Πρίμουλα: Γιατί κάποιοι κυνηγούν το θαυματουργό «λουλούδι του Δαρβίνου»

Πρίμουλα: Το μικρό θαυματουργό φυτό πέφτει θύμα επιτηδείων κάθε άνοιξη, καθώς στοιχίζει μια μικρή περιουσία λόγω των θεραπευτικών ιδιοτήτων του. Το μικρό λουλούδι που είναι γνωστό ως «λουλούδι του Δαρβίνου» ή «δρακάκι» φυτρώνει στα βουνά της χώρας μας και δη στην περιοχή του Γράμμου.

Μάλιστα, συχνά έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο κάτοικοι των γειτονικών χωρών να έρχονται και να μαζεύουν παράνομα το θαυματουργό φυτό. Το «λουλούδι του Δαρβίνου» εξάγεται αποξηραμένο προς τη Γερμανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπου πωλείται ακόμη και προς 50.000 ευρώ το κιλό, καθώς περιέχει βιταμίνη C, μέταλλα, σαπωνίνες, γλυκοσίδια, φλαβονοειδή, ένζυμα, αιθέρια έλαια και διάφορες άλλες ουσίες και έχει αποχρεμπτικές, διουρητικές, αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις, ηρεμιστικές, αντισπασμωδικές και εφιδρωτικές ιδιότητες.

Ως αφέψημα, χρησιμοποιείται κατά της περικαρδίτιδας, της υδρωπικίας, της νεφρολιθίασης, του πονοκεφάλου και της αϋπνίας, αλλά και για την αντιμετώπιση του βήχα, της βρογχίτιδας, του κοκκύτη, της πνευμονίας, της νευραλγίας και του τρόμου, ενώ το αιθέριο έλαιο εφαρμόζεται εξωτερικά στο δέρμα για την πρόληψη της μόλυνσης από ανοιχτές πληγές και την θεραπεία των μωλώπων.

Το επιστημονικό όνομα του φυτού είναι πρίμουλα και σύμφωνα με το enallaktikidrasi.com πήρε το όνομά της από τη λατινική λέξη primus που σημαίνει «πρώτος», καθώς το φυτό ανθίζει στις αρχές της άνοιξης. Έχει πολλά είδη που καλλιεργούνται για καλλωπιστικούς κυρίως σκοπούς. Είναι μια πολυετής πόα, με χνουδωτά, στενόμακρα φύλλα, μυρωδάτα βαθυκίτρινα λουλούδια, πλαγιαστά προς τη μία πλευρά, που μοιάζουν με καμπανούλες. Τη συναντάμε σε περισσότερα από 400 είδη στην εύκρατη ζώνη, σε πολλά κράτη της Ευρώπης, της Ασίας και της Αμερικής.

Τα άνθη της πρίμουλας της εαρινής είναι μικρότερα, χρυσοκίτρινα με πορτοκαλί στίγματα, ενώ τα άνθη της πρίμουλας της υψηλής είναι απαλά κίτρινα και δεν έχουν καθόλου στίγματα. Θα τη δούμε να πωλείται στα ανθοπωλεία, σε πολλά χρώματα και να στολίζει πάρκα, κήπους και μπαλκόνια. Χρειάζεται σκιερό περιβάλλον και υγρό έδαφος. Οι στεφάνες του άνθους πρέπει να συλλέγονται χωρίς τον πράσινο κάλυκα, από το Μάρτιο μέχρι το Μάιο και να ξηραίνονται γρήγορα στη σκιά.

Οι ρίζες πρέπει να εξάγονται είτε πριν την ανθοφορία είτε το φθινόπωρο. Η υπερσυλλογή του φυτού το έχει κάνει εξαιρετικά σπάνιο, γι΄αυτό, θα πρέπει να το μαζεύουμε όταν το βρίσκουμε σε αφθονία και ακόμη και τότε, να το συλλέγουμε σε περιορισμένη ποσότητα.

