Ραγδαία αύξηση της παραβατικότητας ανηλίκων: «Η τιμωρία με αποβολές δεν είναι λύση» λέει ειδικός

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια ραγδαία αύξηση στα περιστατικά παραβατικότητας ανηλίκων. Χαρακτηριστικό είναι ότι την τελευταία τριετία έχουν σημειωθεί περισσότερα από 35.000 περιστατικά στη χώρα μας, γεγονός που προβληματίζει γονείς και ειδικούς. 

«Η ανήλικη παραβατικότητα στην Ελλάδα έχει αυξηθεί κατά 70% στα έτη 2020-23. Παρόμοιες τάσεις βλέπουμε και σε άλλες χώρες, όπως η Γαλλία, η Γερμανία και η Ιταλία», λέει στο Action 24 και την εκπομπή «Action Τώρα» ο ψυχίατρος Δημήτρης Παπαδημητριάδης και εξηγεί: «Είναι μια σειρά από παράγοντες που εξηγούν το φαινόμενο. Είναι οπωσδήποτε και η πανδημία και οι επιπτώσεις που είχε στα παιδιά, τα οποία δεν είχαν αναπτύξει την κοινωνική συναναστροφή λόγω του εγκλεισμού, οπότε δεν έχουν κοινωνικές δεξιότητες. Είναι όμως και η εξάπλωση της τεχνολογίας, είναι η κοινωνική ανισότητα, που επηρεάζουν τις νεότερες γενιές και το εκπαιδευτικό περιβάλλον».

Ο γνωστός ψυχίατρος ωστόσο τονίζει ότι το κλειδί στην ορθή αντιμετώπιση αυτών των συμπεριφορών είναι η σωστή διαχείριση: «Τα παιδιά δεν είναι εγκληματίες και με το να τα αντιμετωπίζουμε ως τέτοιους είναι ενδεικτικό του λάθους μας στη διαχείριση της ανήλικης αντικοινωνικής συμπεριφοράς. Η παραβατικότητα των ανηλίκων δεν είναι ζήτημα κακής φύσης των παιδιών, είναι αποτέλεσμα κοινωνικών και εκπαιδευτικών αποτυχιών».

«Αντί για αυστηρότερες ποινές, να δούμε τις ανάγκες των παιδιών»

Ο Δημήτρης Παπαδημητριάδης ανέφερε χαρακτηριστικά την ταινία του 1967 «Στον κύριό μας με αγάπη», με πρωταγωνιστή τον Σίντνεϊ Πουατιέ στον ρόλο του εκπαιδευτικού, που επέλεγε να αντιμετωπίζει τα παραβατικά παιδιά όχι ως προβληματικά, αλλά ως αποτέλεσμα ενός συστήματος που τα εγκαταλείπει και προτιμούσε να απευθύνεται στην κακή τους συμπεριφορά με κατανόηση, όχι τιμωρητικά. «Είναι αυτή η διάκριση που πρέπει να κατανοήσουμε στην Ελλάδα σήμερα. Αντί για αυστηρότερες ποινές, ίσως χρειάζεται το σχολείο να ενσκήψει στις ανάγκες που έχουν τα παιδιά. Υπάρχουν προτάσεις που θα μπορούσε να εφαρμόσει σιγά σιγά η Πολιτεία, όπως είναι ο ψυχολόγος με διδακτική ώρα στο σχολείο, για να μαθαίνει τα παιδιά κοινωνικές δεξιότητες. Και να καταλαβαίνουν τα παιδιά τις αξίες που διέπουν τους κανόνες, όχι απλά να ζητούμε από τα παιδιά να συμμορφώνονται με κανόνες που δεν κατανοούν. Επίσης να διασυνδεθεί το σχολείο με τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας, κάτι που δεν συμβαίνει σήμερα και έχουμε και μια σειρά από άλλα μέτρα όπως να επαναφέρουμε την επανορθωτική εκπαίδευση. Αυτό σημαίνει να καλούμε τα παιδιά να αναγνωρίζουν το λάθος τους και να ζητούν συγνώμη».

Σημαντικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία, σύμφωνα με τον Δημήτρη Παπαδημητριάδη, οφείλουν να παίξουν οι εκπαιδευτικοί: «Είναι απαραίτητη η κατάρτιση των εκπαιδευτικών, ώστε να ανιχνεύουν τις ψυχικές διαταραχές, αλλά και τα συμπτώματα που μπορεί να υπάρχουν από ψυχικές διαταραχές στα παιδιά. Κατάρτιση και στη σύγχρονη παιδαγωγική μεθοδολογία, ώστε να επέλθει μία επανορθωτική παιδαγωγική εκπαίδευση με συναίσθηση και κατανόηση στο σχολείο. Είναι απαραίτητο αυτό, γιατί πρέπει να σκεφτούμε ότι τα παιδιά ζουν σε οικογενειακές συνθήκες που είναι διαφορετικές από παλιά. Για παράδειγμα οι γιαγιάδες, οι παππούδες δεν ζουν πια στο ίδιο σπίτι για να προσφέρουν υποστήριξη και φροντίδα. Οι γονείς εργάζονται πολλές ώρες, δεν έχουν τη δυνατότητα να εποπτεύουν και να καθοδηγούν και η ανάγκη των εφήβων για αποδοχή και ένταξη είναι μεγάλη».

«Κουρασμένοι γονείς»

Όπως εξήγησε ο ψυχίατρος, ο τρόπος που οι γονείς προσεγγίζουν τα παιδιά τους έχει αλλάξει σημαντικά: «Οι γονείς είναι αρκετά κουρασμένοι για να αφοσιωθούν στα παιδιά με τον τρόπο που ίσως είχαν τη δυνατότητα παλιότερα, όταν ένα μέλος της οικογένειας δεν δούλευε και ήταν στο σπίτι. Αυτό δεν ισχύει σήμερα, που το περιβάλλον μας είναι πολύ απαιτητικό».

Ο Δημήτρης Παπαδημητριάδης συμπλήρωσε επίσης πως η κοινωνία ακόμη δεν έχει καταφέρει να προσαρμοστεί πλήρως στις νέες ανάγκες: «Γι' αυτό ακριβώς το σχολείο, που είναι ένα δεύτερο σπίτι, πρέπει να αναλάβει έναν ρόλο. Να διδάσκει στα παιδιά πώς να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους, πώς τα παιδιά πρέπει να αποκτήσουν την κατανόηση των αξιών που διέπουν κανόνες, γιατί ίσως το οικογενειακό περιβάλλον δυσκολεύεται να το κάνει. Λείπουν και οι δύο γονείς, δεν υπάρχουν γιαγιάδες και παππούδες. Τελικά η εξήγηση για την αύξηση της ανήλικης αντικοινωνικής συμπεριφοράς είναι απλή. Δεν είναι και τόσο δύσκολη η λύση. Χρειάζεται μία στρατηγική εκ μέρους της πολιτείας. Η απλή τιμωρητική αντιμετώπιση με τις αποβολές δεν είναι δόκιμη λύση για την παραβατικότητα».