Πως ο αυταρχισμός ενισχύει την άκρα δεξιά σε όλη την Ευρώπη

H ευρωπαϊκή ιστοσελίδα Politico είναι σαφής: «Η Μαρίν Λε Πέν δεν ήταν ποτέ πιο κοντά στο να κατακτήσει την εξουσία στη Γαλλία, όσο είναι σήμερα»!

Ουδείς μπορεί φυσικά να χαρακτηρίσει την σημαντικότερη ευρωπαϊκή ιστοσελίδα,  ως φίλα προσκείμενη στην ηγέτιδα της ακροδεξιάς στη Γαλλία. Οι πρώτες δημοσκοπήσεις άλλωστε δείχνουν ότι η Μαρίν Λε Πεν θα είναι σίγουρα πρώτη στον πρώτο γύρο των Γαλλικών προεδρικών εκλογών, την άνοιξη του 2022. Αυξάνοντας μάλιστα κατά πολύ το ποσοστό που είχε λάβει στον πρώτο γύρο των προηγούμενων προεδρικών εκλογών το 2017.

«Η πανδημία έχει αυξήσει τη λαϊκή δυσαρέσκεια και οι ιδέες της Λε Πεν γίνονται όλο και πιο δημοφιλείς γιατί οι περισσότεροι Γάλλοι είναι δυσαρεστημένοι με τη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης» ,γράφει η γερμανική Frankfurter AllgemeineZeitung (FAZ) ,επιχειρώντας να εξηγήσει την άνοδο της ακροδεξιάς στη Γαλλία. Οσο και αν ο εκπρόσωπος της γαλλικής κυβέρνησης Γκαμπριέλ Ατάλ ονειρεύεται ότι οι προεδρικές εκλογές του χρόνου θα είναι χωρίς τη Μαρίν Λε Πέν στο δεύτερο γύρο, «η πραγματικότητα είναι διαφορετική» γράφει η FAZ: «Η πανδημία έχει καταστρέψει τα τελευταία απομεινάρια της αισιόδοξης διάθεσης που υπήρξε όταν ο Εμμανουέλ Μακρόν μετακόμισε στο Μέγαρο των Ηλισίων το 2017.

«Η υγειονομική κρίση αποκαλύπτει ότι οι Γάλλοι συμμερίζονται τις ιδέες της Λε Πεν για επιστροφή στο έθνος- κράτος» εκτιμά η γερμανική εφημερίδα. «Η κρίση στην υγεία έχει εντείνει τη διαρθρωτική πολιτική κρίση εμπιστοσύνης στη Γαλλία», εξηγεί ο πολιτικός επιστήμονας Μπρουνό Κοτρέ του Ινστιτούτου Κοινωνικών Επιστημών (Cevipof).

Η γερμανική FAZ ρίχνει τη βόμβα: «Η εμπιστοσύνη στη δημοκρατία έχει επίσης διαβρωθεί. Αυτό είναι το ανησυχητικό - όχι μόνο για τη Γαλλία» προειδοποιεί η Frankfurter AllgemeineZeitung. «Αυξάνονται ακόμη οι εκκλήσεις για αυταρχικές λύσεις» τονίζει η «ναυαρχίδα» του Γερμανικού Τύπου και προειδοποιεί προφητικά: «Η “σκληρή δράση” είναι ένα προειδοποιητικό σήμα για όλους , επειδή πλησιάζουμε σε καιρούς δραματικών αλλαγών και επομένως μεγάλης αβεβαιότητας».