Η ιστορία της πρίμουλας

Η πρίμουλα ήταν γνωστή από την αρχαιότητα και έχει συνδεθεί με πολλούς μύθους και προλήψεις. Πολλοί τη θεωρούν φυτό της νιότης και της τύχης, όμως, χρησιμοποιείται και σε έθιμα του θανάτου. Τη συναντούμε σε πολλούς θρύλους με ξωτικά, μάγισσες και νεράιδες. Έχει αναφερθεί από τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο και έχει παίξει σημαντικό ρόλο, μαζί με άλλα τελετουργικά φυτά, στη Μυθολογία των Κελτών και των Δρυίδων, σαν συστατικό, για την παρασκευή μαγικών φίλτρων. Κατά το Μεσαίωνα, η πρίμουλα ήταν γνωστή σαν βότανο του Αγίου Πέτρου και ήταν περιζήτητο από τους φαρμακοποιούς της Φλωρεντίας.

Θεραπευτικές δράσεις

• είναι εξαιρετικό χαλαρωτικό και ηρεμιστικό βότανο. Καταπραϋνει τις αντιδράσεις στο στρες και την ένταση, χαλαρώνει τη νευρική υπερδιέγερση και διευκολύνει τον ξεκούραστο ύπνο. Δρα κατά των νευρικών πονοκεφάλων
• χρησιμοποιείται για τη βρογχίτιδα, το κρυολόγημα και το βήχα
• η ρίζα της χρησιμοποιείται σαν αποχρεμπτικό, διουρητικό, αντισπασμωδικό και αναλγητικό
• εξωτερικά, έχει αντιεκχυμωτικές ιδιότητες
• καταπολεμά τα αρθριτικά και τους ρευματισμούς
• βοηθά στις δερματοπάθειες. Τα άνθη της με μορφή αλοιφής, χρησιμοποιούνται για εγκαύματα από τον ήλιο, για την ιλαρά, για κηλίδες του δέρματος κ.λ.π
• ενδυναμώνει την καρδιά και το νευρικό σύστημα

Άλλες χρήσεις

• τα φρέσκα φύλλα και η ρίζα της έχουν το χαρακτηριστικό άρωμα του γλυκάνισου. Τα άνθη της έχουν λεπτή και γλυκιά μυρωδιά και μπορούν να προστεθούν σε σαλάτες, γλυκά και να γίνουν ένα ευχάριστο και αναζωογονητικό αφέψημα.
• από τα άνθη της παρασκευάζεται κρασί
• τα φύλλα και τα άνθη της χρησιμοποιούνται για την παρασκευή μαρμελάδας

Παρασκευή – δοσολογία

1. Έγχυμα

   Ρίχνουμε ένα φλιτζάνι βραστό νερό, σε 2 κ.γ πέταλα και το αφήνουμε για 10-15 λεπτά. Πίνουμε 3 φορές την ημέρα.

2. Αφέψημα

   Ρίχνουμε 1 κ.γ ρίζα του φυτού σε ένα φλιτζάνι νερό, το βράζουμε, χαμηλώνουμε τη φωτιά και το αφήνουμε να σιγοβράσει για 5 λεπτά. Πίνουμε από ένα φλιτζάνι τρεις φορές την ημέρα.

3. Βάμμα Πρίμουλας

   2-4 ml βάμματος, τρεις φορές την ημέρα

Προφυλάξεις

• Τα φύλλα κάποιων εξωτικών ειδών πρίμουλας μπορούν να προκαλέσουν δερματίτιδες, σε ανθρώπους με ευαίσθητη επιδερμίδα.
• Γενικά, η πρίμουλα δεν πρέπει να χρησιμοποιείται κατά την εγκυμοσύνη, από τους αλλεργικούς στην ασπιρίνη, αλλά ούτε και σε μεγάλες δόσεις, γιατί μπορεί να προκαλέσει διάρροια ή και εμετό.
• Χρειάζεται, επίσης, προσοχή στη χρήση, κυρίως, σε όσους πάσχουν από κάποια νοσήματα του γαστρεντερικού.
• Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνουμε και στο μέρος από όπου μαζεύουμε την πρίμουλα, ώστε να μην βρίσκεται κοντά σε χωράφια που μπορεί να είναι ραντισμένα με επικίνδυνα φυτοφάρμακα.