άλλο πολιτισμό που ήδη τρέχει και προσελκύει τεράστια κεφάλαια.
Και πάλι η αγορά κεφαλαίων μας λέει ότι μόνο το 5% των ιδιωτικών επενδύσεων βρίσκονται σε αυτόν τον τομέα, της Αργυρής Οικονομίας και ο λόγος είναι ότι όταν λέμε επενδύσεις, έχουμε στο νου μας μόνο τις ιδιωτικές επενδύσεις. Όμως αυτές δεν προχωράνε. Κοιτάξτε τι έγινε με τις προσπάθειες Venture Capitals που επένδυσαν στην Μακροχρόνια Μέριμνα (Long Term Care) στο ΗΒ: όλες απέτυχαν και με ζοφερές συνέπειες, ηλικιωμένοι πέθαιναν αβοήθητοι και παραμελημένοι, λόγω της αποφυγής
δαπανών σε οίκους ευγηρίας, κέντρα φροντίδας κλπ, χρηματοδοτούμενα από ιδιωτικά κεφάλαια, έγινε μεγάλο σκάνδαλο πριν μερικά χρόνια στο θέμα. Το μέλλον βρίσκεται παγκόσμια στη μακροχρόνια
μέριμνα στις Επενδύσεις Κοινωνικού Αντίκτυπου, πρέπει να βρεις τρόπο να αυτοχρηματοδοτήσεις τις παροχές, αυξάνοντας την απόδοση επένδυσης μακροπρόθεσμα, δεν γίνεται κάτι τέτοιο σε 1-2 χρόνια ορίζοντα που έχουν τα VCs.
Στην Ελλάδα δυστυχώς η επενδυτική ωριμότητα στο θέμα, δεν είναι απλώς ανώριμη, αλλά ανύπαρκτη. Είχαμε προσπαθήσει να δημιουργήσουμε με το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, Ομόλογα Επενδύσεων Κοινωνικού Αντίκτυπου το 2015, αλλά δυστυχώς δεν προχώρησε, ενώ θα έλυνε μεγάλα
προβλήματα χρηματοδότησης της μέριμνας. Υπάρχουν κάποια ιδιωτικά κεφάλαια που επενδύουν χτίζοντας οικισμούς με προσφορά που προορίζεται κανονικά, στη προσαρμογή σε απαιτήσεις μερικών τμημάτων του πληθυσμού αυτού. Μόνο που γίνεται λάθος. Έχω μιλήσει με project managers πολύ
μεγάλων επενδύσεων ξένων κεφαλαίων στην χώρα, και με έκπληξη διαπίστωνα ότι σχεδίαζαν έναν οικισμό για κοινό 75+ με χρόνιες παθήσεις και μερική ανικανότητα που απεύθυναν σε κοινό 65+! Οι τελευταίοι όμως όταν συνταξιοδοτούνται δεν θέλουν να ακούσουν για τέτοιους απομονωμένους οικισμούς, παρά προτιμούν την δράση, τη συμμετοχή, τις νέες εμπειρίες, συχνά οι Ευρωπαίοι
μετακομίζοντας για μερικά χρόνια στις νότιες χώρες, κοντά σε αστικές περιοχές ακριβώς για τη συμμετοχή στα κοινωνικοπολιτιστικά δρώμενα. Όταν η ηλικία τους πλέον απαιτεί αυξημένη
ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, πωλούν συνήθως την δεύτερη κατοικία τους και επιστρέφουν στις χώρες τους όπου η παροχή φροντίδας είναι αυξημένης ποιότητας. Βέβαια στην Ισπανία, έχει αρχίσει και αλλάζει αυτό με την δημιουργία Ομίλων Ιατρικής Περίθαλψης και Μέριμνας ειδικά
προσαρμοσμένων στις απαιτήσεις των 3 εκατομμυρίων Βρετανών που ζούν στη χώρα. Εκεί θα πρέπει να προσανατολιστούμε και εμείς, αλλά για να γίνει κάτι τέτοιο, θα πρέπει να δημιουργήσουμε την αγορά πρώτα αγοράς ακινήτων παραχείμασης τουλάχιστον, αν όχι μόνιμης κατοικίας στην Ελλάδα και αυτό δεν γίνεται μόνο με φοροαπαλλαγές, αλλά με τη δημιουργία προϊόντων για να προσελκύσουμε επενδύσεις. Οι επενδυτές έρχονται όταν είναι έτοιμο το προϊόν, όχι μόνο το θεσμικό πλαίσιο, το οποίο όπως ξέρουμε σε σοβαρές επενδύσεις γρήγορα αναπροσαρμόζεται.
Επομένως, θα πρέπει να προσέξουν πολύ, όσοι σχεδιάζουν τέτοιες τεράστιες επενδύσεις, πώς θα τις σχεδιάσουν, διότι μέχρι τώρα βλέπουμε τέτοια άδεια κελύφη, στην Κρήτη για παράδειγμα, και στην ηπειρωτική χώρα, οικισμών που έμειναν κενοί, ρίχνοντας εκατοντάδες εκατομμύρια στο νεροχύτη.