πολιτικές που οδηγούν σε έκρηξη

Η γερμανική εφημερίδα δεν κάνει βέβαια τίποτα άλλο, από το να κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για το που μπορεί να οδηγήσουν οι αποτυχημένες κυβερνητικές πολιτικές:Για την αντιμετώπιση της πανδημίας σήμερα και της χρηματοπιστωτικής κρίσης, μία δεκαετία νωρίτερα. Όταν οι κυβερνήσεις καταφεύγουν όλο και περισσότερο σε αντιδημοκρατικά ,αυταρχικά μέτρα για να κατευνάσουν τη λαϊκή δυσαρέσκεια για την εσφαλμένη και κακή διαχείριση της πανδημίας, η κοινωνική έκρηξη δεν θα αργήσει. Η κοινωνία έχει φορτώσει με πολύ θυμό άλλωστε,.καθώς η πανδημίας έκλεισε χρόνο και παραμένει εκτός ελέγχου , για άγνωστο ακόμη χρονικό διάστημα. Για τις κυβερνήσεις που είχαν στηρίξει όλες τις ελπίδες τους κυρίως στον εμβολιασμό και στην καραντίνα, να βλέπουν τα εμβόλια να αργούν, τα κρούσματα να αυξάνονται και τα χειρότερα να μην έχουν φανεί ακόμη. Γιατί μην γελιόμαστε. Οι κοινωνικές και οικονομικές κρίσεις της πανδημίας είναι ακόμη μπροστά.

Η άκρα δεξιά στην Ευρώπη

Το θέμα της ανόδου της άκρας δεξιάς δεν αφορά όμως μόνο τη Γαλλία και την Μαρίν Λεπέν, αλλά πολλές ευρωπαικές χώρες.

• Στην Πορτογαλία ,για παράδειγμα, στις τελευταίες προεδρικές εκλογές, ο Αντρέ Βεντούρα– ο ιδρυτής και υποψήφιος του πρώτου ουσιαστικά ακροδεξιού κόμματος εδώ και δεκαετίες τη χώρα- έλαβε ποσοστό 12% των ψήφων και ήρθε τρίτος. Το κόμμα Shenga(Αρκετά) του 38χρονου Βεντούρα είχε πάρει μόλις το 1,3% στις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές στην Πορτογαλία το 2019!
• Στην Καταλονία επίσης, στις εκλογές της 14ης Φεβρουαρίου, το ακροδεξιό κόμμα VOX ,απέσπασε 11 έδρες και εκπροσωπείται πλέον για πρώτη φορά στο τοπικό κοινοβούλιο.
• Στο Βέλγιο ,το υπερ-εθνικιστικό Vlaams Belang είναι προς το παρόν στο 26,3% ,δηλαδή έξι μονάδες μπροστά από τον πλησιέστερο αντίπαλό του.
•  Αλλά και στη λεγόμενη άλλη πλευρά της Ευρώπης, στη Ρουμανία, στις εκλογές του περασμένου Δεκεμβρίου, η ακροδεξιά «Συμμαχία για την Ενότητα των Ρουμάνων (AUR), από την πλήρη πολιτική αφάνεια έφτασε στο σημείο να λάβει το 9% των ψήφων και να καταστεί το τέταρτο μεγαλύτερο κόμμα στη χώρα.

«Σε ολόκληρη την Ευρώπη, τα ακροδεξιά κόμματα εξασφαλίζουν περισσότερες ψήφους αλλά και λαϊκή υποστήριξη, λόγω της κρίσης της πανδημίας» εκτιμά ο βρετανός δημοσιογράφος Αλασντάιρ Φόδεριγχαμ σε έρευνά του που δημοσιεύτηκε στην αγγλόφωνη ιστοσελίδα του Al Jazeera. Η έρευνα δείχνει μάλιστα ότι « αυτή η πολιτική αλλαγή θα μπορούσε να γίνει ακόμη πιο αισθητή τα επόμενα χρόνια» εκτιμά ο βρετανός δημοσιογράφος.

