Ψήφος ανοχής

Λίγες μέρες πριν τις εκλογές του 2019 με το αντι ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο στα "ντουζένια" του και τον Κυριάκο Μητσοτάκη να θέτει το δίλημμα της ακυβερνησίας σε περίπτωση μη αυτοδυναμίας της ΝΔ, το Κίνημα Αλλαγής υποχρεώθηκε σε έναν ελιγμό προκειμένου να σταματήσει τη διαρροή ψηφοφόρων προς το γαλάζιο στρατόπεδο. Τόσο η αείμνηστη πρόεδρος του, Φώφη Γεννηματά όσο και ο τότε γραμματέας του κόμματος Μανώλης Χριστοδουλάκης δια δηλώσεων τους εγκατέλειψαν τη στρατηγική της "τρίτης εντολής".

Λέγοντας "πως δεν θα αφήσουν τη χώρα να πέσει στα βράχια" και διευκρινίζοντας πως δεν θα συμμετείχαν σε κυβέρνηση συνεργασίας άφηναν ανοιχτό το ενδεχόμενο παροχής ψήφου ανοχής προκειμένου να σχηματιστεί κυβέρνηση. Η ιστορία όπως γνωρίζουμε πλέον γράφτηκε διαφορετικά καθώς το αντιΣΥΡΙΖΑ μέτωπο και το δίλημμα Μητσοτάκη πέτυχαν στο στόχο τους.

Λίγους μήνες νωρίτερα τον Ιανουάριο του 2019 με την κυβέρνηση Τσίπρα να αντιμετωπίζει την "κρίση Καμμένου"  λόγω της συμφωνίας των Πρεσπών, ο τότε κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος είπε πως "θα μπορούσε η τότε κυβέρνηση να πορευτεί οπως συμβαίνει και την Ισπανία με ψήφο ανοχής".

Και για να γυρίσω το χρόνο λίγο πιο πίσω, ψήφο ανοχής κατά δήλωσή τους είχαν δώσει στην κυβέρνηση Σαμαρά Βενιζέλου Κουβέλη το 2013 οι τότε βουλευτές του ΠΑΣΟΚ Κώστας Σκανδαλίδης και Θάνος Μωραΐτης (σήμερα βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ).

Ας γυρίσουμε όμως στο σήμερα. Πριν από ένα μήνα στο πρώτο συνέδριο του Μερα25 ο Γιάνης Βαρουφάκης άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο ψήφου ανοχής σε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αν γίνουν δεκτοί 7+1 συγκεκριμένοι όροι που θέτει. Απαραίτητος  όρος βέβαια θα είναι να μπει στη Βουλή ξεπερνώντας το όριο του 3% το κόμμα του.

Εξιστορώντας τα παραπάνω, διαπιστώνει κανείς πως το σενάριο κυβέρνησης με ψήφο ανοχής δεν είναι πρωτάκουστο.

Λίγους μήνες πριν τις πιθανές πρόωρες εκλογές, την μεγαλύτερη πίεση δέχεται το σημερινό ΠΑΣΟΚ Κίνημα Αλλαγής με τον αρχηγό και τα στελέχη του να καλούνται σε κάθε συνέντευξη να απαντήσουν για το τι θα πράξουν προκειμένου να σχηματιστεί κυβέρνηση την επαύριο των εκλογών. Δεν έχει βρεθεί κάποιος να τους ρωτήσει αν θα παρείχαν ψήφο ανοχής σε μία κυβέρνηση προκειμένου χωρίς να συμμετάσχουν με υπουργεία και θέσεις στην κυβέρνηση, να συμβάλλουν στην σταθερότητα της χώρας  και βέβαια να αποφύγουν μία δεύτερη επαναληπτική αναμέτρηση όπου η πόλωση του πρώτου με τον δεύτερο συρρικνώνει τα ποσοστά των υπολοίπων.

Το σενάριο της "ψήφου ανοχής" που πρώτος είχε βάλει στη δημόσια συζήτηση ο (και) συνταγματολόγος Ευάγγελος Βενιζέλος το 2019 παρότι ήταν εκτός του κέντρου των αποφάσεων στο Κίνήμα Αλλαγής, συζητείται και πάλι στο παρασκήνιο.

Με ορατό το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών το φθινόπωρο και με ελάχιστες πιθανότητες να υπάρξει αυτοδύναμη κυβέρνηση ακόμα και με δεύτερη εκλογική αναμέτρηση, είναι λογικό να αναζητείται κάθε λογική διέξοδος εκτός αν κάποιος νομίζει ότι θα πάμε σε αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις εν μέσω οικονομικής και ελληνοτουρκικής κρίσης.

Σύμφωνα με το Σύνταγμα στην περίπτωση που επιτευχθεί συμφωνία για σχηματισμό κυβέρνησης, αυτή οφείλει να έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής. Μέσα σε 15 ημέρες από την ορκωμοσία του Πρωθυπουργού, αυτός υποχρεούται να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης της Βουλής. Όπως ορίζει το άρθρο 84 του Συντάγματος και το άρθρο 141 του Κανονισμού, η κυβέρνηση απολαύει της εμπιστοσύνης της Βουλής αν η πρόταση εμπιστοσύνης εγκριθεί από την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων βουλευτών (151 βουλευτές αν είναι παρόντες και οι 300 βουλευτές), η οποία δεν επιτρέπεται να είναι μικρότερη από τα δύο πέμπτα του όλου αριθμού των βουλευτών (120 βουλευτές).

Σύμφωνα με όσα ορίζει το Σύνταγμα και ο Κανονισμός, για να λάβει μια κυβέρνηση ψήφο εμπιστοσύνης δεν είναι απαραίτητοι πάντοτε 151 ψήφοι, καθώς το Σύνταγμα προβλέπει ότι αρκεί η πλειοψηφία των παρόντων, η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από τα 2/5 του όλου αριθμού των βουλευτών, δηλαδή από 120 βουλευτές.

Με βάση αυτή την συνταγματική πρόβλεψη, ένα κόμμα μπορεί, αντί να δώσει ψήφο εμπιστοσύνης προς μια κυβέρνηση, να επιλέξει την ψήφο ανοχής, να ανακοινώσει δηλαδή εκ των προτέρων

ότι οι βουλευτές του θα απόσχουν από την ψηφοφορία για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης. Μια τέτοια δήλωση περί αποχής, σημαίνει ότι η κυβέρνηση του πρώτου κόμματος θα λάβει ψήφο εμπιστοσύνης και στην περίπτωση αυτή, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας οφείλει να δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης.

Το αν μπορεί αυτή η κυβέρνηση να είναι μακράς πνοής είναι αντικείμενο άλλης συζήτησης. Εξάλλου και οι κυβέρνησεις συνεργασίας έχουν τα δικά τους προβλήματα βιωσιμότητας συν ότι  η προσφατη ιστορία έχει δείξει πως αφήνουν πολιτικό συντρίμμι τον δεύτερο ή τρίτο τη τάξει εταίρο. Είναι βέβαιο ότι ένα τέτοιο ενδεχόμενο στην τρέχουσα περίοδο, όλοι θα σπεύσουν να το ξορκίσουν μολονότι όπως προαναφέρθηκε κατά καιρούς σχεδόν όλοι έχουν αναφερθεί στην "Ψήφο Ανοχής" ως λύση προκειμένου να μην υπάρξει ακυβερνησία.

Κρατήστε αυτό το άρθρο πιθανότατα θα χρειαστεί να το ξαναδιαβάσουμε σε λίγους μήνες...