Θα έρθουν φέτος οι τουρίστες 50+, ποια είναι η πρόβλεψή σας;
Όλοι οι εμβολιασμένοι παντού, σε όλο τον κόσμο σε ποσοστό 100% είναι μεταξύ 50 και 75 ετών από αυτούς που θα ταξιδέψουν, αλλά και οι άνθρωποι 75-85 ετών. Ο τουρισμός Bucket List θα εκτιναχθεί φέτος. Ότι θα ταξιδέψουν είναι σίγουρο. Αρχικά στις οικογένειές τους, έπειτα τοπικά, αυτά όλα μέχρι και το Πάσχα. Το καλοκαίρι θα ταξιδέψουν και το θέμα είναι πώς θα τους εξασφαλίσουμε ως
καταναλωτές των προϊόντων μας, όπου αυτά υπάρχουν. Στην Τουρκία και την Ισπανία, είναι τα segments με τις μεγαλύτερες κρατήσεις κυρίως από την Αγγλία, τη Γαλλία και τη Γερμανία. Το Πράσινο Πιστοποιητικό Υγείας επιπλέον με τα τεστ θα επιτρέψει την δραματική αύξηση των τουριστικών ροών φέτος. Η πρόβλεψή μου είναι ότι θα έχουμε (αν και εφόσον προσέξουμε στην επιδημιολογική απόδοση
– βασικό αυτό) το 2021, το 40% των αφίξεων του 2019 και από αυτό, το 40% θα είναι τουρίστες 50+ των ευπαθών ομάδων και silver tourists.
Ποιο είναι το μότο σας;
Η Ελλάδα πρέπει να εκσυγχρονιστεί στο θέμα του Silver Tourism – Silver Economy. Καταρχάς ο νόμος περί Θεματικού Τουρισμού πρέπει να αλλάξει και να απαλλαχθεί από τον ρατσιστικό όρο ….3η ηλικία για ανθρώπους 50 ετών υγιείς, 60 ετών με υποκείμενα νοσήματα και 75 Γηριατρικούς Ασθενείς. Δεν μπορεί να μπαίνουν όλοι στο ίδιο τσουβάλι, η χώρα υποπίπτει σε Διάκριση (Ageism) και εκτίθεται και ο πρωθυπουργός και ο υπουργός τουρισμού όταν αναφέρονται με αυτόν τον όρο για την Αργυρή Οικονομία! Eπίσης, θα πρέπει να διαχωριστεί από τον Πολιτιστικό Τουρισμό, διότι δεν είναι.
Έπειτα, για να γίνει πραγματικότητα ο Στόχος 4 της Μελέτης McKinsey έσοδα από την Μακροχρόνια Φροντίδα, η χώρα πρέπει να είναι στο τραίνο της παγκόσμιας πολιτικής για τη Γήρανση και την Αργυρή Οικονομία, και συνεπώς και του Silver Tourism. Τα προϊόντα που υπάρχουν στην Ιταλία και τη
Πορτογαλία ούτε καν τα διανοούμαστε εδώ. Στη Πορτογαλία τα διαρθρωτικά ταμεία επιστρατεύονται με ΣΔΙΤ σε cluster παρόχων και συν-δημιουργία με τους πολίτες 50+. Η Ιταλία δημιουργεί
Περιφερειακές Διαχειριστικές Δομές για τη Γήρανση και τον Silver Tourism. Και σε χώρες πολύ
προχωρημένες όπως η Χώρα των Βάσκων υπάρχει Στρατηγική Πόλης για την Υγιή και Ενεργό Γήρανση βλέπεις 30% αυξημένη παρουσία τους επειδή ακριβώς η πόλη μεριμνά για το τμήμα αυτό του
πληθυσμού, και οι Καταλανοί και η Ολλανδία μέσω της Περιφερειακής Πολιτικής προβλέπει Smart Specialization Systems, διαχειριζόμενα από Αστικές μη Κερδοσκοπικές εταιρείες των Δήμων για τη Γήρανση. Καταλαβαίνετε πόσο πίσω είμαστε για να χτίσουμε υποδομές που θα προσελκύσουν τις ηλικίες αυτές;
Η αρχή πρέπει να γίνει από τις επενδύσεις κοινωνικού αντικτύπου σε ενεργητικά διαχειριζόμενα από πρωτοποριακούς οργανισμούς σε προορισμούς της χώρας, ώστε να δημιουργηθεί η ειδική γνώση που θα διαδοθεί και σε άλλους έπειτα.
F/b: @SouthEastEuropeLongTermCare
Συνεργασία flash.gr με η κερδοσκοπικό σωματείο Vision Network Athens
