Σεισμός στη Θήβα: Τρόμος από το υπέδαφος για χιλιάδες κατοίκους – Όλο και πιο κοντά στα 6 Ρίχτερ

Είναι ίσως η πρώτη φορά που και οι ίδιοι οι σεισμολόγοι συμμερίζονται την ανησυχία χιλιάδων κατοίκων της Θήβας και των κοντινών περιοχών για όσα συμβαίνουν εδώ και μήνες στη Βοιωτία. Ο καθησυχασμός ότι «χρειάζεται προσοχή τα επόμενα λίγα 24ωρα» δεν διατυπώνεται επειδή τα 24ωρα έγιναν μήνες.

Η εκτόνωση των τεκτονικών δυνάμεων που βρίσκουν διέξοδο μέσα από τρομακτικά, υπόκωφα, βουητά προς την επιφάνεια του εδάφους, μερικές φορές αφήνοντας τις ρωγμές τους σε δρόμους και τοίχους σπιτιών, δεν δείχνει σημάδια τερματισμού.

Ακατανόητα

Είναι ίσως η πρώτη φορά που κάτω από μία πόλη, έναν νομό, δίπλα στην πρωτεύουσα της χώρας όπου ζουν πάνω από 5 εκατ. άνθρωποι, ένα ρήγμα ή ένα σύμπλεγμα ρηγμάτων συμπεριφέρεται με τρόπο ακατανόητο, απειλώντας να λυτρωθεί με έναν σφοδρό, καταστροφικό, σεισμό.

Εδώ και πολλούς μήνες, μέσα στον φλοιό της Γης, η σεισμική ενέργεια μοιάζει ανεξάντλητη, μία γεωλογική αρρυθμία που μαρτυρά ελάχιστα στοιχεία για τον τόπο προέλευσης της και τι επιδιώκει. Πάνω από 3.000 δονήσεις, τρομοκρατούν χιλιάδες ανθρώπους και προβληματίζουν τους ειδικούς.

Πραγματικά υπήρξαν δύο σεισμοί στην περιοχή με μέγεθος πάνω από 6 Ρίχτερ, την περίοδο 1977-1981 και πολύ παλιότερα το 1892. Ομως η προσεισμική ακολουθία δεν ήταν φαίνεται να είχε τέτοια διάρκεια, αν δεχτούμε ότι πρόκειται για κάτι τέτοιο και στην περίπτωση αυτή.

Ισως και 6 Ρίχτερ

Ο διευθυντής Ερευνών Σεισμολογίας στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών Γεράσιμος Παπαδόπουλος, είναι ένας από τους επιστήμονες που ανησυχεί. Μιλώντας στα «ΝΕΑ», θεωρεί πολύ πιθανό να εκδηλωθεί σεισμός 6 Ρίχτερ στην περιοχή, και συνιστά τη λήψη πρόσθετων μέτρων από τις τοπικές Αρχές.

Τον κώδωνα του κινδύνου για τους σεισμολόγους έκρουσε η πρόσφατη σεισμική δόνηση των 4,3 Ρίχτερ, της 10ης Απριλίου, τρία 24ωρα μόλις μετά τα 3,9 Ρίχτερ και ενώ είχε να καταγραφεί σεισμός τέτοιου μεγέθους από τις 11 Ιουλίου.

Οι δείκτες

Μελετώντας το πλήθος των στοιχείων που προκύπτουν από την έξαρση σεισμικότητας στη Θήβα, ο καθηγητής εξηγεί στα «ΝΕΑ» ποιοι δείκτες αποκαλύπτουν χαρακτηριστικά προσεισμικής ακολουθίας (πανομοιότυπης με την περίπτωση του Αρκαλοχωρίου), με «σημαντική πιθανότητα», όπως αναφέρει ο ίδιος, «για ισχυρότερο σεισμό στην περιοχή», ανάλογο των 6,2 Ρίχτερ που είχαν χτυπήσει τη Θήβα το 1892, έπειτα από ανάλογη προσεισμική δραστηριότητα 17 μηνών.

Η πιθανότητα

«Τα ρήγματα στη Θήβα είναι σε συνέχεια των ρηγμάτων του Κορινθιακού Κόλπου. Εχουμε δημοσιεύσει μελέτη για τους προσεισμούς ισχυρών δονήσεων στον Κορινθιακό, σύμφωνα με την οποία, στις 12 από τις 17 περιπτώσεις, είχαμε προσεισμική ακολουθία. Ενα ποσοστό 83%.

Εάν λάβουμε αυτό υπόψη, τότε, βλέποντας στη Θήβα ότι υπάρχουν χαρακτηριστικά προσεισμών, βλέπουμε ότι υπάρχει σημαντική πιθανότητα για ισχυρότερο σεισμό στην περιοχή», σημειώνει ο καθηγητής, αναφέροντας ως βασικά γνωρίσματα προσεισμών την επιτάχυνση του ρυθμού σεισμικότητας και το σχετικό πλήθος των μεγάλων σεισμών, που στη σεισμολογία εκφράζεται με την παράμετρο b: «Σε περιπτώσεις προσεισμών, η b παρουσιάζει σημαντική πτώση σε σχέση με την τιμή που έχει το προηγούμενο διάστημα.