Το ερώτημα είναι γιατί στο θέμα της πανδημίας, οι Ευρωπαίοι πολίτες, που είναι δυσαρεστημένοι από τα αποτυχημένα κυβερνητικά μέτρα, φαίνεται να προσελκύονται αντιπολιτευτικά, από την άκρα δεξιά; Και όχι από τα λεγόμενα συστημικά κόμματα της κεντροδεξιάς ή της κεντροαριστεράς; Μήπως έχει χαθεί μεγάλο μέρος της εμπιστοσύνης σε κόμματα που διαχειρίστηκαν αυτή την κρίση; Αλλά και την προηγούμενη, τη χρηματοπιστωτική;

Τροφή στην άκρα δεξιά

«Αναμφίβολα, η αποτυχημένη διαχείριση και πολλές φορές η παραπληροφόρηση για την πανδημία έχει γίνει γόνιμο έδαφος για τοξικά μηνύματα. Και αυτό αποτελεί τροφή για την άκρα δεξιά» λέει η Τζουλιάνα Σάντος Γουλγκρέν, εκπρόσωπος του Ευρωπαϊκού Δικτύου κατά του Ρατσισμού (ENAR). Όπως λέει ο Γάλλος κοινωνιολόγος, Ζαν Ιβ Καμί ,στέλεχος του Ινστιτούτου Διεθνών και Στρατηγικών Σχέσεων

(IRES), θα ήταν «σοβαρή υπεραπλούστευση» να αποδοθούν τα κέρδη της ακροδεξιάς μόνο στην πανδημία, καθώς υπάρχει ακόμη η συνεχιζόμενη επιδείνωση στο μεταναστευτικό και την εγκληματικότητα. Στους τομείς αυτούς, η άκρα δεξιά έχει αναγκάσει τα παραδοσιακά κεντροαριστερά και κεντροδεξιά κόμματα να υιοθετήσουν μια πιο σκληρή γραμμή σε μια προσπάθεια να συγκρατήσουν τους ψηφοφόρους. Αυτή η συντηρητικοποίηση της κοινωνίας καθιστά πολλές φορές πιο εύκολη την μεταπήδηση των ψηφοφόρων στην πέραν της κεντροδεξιάς, δεξιά. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν η άκρα δεξιά ντύνεται πλέον όλο και περισσότερο με συστημικό μανδύα.

«Τα πραγματικά προβλήματα βρίσκονται μπροστά» λέει ο Ζαν Ιβ Καμί. «Μέχρι τώρα δεν έχει μετρηθεί επακριβώς η έκταση της καταστροφής που θα επιφέρει η υγειονομική κρίση στον οικονομικό ιστό, στην αγορά εργασίας, στις μιικρομεσαίες επιχειρήσεις , στους εμπόρους και τους τεχνίτες. Ίσως, όταν ξυπνήσουμε μετά την υγειονομική κρίση , η ζημιά να είναι πιο σημαντική από το αναμενόμενο. Και τότε υπάρχει ένα δεδομένο που δεν πρέπει να απορριφθεί: Τα lock down με τα οποία επιχειρήθηκε να αντιμετωπιστεί η πανδημία, δεν θα μπορούν να εφαρμοστούν για την επίλυση της κοινωνικής και οικονομικής κρίσης» λέει με μπόλικη δόση ειρωνείας ο Γάλλος κοινωνιολόγος, που είναι ειδικός σε θέματα της άκρας δεξιάς.

Ο Ζαν Ιβ Καμί σημειώνει μάλιστα ότι η άκρα δεξιά θα προσπαθεί στο εξής να αλλάξει πρόσωπο, να γίνει πιο συστημική ,αποφεύγοντας να κάνει συστάσεις ανυπακοής. «Στη Γαλλία, για παράδειγμα, η Μαρίν Λε Πεν κατήγγειλε την πολιτική της κυβέρνησης Μακρόν στην πανδημία ,αλλά δεν απηύθυνε ποτέ έκκληση για διαδηλώσεις. Η Λε Πεν θα συνεχίσει σε αυτό το μονοπάτι για να αποτινάξει και την δαιμονοποίηση εναντίον της»

Το γαλλικό περιοδικό L`Opinion σημειώνει χαρακτηριστικά ότι η Μαρίν Λεπέν "έχει αλλάξει πολύ... υπερασπίζεται με κάθε κόστος τις δημόσιες ελευθερίες ή τις αξίες της Δημοκρατίας". Και αυτή η αλλαγή στυλ δεν περνάει απαρατήρητη…Οσο και αν μας ανησυχεί…