Σάββατο του Λαζάρου και Κυριακή των Βαΐων: Τα λαζαράκια και το ψάρι έχουν την τιμητική τους

Το Σάββατο του Λαζάρου και η Κυριακή των Βαΐων είναι μέρες χαράς ανάμεσα στη Μεγάλη Σαρακοστή και τον θρήνο της Μεγάλης Εβδομάδας.

Το Σάββατο του Λαζάρου ή Λαζαροσάββατο, που φέτος είναι στις 12 Απριλίου, εορτάζεται η ανάσταση του Λαζάρου από τη Βηθανία, ένα γεγονός το οποίο περιγράφεται στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον. Τη συγκεκριμένη, δε, ημέρα δεν γίνονται μνημόσυνα με κόλλυβα, μόνο απλό Τρισάγιο αν υπάρχει ανάγκη.

Την επόμενη ημέρα ακολουθεί η Κυριακή των Βαΐων (13 Απριλίου), οπότε εορτάζεται η ανάμνηση της θριαμβευτικής εισόδου του Ιησού Χριστού, καθισμένου πάνω σε γαϊδουράκι στα Ιεροσόλυμα, όπου οι Ιουδαίοι Τον υποδέχθηκαν ως βασιλιά, κρατώντας βάγια και απλώνοντας στο έδαφος τα ρούχα τους, ζητωκραυγάζοντας «Ωσαννά, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου».

Τα λαζαράκια

Τα λαζαράκια είναι μικρά, αφράτα, ημίγλυκα ψωμάκια που παρασκευάζονται το Σάββατο του Λάζαρου. Έχουν το σχήμα ανθρώπου τυλιγμένου με σάβανο, όπως παριστάνεται ο Λάζαρος και συμβολίζουν την ανάστασή του. Είναι νηστίσιμα, δηλαδή δεν περιέχουν γαλακτοκομικά προϊόντα ή αυγά. Για τον λόγο αυτό, σε αντίθεση με τα τσουρέκια, αλείφονται με ελαιόλαδο για να γίνουν πιο γυαλιστερά.

Αν και στη σύγχρονη εποχή τα λαζαράκια αγοράζονται ως επί το πλείστον έτοιμα, παλαιότερα οι γυναίκες ζύμωναν τη ζύμη σε σχήμα ανθρώπου, ως σύμβολο της ζωής που νικάει τον θάνατο. Ένα από τα λαζαράκια το κρατούσαν στο σπίτι όλο το χρόνο και είτε το έτρωγαν τον επόμενο χρόνο είτε το πετούσαν στη θάλασσα για να το φάνε τα ψάρια.

Πώς θα τα φτιάξετε

Τα υλικά που θα χρειαστείτε είναι τα εξής, σύμφωνα με τη συνταγή του Άκη Πετρετζίκη:

• 400 γρ. νερό, χλιαρό
• 1 κ.σ. ξηρή μαγιά
• 150 γρ. κρυσταλλική ζάχαρη
• 50 γρ. ελαιόλαδο
• 1 κ.γ. κανέλα
• 1/4 κ.γ. τριμμένο γαρίφαλο
• 1/2 κ.γ. κάρδαμο (κακουλέ)
• 1/4 κ.γ. αλάτι
• 800 γρ. αλεύρι γ.ό.χ.
• 50 γρ. σταφίδες
• 50 γρ. καρύδια, χοντροκομμένα
• 40 ολόκληρα γαρίφαλα

Εκτέλεση:

-Στον κάδο του μίξερ, προσθέτουμε το νερό, τη μαγιά και τη ζάχαρη.

-Ανακατεύουμε καλά με ένα σύρμα χειρός για να διαλυθεί και το αφήνουμε για 10 λεπτά μέχρι να ενεργοποιηθεί η μαγιά.

-Προσθέτουμε το ελαιόλαδο, την κανέλα, το γαρίφαλο σε σκόνη, το κάρδαμο, το αλάτι και το αλεύρι.

-Χτυπάμε με τον γάντζο σε μέτρια ταχύτητα για 8-10 λεπτά μέχρι να ομογενοποιηθεί το μείγμα και να δέσει το ζυμάρι.

-Αφήνουμε τη ζύμη να ξεκουραστεί σκεπασμένη με μια πετσέτα για 30 λεπτά.

-Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 170°C στον αέρα.

-Αφού η ζύμη έχει ξεκουραστεί τη χωρίζουμε σε 20 μπαλάκια των 60 γρ. το καθένα.

-Από το κάθε μπαλάκι ζυγίζουμε 50 γρ. για το σώμα και 10 γρ. για τα χεράκια.

-Σε ένα μπολ ανακατεύουμε τις σταφίδες και τα καρύδια ώστε να φτιάξουμε το μείγμα της γέμισης.

-Πλάθουμε το σώμα από τα λαζαράκια σε μακρόστενο σχήμα, γεμίζουμε με 1 κ.γ. από τη γέμιση, κλείνουμε καλά και με την υπόλοιπη ζύμη και φτιάχνουμε 2 χεράκια τα οποία περνάμε χιαστί από την πίσω μεριά για να καταλήξουν σε σχήμα Χ μπροστά.

-Τοποθετούμε γαρίφαλα για τα μάτια.

-Μεταφέρουμε τα λαζαράκια σε ένα ταψί στρωμένο με λαδόκολλα και ψήνουμε για 20-30 λεπτά.

Γιατί τρώμε ψάρι την Κυριακή των Βαΐων

Η απάντηση στο ερώτημα βρίσκεται στην ιστορία της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Η παράδοση λοιπόν θέλει το ψάρι να αποτελεί ένα συμβολικό φαγητό που σχετίζεται με τη θρησκευτική πεποίθηση και τις γιορτές της εκκλησίας. Ήταν άλλωστε ένα από τα βασικά τρόφιμα που κατανάλωναν οι άνθρωποι την εποχή που ζούσε ο Χριστός. Το ψάρι ήταν ένα από τα πρώτα σύμβολα του χριστιανισμού και συνδέεται άρρηκτα με τις έννοιες της πίστης και της αγάπης. Επιπλέον, το ψάρι ως βασική τροφή για την Κυριακή των Βαΐων έχει καθιερωθεί καθώς είναι ένα σύμβολο ειρήνης, ομόνοιας και αλληλεγγύης. Ήταν το φαγητό που έφερνε κοντά τους ανθρώπους και το μοιράζονταν μεταξύ τους, δημιουργώντας ένα κλίμα ειρήνης και συνεργασίας. Την Κυριακή των Βαΐων λοιπόν, το ψάρι καταλύεται λόγω της σπουδαιότητας της γιορτής. Αυτό δείχνει μάλιστα και το παιδικό τραγούδι, που έχει σίγουρα ηχήσει στα αυτιά όλων μας: «Βάγια, Βάγια των βαγιών, τρώνε ψάρι και κολιό, κι ως την άλλη Κυριακή με το κόκκινο αυγό!».