Φάση προσεισμών;

Εδώ έχουμε μια παράμετρο που το τελευταίο 20ήμερο παρουσιάζει σημαντική πτώση, από το 1 στο 0,80. Και αυτό ενισχύει την άποψη ότι πιθανώς βρισκόμαστε σε φάση προσεισμών».

Παρατηρώντας τα επίκεντρα των σεισμών στην περιοχή και τη ζώνη που αυτά σχηματίζουν, ο ίδιος τοποθετείται και ως προς το μέγεθος ενός πιθανού ισχυρότερου σεισμού. «Οι πιο αξιόλογοι σεισμοί στη Θήβα (3 Ρίχτερ και πάνω) από το καλοκαίρι μέχρι τώρα, καταλαμβάνουν μια ζώνη μήκους 15-20 χιλιομέτρων, διατασσόμενοι σε μια γραμμή από την ανατολή προς τη δύση. Αν αυτό αντιστοιχεί σε ένα ρήγμα, τότε αυτό το μήκος ρήγματος αντιστοιχεί σε σεισμό μεγέθους 6 Ρίχτερ».

Κίνδυνος για την Αθήνα;

Και η Αθήνα; Κατά πόσο κινδυνεύει, εν μέσω, μάλιστα, τουριστικής περιόδου, από έναν σεισμό 6 Ρίχτερ στη γειτονική Θήβα; «Νομίζω ότι είναι μειωμένη η απειλή για την Αθήνα λόγω της απόστασης που είναι σημαντική», σημειώνει ο Γεράσιμος Παπαδόπουλος, ενώ, ως προς τη δυνατότητα εκτίμησης του χρόνου στον οποίο μπορεί να «απλωθεί» η πολύμηνη προσεισμική ακολουθία στη Θήβα, είναι σαφής: «Δυστυχώς είναι δύσκολο να το πούμε, δεν έχω τρόπο να το ελέγξω επιστημονικά.

Θέλω να πω όμως ότι η περιοχή της Θήβας βρίσκεται σε περίοδο αυξημένου σεισμικού κινδύνου, η σεισμικότητα έχει τα χαρακτηριστικά προσεισμών και, για τον λόγο αυτό, η γένεση ισχυρότερου σεισμού είναι σημαντικά πιθανή».

Οι επιφυλάξεις Τσελέντη

Τη δική του εκτίμηση για τους σεισμούς στη Θήβα έκανε ο διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου της Αθήνας, Άκης Τσελέντης λέγοντας πως η σεισμική έξαρση τόσο στη Θήβα και όσο και στη γύρω περιοχή πιθανόν θα σβήσει.

Ωστόσο, ο κ. Τσελέντης πρόσθεσε μιλώντας στο ΑΠΕ ότι το ιστορικό της περιοχής, που είχε δώσει την περίοδο 1977-1981 ακόμη και σεισμό 6,2 Ρίχτερ στο Καπαρέλι Θηβών, αλλά και η γειτνίασή της με τον Κορινθιακό Κόλπο, μας κάνει πιο επιφυλακτικούς.

Οργανα καταγραφής

Την Τετάρτη και την Πέμπτη ο καθηγητής θα επισκεφθεί την περιοχή για να συναντηθεί με δημάρχους και αυτοδιοικητικούς παράγοντες, ενώ θα τοποθετήσει όργανα καταγραφής των δονήσεων, ξεκινώντας το μεσημέρι από τη Χαλκίδα και αύριο θα συνεργαστεί με το Συντονιστικό όργανο στη Λιβαδειά.

Ο καθηγητής Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών και πρόεδρος του ΟΑΣΠ, Ευθύμιος Λέκκας λέει ότι «από τον Δεκέμβριο του 2020, εδώ δηλαδή και 16 μήνες, έχει αρχίσει μια ασθενής σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή των Θηβών και μέχρι τώρα έχει δώσει 3.000 σεισμούς με μέγεθος έως 4,7 βαθμών Ρίχτερ»

Υπάρχει «ταβάνι;»

Ο κ Λέκκας ξεκαθαρίζει ότι είναι μία παρόμοια σεισμική ακολουθία όπως με το Αρκαλοχώρι όμως θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν ότι το γεωτεκτονικό και σεισμοτεκτονικό πλαίσιο των Θηβών είναι τελείως διαφορετικό από την Κρήτη, πράγμα που σημαίνει ότι δεν οφείλει η μια κατάσταση να ακολουθήσει την άλλη.

Ο κ. Λέκκας συνεχίζει: «Όμως με βάση τα υφιστάμενα στοιχεία βλέπουμε, και αυτό είναι ένα πόρισμα δεκάδων επιστημόνων που δημοσίευσαν μία εργασία σε διεθνές περιοδικό, ότι στην περιοχή των Θηβών το 1914 εκδηλώθηκε ένας σεισμός των 6 βαθμών περίπου. Θεωρούμε ουσιαστικά οροφή αυτόν τον σεισμό με πολύ μικρή πιθανότητα να εκδηλωθεί. πολύ μικρή πιθανότητα αλλά πιθανή».