Σε ποιον ανήκει τελικά το πυθαγόρειο θεώρημα – Βρέθηκε Βαβυλωνιακή πλάκα πριν γεννηθεί ο Πυθαγόρας που ανατρέπει όσα γνωρίζαμε

Η Βαβυλωνιακή πλάκα που βρέθηκε θέτει σε αμφισβήτηση την πατρότητα του περίφημου «πυθαγορείου θεωρήματος» από τον Πυθαγόρα.

Η πλάκα (με το όνομα IM 67118) χρησιμοποιούνταν πιθανότατα για διδασκαλία και εμφανίζει το γνωστό σε εμάς «πυθαγόρειο θεώρημα» για να λύσει το μήκος μιας διαγωνίου μέσα σε ένα ορθογώνιο.

Μια άλλη πλάκα από το 1800-1600 π.Χ. περίπου έχει ένα τετράγωνο με σημειωμένα τρίγωνα στο εσωτερικό του. Η μετάφραση των σημάνσεων από τη βάση 60 – το σύστημα αρίθμησης που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Βαβυλώνιοι – έδειξε ότι αυτοί οι αρχαίοι μαθηματικοί γνώριζαν το τη μέθοδο που εισήγαγε ο Έλληνας μαθηματικός γνωστή σε εμάς ως «πυθαγόρειο θεώρημα» καθώς και άλλες προηγμένες μαθηματικές έννοιες.

A Clay tablet narrating a geometric-algebraic theory of how to make a solution for a mathematical problem. The conclusion applies a theory very similar to the Pythagorean theorem. From Tell Tell al-Dhabba’i, #Iraq. Old-#Babylonian period, 2003-1595 BCE. pic.twitter.com/xJFNVe6Z2i

— Traces Left (@TracesLft) September 2, 2023

«Το συμπέρασμα είναι αναπόφευκτο. Οι Βαβυλώνιοι γνώριζαν τη σχέση μεταξύ του μήκους της διαγωνίου ενός τετραγώνου και της πλευράς του (d = a√2)», γράφει ο μαθηματικός Μπρους Ράτνερ σε ένα άρθρο για το θέμα. «Αυτός ήταν πιθανότατα ο πρώτος αριθμός που ήταν γνωστός ως ανορθολογικός. Ωστόσο, αυτό με τη σειρά του σημαίνει ότι ήταν εξοικειωμένοι με το «πυθαγόρειο θεώρημα» ή, τουλάχιστον, με την ειδική περίπτωσή του για τη διαγώνιο ενός τετραγώνου (d2 = a2 + a2 = 2a2), περισσότερο από χίλια χρόνια πριν από τον μεγάλο σοφό από τον οποίο πήρε το όνομά του», αναφέρει.

Γιατί λοιπόν αυτό αποδόθηκε στον Πυθαγόρα; Δεν σώζεται κανένα πρωτότυπο γραπτό του Πυθαγόρα. Ό,τι γνωρίζουμε γι’ αυτόν μεταδόθηκε από άλλους, ιδίως από τους Πυθαγόρειους, που ήταν μέλη μιας σχολής την οποία ίδρυσε στη σημερινή νότια Ιταλία. Η σχολή, που ονομάστηκε «Ημικύκλιος του Πυθαγόρα», ήταν μυστικοπαθής, αλλά οι γνώσεις που μαθαίνονταν εκεί ή ανακαλύπτονταν μεταδίδονταν παντού και συχνά αποδίδονταν στον ίδιο τον Πυθαγόρα.

«Ένας λόγος για τη σπανιότητα των πρωτότυπων πηγών του Πυθαγόρα ήταν ότι η πυθαγόρεια γνώση περνούσε από γενιά σε γενιά από στόμα σε στόμα, καθώς το γραπτό υλικό ήταν σπάνιο», συνέχισε ο Ράτνερ.